15-16 Haziran olayları: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Volkanozobut (mesaj | katkılar)
kDeğişiklik özeti yok
Volkanozobut (mesaj | katkılar)
15-16 Haziran Olayları maddesiyle tek başlık altında toplandı.
1. satır:
{{düzenle|Temmuz 2007}}
{{Birleş|15-16 Haziran Olayları}}
 
15-16 Haziran 1970'te başlayan ve yayılan, Türkiye tarihindeki en büyük işçi eylemlerinden biri.Türkiye tarihindeki ilk işçi ayaklanması olması özelliğini taşımaktadır.
 
==Arkaplanı==
[[1970]]'te, çalışma yaşamını ve temel sendikalar mevzuatını düzenleyen 274 sayılı İş Yasası ile 275 sayılı Sendikalar Yasası'nda değişiklik yapan tasarı, [[Adalet Partisi]] ve [[Cumhuriyet Halk Partisi]]'nin işbirliğiyle önce [[TBMM]] ardından Senato'dan geçirildi.Yapılan değişiklik, işçilerin sendika seçme özgürlüğünü önemli ölçüde kısıtlamakta, sendika değiştirmeyi güçleştirmekteydi<ref>[http://www.tmmob.org.tr/modules.php?op=modload&name=News&file=article&sid=2429&mode=thread&order=0&thold=0 TMMOB arşivlerinden]</ref>.Yasa taslağı 11 Haziran 1970'te cumhurbaşkanı [[Cevdet Sunay]]'ın onaylamasıyla yürürlüğe girdi.[[1963]]'te yasalaşan [[sendika]], [[toplu iş sözleşmesi]] ve [[grev]] hakkı yasaları, dönemin hükümeti tarafından değişiklikler yapılması için [[13 Haziran]] [[1970]]'de Meclise sunuldu. TasarıdaTasarı, işçilerin istedikleri sendikaya serbestçe üye olmalarını ve beğenmedikleri sendikalardan ayrılmalarını güçleştiren toplu sözleşme ve grev haklarını kısıtlayan hükümler içermekteydi. Türkiye genelinde faaliyet gösterebilmesi için işkolunda sigortalı çalışan işçilerin üçte birini örgütlenmesi barajı getiriliyordu ve konfederasyon faaliyeti gösterebilmesi için sigortalı işçilerin üçte biri kadar üyeye sahip olması isteniyordu. Bu oranın [[DİSK]]'in sahip olduğu üye sayının üstünde olduğu tespit edilerek konulduğu iddia edildi.Kanunlaşan tasarı esas olarak [[Türk-İş]]'ten DİSK'e işçi akışını önlemeyi amaçlamaktaydı.[[DİSK]] ve bağlı sendikalar yeni yasaya tepki gösterdiler.[[Türkiye İşçi Partisi]] ise sözkonusu yasa değişikliklerini [[Anayasa Mahkemesi]]'ne götüreceğini açıkladı ve iptal davası açtı.
 
==15-16 Haziran Günleri Yaşananlar==
[[DİSK]]'li sendikacıların ve yöneticilerin tepkileri, [[15 Haziran]] [[1970]] sabahı, [[İstanbul]]'un belli başlı merkezlerine doğru yürüyüşe geçmeleriyle yeni bir evreye girdi.Son bir buçuk yıldır bazı büyük fabrikalarda çeşitli işçi hareketleri ve direnişleri sürmekte olduğundan birçok fabrikada ve işçi semtinde gerginlik artmıştı.15 Haziran 1970'te patlak veren olaylar da bir nevi dışavurum oldu.Kentin Anadolu yakasında başlayan yürüyüş [[Kartal, İstanbul|Kartal]] İlçesi'nden yürüyüşe katılan işçilerle Ankara Asfaltı ([[E-5 karayolu)]] boyunca ilerlerken, kendilerine başka fabrikalardan da katılanlar oldu.Avrupa Yakası'nda ise 15 Haziran 1970'te, Bakırköy - Topkapı - Sağmalcılar güzergahında yürüyüş yapıldı. [[Göztepe]] dolaylarında, Otosan Fabrikası işçileri ile DMO işçileri de onlara katıldı ve yürüyüş saat 17:00'ye kadar sürdü.Bir başka yürüyüş kolu da [[Beykoz]] ve [[Paşabahçe]]'den [[Üsküdar]]'a doğru oluştu.[[16 Haziran]]'da ise [[Gebze]]'den başlayan işçi yürüyüşü, Kartal'dan katılan işçilerle birleşerek [[Bağdat Caddesi]] üzerinden Kadıköy İskele Meydanı'na kadar ulaştı.
 
