Yarımada Savaşı: Revizyonlar arasındaki fark

'''Yarımada Savaşı''', ([[İspanyolca]]: ''Guerra de la Independencia'') ('''Bağımsızlık Savaşı'''), Fransız Devrim ve [[Napolyon Savaşları]]'nın [[İber Yarımadası]]nda geçen bölümü (1808 - 1814). Fransızlarla İngiliz, İspanyol ve Portekiz kuvvetleri arasındaki savaşın [[Napolyon]]'un devrilmesinde önemli rolü olmuştur.

[[19 Temmuz]]'da bu talebini Portekiz yönetimine bildiren Napolyon'un niyeti İngiliz ticaretini engelleyerek, bu ülkeyi barışa zorlamak için oluşturduğu Kıta Ablukası'nı tamamlamaktı. Portekizlilerin harekete geçmekte ağır davranmaları üzerine, Napolyon General Andoche Junot'ya 30 bin kişilik bir kuvvetle [[İspanya]]'dan Portekiz üzerine yürümesini emretti ([[Ekim]]-[[Kasım]] [[1807]]). Junot [[30 Kasım]]'da Portekiz kraliyet ailesinin [[Brezilya]]'ya gitmek üzere terk ettiği başkent [[Lizbon]]'a girdi. Çok geçmeden [[İspanya]]'nın kuzeyindeki bazı bölgeleri de işgal eden Fransızlara karşı direnişi örgütlemeyi başaramayan İspanya başbakanı Manuel de Godoy, Kral [[IV. Carlos]]'a Portekiz kraliyet ailesinin yaptığı gibi [[Güney Amerika]]'ya kaçmasını salık verdi.Ama [[Madrid]]'den yola çıkan [[IV. Carlos]] [[Aranjuez]]'de oğlu Fernando'nun ([[1808]]-[[1833]] arasında İspanya kralı [[VII. Fernando]]) yandaşlarınca durduruldu ve ayaklanmacıların baskısıyla Godoy'u görevden almayı, oğlu lehinede tahttan çekilmeyi kabul etti. ([[17 Mart]] [[1808]]). Durumdan yararlanarak General Joachim Murat'ya Madrid'i işgal emri veren Napolyon, çeşitli tehdit ve vaatlerle Carlos ve Fernando'yu görüşmlerede bulunmak için [[Bayonne]]'ye getirtmeyi başardı.[[5 Mayıs]] [[1808]]'de burada Fernando'yu Carlos, Carlos'u da kendisi lehine tahttan çekilmeye zorladı ve kardeşi [[Joseph Bonaparte]]'ı kendi adına ülkeyi yönetmek üzere İspanya kralı ilan etti. Ama Madrid halkının [[2 Mayıs]]'ta işgalcilere karşı ayaklanmasıyla İspanyol Bağımsızlık Savaşı başladı.

Madrid'deki ayaklanma Napolyon'un sonunu hazırlayan gelişmelerin başlangıcı oldu. Fransızların başkentteki ayaklanmayı büyük bir şiddeetle bastırmalarına karşın direniş bütün İspanya'ya yayıldı. Başarılı bir [[gerilla savaşı]] yürüten İspanyollar, Fransızları [[Valencia]]'dan püskürttükten sonra [[Andalucia]]'ya kadar ilerlemiş olan General [[Pierre Dupont]]'u geri çekilmeye ve [[23 Temmuz]]'da [[Bailen]]'de ordusuyla birlikte teslim olmaya zorladılar.Hemen ardından başkent Madrid üzerine yürüyüşe geçerek ağustosta Joseph Bonaparte'ı kentten sürdüler.

Çok geçmeden karşı saldırıya geçen Fransızlar [[Aralık]] [[1808]]'de Madrid'i yeniden ele geçirdiler. Bunu üzerine direnişe önderlik eden yerel komitelerin (''junta provinciale'') merkezi önce güneydeki [[Sevilla]]'ya, [[Ocak]] [[1810]]'da General Nicolas de Dieu Soult'un [[Andalucia]]'yı ele geçirmesi ve Sevilla'nın düşmesi üzerine de [[Cadiz]]'e alındı.

Ama İngiliz orduları komutanı [[Arthur Wellesley]]'nin [[1808]]'den başlayarak Portekiz'de Fransızlara karşı yürüttüğü kararlı direniş, İspanyol gerillaların sürekli etkinliği ve Fransızlar arasında çıkan anlaşmazlıklar savaşın müttefikler için bozgunla sonuçlanmasını engelledi.[[1810]]-[[1812]] arasında [[İspanya]] ve [[Portekiz]]'in çeşitli kesimlerinde Fransızlarla yapılan çok sayıda çarpışma sonuçsuz kalmakla birlikte, Fransızların insan ve malzeme kaynaklarının yavaş yavaş tükenmesine yol açtı. Bu arada bütün dikkatini [[Rusya]]'ya düzenleyeceği sefer üzerinde yoğunlaştırmış olan [[Napolyon]]'un [[1811]]-[[1812]]'de 30 bin dolayında askerini doğuya doğru yürüyen Büyük Ordu'ya katılmak üzere yarımadadan çekmesi Fransızların durumunu daha da ağırlaştırdı.

[[1812]]'de [[Portekiz]]'deki üssünden yola çıkarak İspanya içlerine doğru ilerlemeye başlayan Wellington'un [[21 Haziran]] [[1813]]'teki Vitoria Çarpışması'nda Mareşal Jean Baptiste Jourdan'ı yenilgiye uğratması Yarımada Savaşı'nın sonunu getirdi. Wellington çarpışmasından sonra İspanya'dan çekilen [[Joseph Bonaparte]]'ı izleyerek [[Pireneler]]'in ötesine kadar ilerledi ([[Ağustos]] [[1813]]).Napolyon ise [[Leipzig]]'de uğradığı ağır yenilgiden (16-[[19 Ekim]] [[1813]]) sonra İspanya'da tutunmasının olanaksızlığını kabul ederek, tahttan indirildiğinden beri [[Valençay]]'de tutsak olan [[VII. Fernando]]'yu serbest bıraktı (Aralık 1813). VII. Fernando'nun [[Mart]] [[1814]]'te İspanya'ya dönerek yeniden tahta geçmesiyle Yarımada Savaşı resmen sona erdi.