United Fruit Company: Revizyonlar arasındaki fark

Zamanla büyüyen Keith’in muz ticaret işletmesi ile Andrew Preston’ın Boston Fruit Şirketinin birleşmesiyle 1899 yılında United Fruit doğar. 20.yüzyılda şirket büyüyecek ve Orta Amerika ve Karayiplerde, özellikle de [[Kolombiya]], [[Ekvador]] ve [[Karayipler]]de büyük çiftlikleri kontrol eder duruma gelmiştir. Standard Fruit Şirketi<ref>Şirketin şimdiki ismi ''Doyle Food''’dur.</ref> yle rekabet halinde olsa da dünya çapında bir tekel olacaktır. Şirketin [[Guatemala]]’daki etkisi o kadar büyüktür ki hükümet 1901 yılında ülkenin posta hizmetlerini idare etme yetkisini United Fruit şirketine verecektir. 1930 yılına gelindiğinde şirket 20 tane rakip şirketi yutmuş, 215 milyon dolarlık sermayesiyle Orta Amerika’daki en büyük şirket haline gelmiştir.

1954 yılında [[Guatemala]]’daki seçim yoluyla iktidara gelmiş olan Albay [[Jacobo Arbenz Guzman]] hükümeti, ülkeyi Honduras’dan işgal eden ABD destekli Albay [[Carlos Castillo Armas]] tarafından devrilir.<ref> Shoultz, Lars: "Beneath the United States", s. 343. Harvard University Press, 1998</ref> ABD Başkanı [[Dwight Eisenhower]] tarafından onaylanan harekat için Armas’ın askerleri CIA tarafından silahlandırılmış, eğitilmiş ve desteklenmiştir.<ref>ibidem s.340 Operasyonun kod adı PBSuccess’dir</ref> Darbeden önce Guatemala’da faaliyet gösteren United Fruit Company yöneticileri ABD’deki [[Truman]] ve Eisenhower yönetimlerini uyararak başa gelen Arbenz’in Guatemala’yı [[Sovyetler Birliği]]ne yaklaştıracaklarını iddia etmişlerdir. Arbenz’in solcu olmasının yanısırayanı sıra hükümetin almak üzere ilan ettiği toprak reformu kararı da United Fruit şirketini olumsuz yönde etkileyecektir. Guatemala’daki en büyük şirket olan United Fruit toprak reformunun hayata geçirilmesi halinde topraklarının %40’ını kaybedecektir. ABD Dışişleri Bakanı [[John Foster Dulles]] [[komünizm]]e düşman bir kişiydi ve sahibi olduğu ''Sullivan & Cromwell'' Avukatlık Bürosu aracılığıyla United Fruit ile ilişkideydi. Kardeşi [[Allen Dulles]] ise [[CIA]] şefiydi ve United Fruit yönetim kurulundaydı. Bunun gibi ABD dış siyasetinde etki sahibi çok sayıda yetkili 1950’li yıllarda United Fruit ile bir şekilde ilişki halindeydi. Ancak darbe şirkete yarar sağlamadı. Hisselerinin değeri düşüşe geçti, Eisenhower yönetimi tarafından başlatılan [[anti-tröst]] yasaları da şirketi etkileyecektir. Şirket Guatemala’daki son işlerini de 1972 yılında tasfiye edecektir.

Şirketin [[Küba]]’daki yatırımları, özellikle Oriente bölgesindeki şeker değirmenleri 1959 yılında gerçekleşen [[Küba Devrimi]] sonrasında ulusallaştırılacak ve [[Fidel Castro]] yönetimi bu işletmelere el koyacaktır. 1960 yılı Nisan ayına gelindiğinde Castro, United Fruit şirketini Kübalı muhaliflere destek vermek ve adaya bir işgal planlamakla suçlayacaktır.<ref> Thomas, Hugh (1971). Cuba: The Pursuit of Freedom. New York: Harper & Row. s.867</ref> Castro ABD’yi “''Küba, Guatemala olmayacaktır''” diyerek uyarmasına rağmen ABD destekli Kübalı sürgünler 1961 Nisan ayında [[Domuzlar Körfezi Çıkarması]] ile çıkacak ancak başarısız olacaklardır. Şirket ek konulan mal varlığına dair Küba hükümetinden zararlarını tazmin edemeyecektir.

{{reflistkaynakça}}