Kadın hareketi: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok |
|||
1. satır:
'''Kadın hareketleri''', kadın haklarını destekleyen evrensel, sosyal hareket.
==İdeolojik temeller==
[[Kadın hakları]] hareketinin ilk adımları Aydınlanma Çağı’nda sivil özgürleşme hareketlerinin başlangıcıyla eş zamanlı atılmıştır. Ana fikir “[[Fransız Devrimi]]” sırasında da ilan edildiği gibi bütün insanların eşitliği olmuştur. Olympe de Gouges 1791 yılında “[[Kadın ve Kadın Yurttaş Hakları Bildirgesi]]” (Déclaration des droits de la Femme et de la Citoyenne) ile [[İnsan Hakları]] ve Sivil Haklar Bildirisi’nden (1789) hemen sonra kadınlar için aynı hakları ve yükümlülükleri talep etmiştir. Çünkü o zaman diliminde insan ve sivil hakları ifadesi sadece erkekler için geçerliydi.
8. satır:
Eşitlikçi yaklaşım ise Aydınlanma’nın ana fikrine dayanmaktadır. Bu bağlamda bütün insanlar “doğa önünde aynı” olduklarından toplumun tüm alanlarında cinsiyetleri bakımından eşitlenme talebi doğmuştur.
==Modern kadın hakları hareketi==
*Modern kadın hareketleri veya kadın hakları hareketinin ilk dalgası (19. yüzyılın ortasından 20. yüzyılın başına kadar) kadınların oy, meslek sahibi olma ve [[eğitim hakkı]] gibi temel siyasi ve sivil hakları için yeni bir ahlak prensibine sahip bir toplum için savaşmıştır. Söz konusu ilke bütünü Almanya’da 1918 yılında Weimar Cumhuriyeti anayasasının oluşumunda da güvence altına alınmıştır. [Türkiye’de bu savaş Cumhuriyet’in (1923) ilan edilmesinden sonra 10 yıl içinde Atatürk tarafından gerçekleştirilen reformlar sayesinde kazanılmıştır.]
Satır 17 ⟶ 18:
Kadın hareketleri savunucusu kavramı sadece eski kadın hareketlerinde çaba gösterenler için kullanılan bir ifade değildir, bu kavram bugün de kullanılmaktadır. Ancak 60’lı yıllardan beri Yeni Kadın Hareketleri’nin üyeleri için daha ziyade ”[[Feminist]]” kavramı kullanılmaktadır.
===Birinci dalga kadın hareketleri===
[[Fransız İhtilali]] çerçevesinde kadın ve erkek arasındaki eşitlik ilk olarak Avrupa salonlarında, ama aynı zamanda “Mart Öncesi” sırasında eski Katolikler tarafından da konuşulmaya başlanmıştır. Bu entelektüel çevre, küçümseyici bir tanımla [[Mavi Çoraplılar]] (Blue Stocings Society) olarak nitelendirilmiştir.
Satır 32 ⟶ 34:
[[Helene Lange]] ve [[Gertrud Bäumer]] çevresindeki liberal kadın hareketleri, Minna Cauer ve [[Anita Augspurg]] çevresindeki radikal kadın hareketleri ve [[Clara Zetkin]] çevresindeki sosyalist kadın hareketleri arasında yapılan ayırım, bugün nesnel nedenlerden ve çeşitli kesişmelerden dolayı artık yapılmamaktadır. Mantıklı olan, bağlantılar arasında ayırım yapmaktır. Radikal kanat- kısmen sosyalistlerle birlikte- ulusal düzeyde kadınların seçme ve seçilme hakkı ve üniversitelere giriş hakkı için uğraşmışlardır. Liberal kanat öncelikle kadınların yerel seçime katılma hakkı, kadınların eğitim imkânlarının iyileştirilmesi ve özellikle sosyal açıdan dezavantajlı meslek gruplarında (hizmetçilik, aktrislik) kadınların çalışma hakkının tanınması için çabalamışlardır. Bütün kanatlarda toplumu yeni ahlaki temellerle değiştirme söz konusu olmuştur.
