Halka: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
k Bot değişikliği Ekleniyor: ml:വലയം (ഗണിതം) |
k Bot değişikliği Değiştiriliyor: sr:Алгебарски прстен; Kozmetik değişiklikler |
||
1. satır:
'''Halka''', [[Matematik|matematiğin]] temel yapılarından biridir ve [[soyut cebir
Halka her şeyden önce bir kümedir ve belli özellikleri sağlar. Bu özellikler aşağıda verilmiştir.
== Tanım ==
''R'' [[boşküme|boştan]] farklı bir [[küme]] olsun. Bu küme üzerinde "''+''" ve "<math>\cdot</math>" [[ikili işlem]]leri tanımlı olsun. Eğer;
* ''(R,+)'' kümesi [[değişme
* ''(R, <math>\cdot</math>)'' kümesi bir [[yarı öbek]] ve
* "<math>\cdot</math>" işlemi "''+''" işlemi üzerine sağdan ve soldan [[dağılma|dağılmalı]]
11. satır:
* ''(R, <math>\cdot</math>)'' kümesi değişmeli ise ''(R,+, <math>\cdot</math>)'' kümesine '''değişmeli halka''' denir.
Bir halkanın birinci işlemi olan (genellikle toplama) "''+''" işleminin birim öğesine [[sıfır]] denir ve ''0'' ile gösterilmesi gelenektir.
Ayrıca bir halkada genellikle 0=1 ol''ma''dığı da bir belit olarak eklenir. Nitekim 1=0 olması bir çelişki yaratmaz ancak, 1=0 olduğunda ''R'' halkası tek öğeli bir küme olur. Bunu aşağıdaki gibi basitçe her sayının sıfıra eşit olduğunu göstererek kanıtlayabiliriz:
18. satır:
Halkanın tam tanımı için bir uzlaşma görülmüyor. Bazı matematikçiler (örneğin [[Ali Nesin]]) bir halkanın hem birimli hem bileşmeli hem de değişmeli olduğunu varsayar<ref>Matematik Dünyası Dergisi, ''Kapak konusu: Halkalar, asallar ve indirgenemezler (1)'', sayı 2004-I (bahar), sayfa 30.</ref>. Eğer birim öğesiz veya değişme özelliği olmayan bir halkadan bahsedilecekse ''birimsiz halka'' ya da ''değişmesiz halka'' denmiş olur. [[Bourbaki]] ya da [[Herstein]] gibi matematikçiler de birim öğesi olmayan halkalara [[yalancı halka]] demeyi tercih eder. Bu sayfada bahsedilen halkalar hem değişmeli hem bileşmeli hem de birim öğeli alınacaktır.
== Ayrıca bakınız ==
* [[Değişmeli halka]]
* [[Bölüm halkası]]
25. satır:
* [[Yalancı halka]]
== Kaynakça ==
{{Kaynakça}}
35. satır:
{{cebirsel yapılar}}
{{matematik-taslak}}
<!--interwiki-->▼
[[Kategori:Soyut cebir]]
▲<!--interwiki-->
[[ar:حلقة (رياضيات)]]
Satır 77 ⟶ 76:
[[sk:Okruh (algebra)]]
[[sl:Kolobar (algebra)]]
[[sr:Алгебарски прстен]]
[[sv:Ring (matematik)]]
[[ta:வளையம் (கணிதம்)]]
|