Anofel: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok |
Khutuck Bot (mesaj | katkılar) k Bot: Kozmetik değişiklikler |
||
17. satır:
| altbaşlık = Bazı türler
| açıklama =
* ''[[Anofel atroparvus]]''
* ''[[Anofel barberi]]''
* ''[[Anofel beklemishevi]]''
* ''[[Anofel coustani]]''
* ''[[Anofel crypticus]]''
* ''[[Anofel culicifacies]]''
* ''[[Anofel earlei]]''
* ''[[Anofel farauti]]''
* ''[[Anofel fluviatilis]]''
* ''[[Anofel forattinii]]''
* ''[[Anofel funestus]]''
* ''[[Anofel gambiae]]''
* ''[[Anofel grabhamii]]''
* ''[[Anofel hailarensis]]''
* ''[[Anofel halophylus]]''
* ''[[Anofel hyrcanus]]''
* ''[[Anofel introlatus]]''
* ''[[Anofel kosiensis]]''
* ''[[Anofel latens]]''
* ''[[Anofel maculipennis]]''
* ''[[Anofel minimus]]''
* ''[[Anofel moucheti]]''
* ''[[Anofel nili]]''
* ''[[Anofel ovengensis]]''
* ''[[Anofel pampanae]]''
* ''[[Anofel peytoni]]''
* ''[[Anofel punctipennis]]''
* ''[[Anofel quadrimaculatus]]''
* ''[[Anofel rennellensis]]''
* ''[[Anofel rivulorum]]''
* ''[[Anofel stephensi]]''
* ''[[Anofel triannulatus]]''
}}
58. satır:
== Yaşam evreleri ==
Diğer sivrisinekler gibi anofeller de 4 evreye sahiptirler:
* [[yumurta]],
* [[larva]] (kurtçuk),
* [[pupa]],
* ve [[imago]](böcek).
İlk üç evre çevre sıcaklığına bağlı olarak suda geçer. Yetişkin evresinde dişi anofeller sıtma taşıyıcısı olurlar.
72. satır:
Sivrisinek larvaları beslenme için kullandığı fırçalı ağzıyla çok gelişmiş bir baş, geniş bir [[göğüs]] ve bölümlü bir [[karın]]a sahiptir. Bacakları yoktur. Diğer sivrisineklerden fark olarak ''Anofel'' larvalarının soluk boruları yoktur ve bu yüzden kendilerini su yüzeyine paralel olacak şekilde konumlandırırlar.
Larvalar 8. karınsal bölümlerinde bulunan [[solunum deliği]] ile nefes alırlar, bundan dolayı da sıklıkla yüzeye çıkmak zorundadırlar. Larvalar zamanlarının çoğunu [[alg]]ler, [[bakteri]]ler ve yüzeydeki mikroorganizmalarla beslenerek geçirirler. Yalnızca rahatsız edildiklerinde yüzeyin altına dalarlar. Larvalar hem vücutlarıyla yaptıkları sarsıntılı hareketlerle, hem de ağızlarıyla oluşturdukları [[Deniz akıntısı|itici
Larva, [[pupa]]ya [[başkalaşım|başkalaştıktan]] sonra 4 bölümde veya [[safha]]da gelişir. Her safhanın sonunda, Larva daha hızlı gelişimini sağlamak için dış kabuk veya derisini atarak deri değiştirir.
110. satır:
== Virüs Taşıyıcılığı ==
Bazı türler [[sıtma]]nın zayıf taşıyıcılarıdır çünkü [[parazit]]ler onlarla birlikteyken fazla gelişemezler. Laboratuar ortamında [[sıtma]] parazitlerinden kaynaklanan hastalıklara dayanıklı olmalarına göre soyların seçimleri yapılabilir. Bu dayanıklı soylar bir [[bağışıklık]] mekanizması içerirler ve sivrisineğin [[karın]] duvarına enjekte edildiklerinde parazitleri öldürürler. Bilim adamları bu [[
=== Sıtma yayılması ve kontrolü ===
120. satır:
Dişilerin yumurtalarını geliştirebilmeleri için mutlaka kana gereksinmeleri bulunmaktadır.