===İkinci dalga kadın hareketleri===
İkinci kadın hareketlerinin ortaya çıkışını tetikleyen sebep; 1950’li yıllardan bu yana devam eden köklü toplumsal ve kültürel dönüşümlerdir. 1. dalga kadın hareketlerinde [[eşitlik]] taleplerinin yükseltildiği, kimi hukuki kazanımların elde edildiği görülmüş, ama bunun tek başına sorunu çözmediğini tecrübe eden 2. dalgadaki kadınlar, eşitlenme taleplerinin, hukuki kazanımların da aşamadığı bir ezilmişliği, bilinçlendirmeyi amaçlamıştır.
Satır 52 ⟶ 55:
Ek olarak; yine 1960lı yıllardan bu yana, yeni bir kimlik arayışına giren, soy ve erkillik araştırmaları yapan erkek gruplar da vardır.
===Üçüncü dalga kadın hareketleri===
Amerika Birleşik Devletleri’nde 1990lı yıllarda yeni bir kadın hareketi dalgası ortaya çıkmıştır. Hareket, döneme ‘Feminizmin bütün amaçlarına ulaştığı için eski bir düşünce olduğu’ görüşüyle hükmeden Antifeminizm akımına karşı tepki olarak doğmuştur.
Bu hareket, günümüzde de hala gerçekleştirilemeyen, ikinci dalga kadın hareketlerinin savunduğu görüşler üzerine yoğunlaşmıştır.
Satır 65 ⟶ 69:
==Mavi Çoraplılar==
Mavi Çoraplılar (İngilizce: Blue Stocings Society; Almanca: Blaustrumpf) 19. yy’da, kültürlü ama kadınsı olmayan bayanlar için küçümseyici bir tanım olarak kullanılmıştır. Kendilerine söylenen kaba sözler "mavi çoraplı"dan, "erkekten dönme"ye, "frijit feminist"e kadar uzanıyordu. 1970’li yıllarda “aşırı feminist kadın” tanımının kullanımı gibi kadın hareketlerinin ilk mensubu olarak sayılmışlardır. Mavi çoraplılar daha sonraki süfrajetler gibi organize bir grup değil; orta sınıftan gelen ve o zamanın kadına bakış açısına karşı gelen eğitimli kadınlardan oluşmaktaydı. Kadınların seçme ve seçilme hakkı ve üniversitede eğitim görebilmeleri için savaşmışlardır.
Mavi Çoraplı, 17. ve 18. yy’da sürekli mavi çorap giyen mübaşirler için kullanılan alaylı bir [[lakap]] olarak kullanılmıştır. Jacob Grimm ve Wilhelm Grimm’in Almanca Sözlüğü’nü çıkarmalarından sonra Mavi Çoraplı tanımı “kasıntı” ve “iftiracı” anlamlarında kullanılmıştır. Bu anlamda [[Johann Sebastian Bach]]’ın 1707 (BWV 524) potpurisinde “… ve bazı saray hizmetkarları mavi çorap giyer.” kullanılmıştır.
Satır 89 ⟶ 94:
==Süfrajetler==
20. yy’ ın başlarında [[Büyük Britanya]] ve ABD’de pasif direniş, kamu toplantılarını bölme, açlık grevi yapma gibi yollarla kadınların seçme ve seçilme hakkını savunan, az çok organize olmuş radikal [[kadın hakları]] savunucuları süfrajet olarak nitelendirilmiştir. Süfrajet hareketleri ağırlıklı olarak orta sınıftan gelen kadınlar tarafından yürütülmüştür.
Satır 102 ⟶ 108:
==Christabel Pankhurst==
Christabel Harriette Pankhurst [ˈpæŋkhəst] (22 Eylül 1980, Manchester – 13 Şubat 1958, Los Angeles) Britanyalı süfrajet. Kendini radikal yollarla kadın haklarına adamıştır.
| |||