16Avrupa HaziranYakası'danda ise Gebze'den[[15 başlayanHaziran]] işçi yürüyüşü[[1970]]'te, Kartal'dan[[Bakırköy]] katılan- işçilerle[[Topkapı]] birleşerek- Bağdat[[Sağmalcılar]] Caddesi üzerinden Kadıköy İskele Meydanı'nagüzergahında kadaryürüyüş ulaştıyapıldı.[[16 Haziran]]'da da, kentin Topkapı dışındaki kesimlerinden gelen kollar birleşip, [[Aksaray]] üzerinen önce [[Sultanahmet]]'e, oradan [[Cağaloğlu]] ve vilayetten (valilik) geçip [[Eminönü]]'ne geldiler.Valilik [[Haliç]] üzerine yer alan o zamanki iki köprüyü de açtırarak, eylemcilerin [[Beyoğlu]] tarafına geçmesini engelledi.[[Levent]] ve [[Beyoğlu]]'nda da küçük yürüyüş kolları oluşmuştu.
==16 Haziran==
 
16 Haziran'da ise Gebze'den başlayan işçi yürüyüşü, Kartal'dan katılan işçilerle birleşerek Bağdat Caddesi üzerinden Kadıköy İskele Meydanı'na kadar ulaştı.16 Haziran'da da, kentin Topkapı dışındaki kesimlerinden gelen kollar birleşip, Aksaray üzerinen önce Sultanahmet'e, oradan Cağaloğlu ve vilayetten (valilik) geçip Eminönü'ne geldiler.Valilik Haliç üzerine yer alan o zamanki iki köprüyü de açtırarak, eylemcilerin Beyoğlu tarafına geçmesini engelledi.Levent ve Beyoğlu'nda da küçük yürüyüş kolları oluşmuştu.
Gösterilere pekçok fabrikadan 75,000 dolaylarında işçi katıldı.Gösterilen tepki esas olarak [[DİSK]] üyesi işçilerden geldiği halde, yürüyüşlere çok sayıda [[Türk-İş]] işçisi de toplu halde katıldı.Olayların birinci günü akşamı [[Bakanlar Kurulu]] 60 günlük bir [[sıkıyönetim]] ilan etti.DİSK ve bağlı sendikaların yöneticilerinin pek çoğu sıkıyönetim mahkemelerince tutuklandılar ve yargılandılar.[[Kadıköy]]'de meydana gelen olaylarda 2 işçi, 1 polis ve 1 esnaf yaşamını yitirdi.[[16 Haziran]]'da [[Ankara]], [[Adana]], [[Bursa]] ve [[İzmir]]'de de küçük çaplı olaylar yaşandı.
 
==Eylemler sırasında ve sonrasında hayatını kaybedenler==
Satır 41 ⟶ 42:
==Mirası==
15-16 Haziran eylemleri özellikle sol siyasi partiler için Türkiye'deki geniş çaplı ilk büyük işçi sınıfı eylemi olduğu için önem taşır ve sahiplenilir. Sol partiler ve sendikalar eylemin yıldönümlerinde çeşitli etkinlikler ve toplantılar düzenlerler. <ref>[http://haber.sol.org.tr/sonuncukavga/122.html 2008 yılında düzenlenen etkinliklere dair bir haber]</ref>
 
== 15-16 Haziran Ruhuyla Geleceğimizi Kurmaya ==
"15-16 Haziran direnişinin yıldönümünde 2003 yılından beri ""15-16 Haziran Ruhuyla Geleceğimizi Kurmaya" şiarıyla bir organizasyon düzenlenmektedir. Her yıl yapılan organizasyona bugüne kadar aralarında Kazım Koyuncu, Ali Asker, Hilmi Yarayıcı, Kardeş Türküler, Sabahat Akkiraz gibi pek çok sanatçı ve grubun sahne aldığı etkinliklere 100’e yakın sanatçı ve 10 binden fazla izleyici katılmıştır. Düzenleyen Kurumlar: AKA-DER (Anadolu Kültür Araştırma Derneği), İşçi Gazetesi, İşçi Evi Derneği, Kaldıraç, Özgür Lise, Özgür Eğitim Platformu.
 
==Konuyla ilgili yazılan eserlerden bazıları==
Satır 56 ⟶ 60:
==Dış bağlantılar==
*[http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=155963 Radikal gazetesindeki, DİSK'in işçi eyleminin 35.yılında yaptığı etkinlik haberi]
*http://www.genchayat.evrensel.net/haber.php?haber_id=742
 
[[Kategori:İşçilik]]