Bir önemli davranışsal faktör de hangi
Sıtma parazitleri sivrisinek tarafından alındıklarında, insana bulaşmadan önce sivrisinekle beraber gelişimlerini tamamlamaları gerekmektedir. Sivrisinek üzerindeki gelişme süresi (katkılı [[kuluçka dönemi]]) [[parazit]] türüne ve sıcaklığa bağlı olarak 10-21 arasında değişmektedir. Eğer bir sivirisinek katkılı kuluçka döneminden uzun yaşamayamazsa, bu durumda hiçbir sıtma parazitini iletemeyecektir.
Doğada bir sivrisineğin yaşam döngüsünü tam olarak ölçmek mümkün değildir. Fakat birçok
Ergin bir sivrisinek için bu yaşam süresinin sabit olduğunu varsayarsak, dişi ''A. gambiae'''lardan 10%'undan daha azı 14 günlük kuluçka süresinden fazla bir sürede hayatta kalabilir. Günlük yaşam oranı 0.9'a yükselirse, sivrisineklerin 20% 'sinden fazlası katkılı kuluçka süresinden uzun yaşabileceklerdir. [[Böcek öldürücü]]lere dayanan kontrol ölçümleri ( İçmekan tortulu sprey) ergin sivrisineklerin nüfuslarından çok onların yaşam sürelerini etkilemektedirler.
130. satır:
=== Beslenme ve dinlenme tarzları ===
Çoğu ''Anofel'' [[sivrisinek]]leri [[alacakaranlık]]sal (akşam üstü veya şafakta aktif) veya [[noktürnal]] bir yaşam sürmektedirler (geceleri aktif). Bazı ''Anofel'' sivrisinekleri iç mekanlarda (endofajik) beslenirken, diğerleridış mekanları (ekzofajic) tercih edebiliyorlar. Biraz kan ile beslendikten sonra yine bazı sivrisinekler dinlenmek için iç mekanları (endofilik) seçerken, diğerleri dışarısını (ekzofilik) tercih ederler, bu farklılıklar yerel taşıyıcı tipine ve taşıyıcının kromozomsal dizilimine, özellikle de yerleşim tipi ve yerel iklim düzenine bağlı olarak değişmektedir. Noktürnal, endofajik ''Anofel'' sivrisinekleri tarafından ısırılmak, [[böcek öldürücü]] kullanımı veya evi sivrisineklerin içeri girişini engelleyecek biçimde düzenlemekle (pencere ağları)
== İlaçlara direnç ==
[[Böcek öldürücü]]-kaynaklı kontrol yöntemleri (iç mekan spreyleri) ısırmalara karşı sivrisinekleri öldürmede birincil yoldur. Fakat, birçok [[nesil]]e aynı böcek öldürücüyle müdahele etmeyi sürdürmekle, sivrisinekler, tıpkı diğer [[böcek]]ler gibi direnç mekanizmalarını geliştirerek ilaçlara karşı hayatta kalmayı başabilirler. Sivrisinekler her yıl birçok soy ürettiklerinden dolayı, yüksek seviyeli bir direnci çok çabuk sağlayabilirler. Böcek ilaçları bulunduktan yaknızca birkaç yıl sonra sivrisineklerin bu ilaçlara karşı bağışıklık kazandıkları belgelenmiştir. Bir veya daha fazla ilaca karşı bağışıklı saptanan 125'in üzerinde sivrisinek [[tür]]ü vardır. İlaçlara karşı direncin gelişmesi Global Sıtmayı Yok Etme Programı önğndeki en önemli engellerdendir. ilaçların bilinçli kullanımı direncin gelişimi ve yayılmasını sınırlandırabilmektedir. Fakat mevcut kullanım kültürü ve alışkanlıkları
== Adlandırma ==
140. satır:
== Ayrıca bakınız ==
* [[Tropikal hastalıklar]]
* [[O'nyong'nyong virüsü]]
=== Kaynakça ===
* ''Original version from http://www.cdc.gov/malaria/biology/mosquito/''
160. satır:
[[Kategori:Afrika böcekleri]]
[[de:Anopheles]]▼
[[en:Anopheles]]
[[es:Anopheles]]
▲[[de:Anopheles]]
[[fr:Anophèle]]
[[he:אנופלס]]
|