Belirme: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
k Bot değişikliği Ekleniyor: cs:Emergence |
Khutuck Bot (mesaj | katkılar) k Bot: Kozmetik değişiklikler |
||
3. satır:
Belirme'nin İngilizce karşılığı emergence'dir. Bu makalede 'belirmiş olan şey veya özellik' manasındaki [[İngilizce]] emergent karşılığı olarak belirmiş kullanılmıştır.
== Belirmiş özellikler ==
Bir '''belirmiş davranım''' veya '''belirmiş özellik''', bir ortamda belirli sayıda basit birim (ajan) çalışırken, grup olarak karmaşık hareketler oluşturduğunda gözlemlenebilir. Birden fazla şeyden oluşmuş bir [[sistem]] bu şeylerin sahip oldukları özelliklerin toplamından fazlasını içerebilir. Örneğin, bir düzlemde iki nokta düşünün. Bu noktalar arasında bir ''uzaklık'' olacaktır. Bu uzaklığın kendisi bir noktanın bir özelliği olmayıp, sadece noktalar arasındaki ilişkide kendini gösterir. Belirmiş özellikler sadece sistemin içindeki elemanlar arasından değil, aynı zamanda diğer belirmiş özellikler arasından da çıkabilir. Bu özelliklerin sayısı ve inceliği, gerek elemanların gerekse de öncül olarak
Belirmiş özellikler bir karmaşık sistem çeşitlilik, organizasyon ve bağımlılığa ulaşınca ortaya çıkar. Özelliğin kendisi genellikle öngörülemez ve benzersizdir. Sistemin evriminin yeni bir boyutunu temsil eder. Karmaşık davranımlar veya özellikler, hiçbir tek birimin özelliği olmadığı gibi daha alt seviyedeki birimlerin hareketlerine indirgerek de öngörülemezler. Bir kuş veya balık sürüsünün davranımı bu kavram için kolayca anlaşılabilecek örneklerdir. Sürünün hareketini anlamak tek tek balık veya kuşların hareketini anlamaktan daha zordur.
12. satır:
Belirmiş davranım [[oyun]] ve oyun tasarımı için de önemlidir. Örneğin, [[poker]] oyunu, özellikle de belirli bir artırım yapısı olmayan limitsiz formları, genellikle belirmiş davranım tarafından yönetilir. Örneğin, kurallar oyuncuya pas geçmesini zorunlu kılmaz ama çoğu oyuncular bunu yapar. Oyun belirmiş davranım tarafından yönetildiği için kurallar aynı olsa da bir poker masasındaki oyun diğerinden tamamen farklı olabilir. Oyun varyasyonları belirmiş meta-oyunun örnekleridir ve yeni oyunların evrimleşmesine [[katalizör]] olurlar.
== Belirmiş yapılar ==
'''Belirmiş yapılar''' tek bir olay veya kural tarafından yaratılmamış desenlerdir. Sisteme bir desen oluşturması komutunu veren bir şey yoktur ama her parçanın diğerleri ile olan etkileşimi karmaşık bir süreç sonucu düzene yol açar. Belirmiş yapıların parçalarının toplamlarından fazlası oldukları söylenebilir, çünkü bu belirmiş düzen çeşitli parçaların bir araya gelmesiyle ortaya çıkmaz. Bu parçaların etkileşimi önemlidir.
37. satır:
Belirmiş fenomen, bütün maddeyi onu oluşturan parçalarla açıklamaya çalışan indirgemeci fizik teorisinin neden yaşayan varlıklar gibi kompleks nesneleri açıklamayı umduğunu gösterir. Bunun yanında, belirmiş fenomen aşırı indirgemeciliğe bir uyarıdır çünkü belirmiş fenomenin mikroskopik açıklaması çok karmaşık veya pratik kullanım için çok alt seviyede kalabilir. Örneğin, eğer [[kimya]], [[parçacık fiziği]]ndeki etkileşimlerden belirmiş olarak, [[hücre biyolojisi]] kimyadaki etkileşimlerin belirmiş olarak, [[insan]]lar hücre biyolojisindeki etkileşimlerden belirmiş olarak, medeniyet insanların etkileşimlerdinden belirmiş olarak ve insanlık tarihi medeniyetlerin etkileşimden belirmiş olarak açıklanabilir olsa da, bu tek başına bunun kolay olduğunu veya insanlık tarihinin parçacık fiziği kanunları ile açıklanmasının istenilirliğini göstermez. (Ama yine de bu, bazılarının belirmiş karmaşık fenomenlerin (insanlık tarihi gibi) daha temel teoriler ile ilişkili basit yasalarla açıklanması ile ilgili hipotezler ortaya atmasını engellememiştir. Örneğin [[Kodratiev dalgası]] veya bilimkurgu olan [[psikotarih (kurgusal)|psikotarih]]'e bakınız.
== Bibliyografya ==
* John H. Holland,
* Steven Johnson, ''Emergence'' (2002) Scribner, ISBN
*
* [[Kevin Kelly]], ''[[Out of Control (book)|Out of Control]]'' (1994) Perseus Books Group, ISBN
* [[Stephen Wolfram]], ''[[A New Kind of Science (book)|A New Kind of Science]]'' ([[2002]]), ISBN
* [[Mario Augusto Bunge]], "Emergence and Convergence" (2001)
* Jochen Fromm, [http://www.upress.uni-kassel.de/abstracts/3-89958-069-9.html The emergence of complexity] (2004) Kassel University Press, ISBN
* [[Douglas Hofstadter|Douglas R Hofstadter]], "[[Gdel, Escher, Bach|Gödel, Escher, Bach: An eternal Golden Braid]]" (1979) Harvester Press
* [[Korotayev]] A., Malkov A., Khaltourina D. ''Introduction to Social Macrodynamics: Compact Macromodels of the World System Growth.'' Moscow: URSS, 2006. ISBN 5-484-00414-4 [http://urss.ru/cgi-bin/db.pl?cp=&lang=en&blang=en&list=14&page=Book&id=34250].
* Thomas C. Schelling, "Micromotives and Macrobehavior" (1978) W. W. Norton and Company
== Dış bağlantılar ==
* [http://llk.media.mit.edu/projects/emergence/ Exploring Emergence]: An introduction to emergence using [[Conway's Game of Life]] from the [[MIT Media Lab]]
* [http://www.oreillynet.com/pub/a/network/2002/02/22/johnson.html An interview with Stephen Johnson]
| |||