Üçlü tarama testi: Revizyonlar arasındaki fark

 

Normal olmayan (bebeğin sorunlu olduğu) gebeliklerde, bu maddelerin değerlerinde sapmalar görünür<ref name="mumcu"/>:

 

Üçlü test hamileliğin 15. ile 22. haftaları arasında yapılabilir. En iyi sonuçlar 16. ile 18. haftaların arasında yapılan incelemelerde elde edilmetedir.

 

Anne adayından alınan [[kan]] örneğinde yapılan inceleme ile elde edilen düzeyler daha sonra bir [[bilgisayar programı]] yardımı ile işlenir. Bu aşamada kandaki maddelerin düzeyini direkt olarak etkileyebilecek olan anne adayının sigara kullanımı, kilosu ve boyu gibi değişkenler de hesaba katılır.

 

Elde edilen işlenmemiş değerler daha sonra bilgisayar programına girilerek risk hesaplaması yapılır.

 

[[Nöral tüp defekti]] (NTD) risk tahmini için tek başına AFP değeri ile gebelik haftası karşılaştırılır, anne adayının kilosuna göre düzeltmeler sonrası risk tahmini yapılır. NTD durumlarında nöral dokuyu örten yapıdaki açıklık şeklindeki defektten amnios sıvısına ve buradan da anne adayının kanına normalden fazla AFP hormonu geçer. Bu yüzden AFP değeri gebelik haftasına göre olması gerekenden daha yüksek çıkar. Yükseklik ne kadar fazla olursa bebekte NTD varolma riski o kadar yüksek olarak belirlenir. İkiz ve çoğul gebelik, bebekte böbrek hastalıkları, omfalosel ve gastroşizis gibi bebeğin karın önduvarında açıklık olması durumlarında da anne adayının kanında AFP yüksek çıkar. Bu durumların büyük bir kısmı [[ultrason]]da nispeten kolay ayırt edilir.<ref name="khd">[http://www.kadinhastaliklarivedogum.com/gebelik/uclu.asp Kadın hastalıkları ve doğumla ilgili bir internet sitesi]</ref>

 

En önemli nokta testin yapıldığı anda gebelik haftasının doğru belirlenmiş ve bilgisayara doğru girilmiş olmasıdır. Anne adayının gebelik haftası sanılandan büyükse bu durumda AFP yüksek çıkacak ve testte NTD riski gerçekte olduğundan yüksek çıkacaktır.

 

[[Down sendromu]] (Trizomi 21) risk tahmini anne adayının yaşı, kilosu ve üç hormon ölçümü kullanılarak yapılır. Down sendromunda AFP ve uE3 gebelik haftasına göre olması gerekenden düşük, HCG ise olması gerekenden yüksektir. Bilgisayar programı bu üç hormonun gebelik haftası ve kiloya göre normalden sapmalarını belirler ve yaşla birlikte anne adayında Down sendromlu bebek taşıyor olma riskini belirler.<ref name="khd"/>

 

Burada da en önemli nokta testin yapıldığı anda gebelik haftasının doğru belirlenmiş ve bilgisayara doğru girilmiş olmasıdır.

 

Bilgisayar programı tarafından yapılan değerlendirme sonucu elde edilen risk oranının kabul edilebilir sınırlarda olup olmamasına göre ileri düzeyde bir araştırmaya gerek olup olmadığına karar verilir.

 

Riskin kabul edilen sınırdan daha yüksek olması durumunda test pozitif sonuç vermiş olarak değerlendirilir.

 

Bütün bilimsel incelemelerde ve tarama testlerinde olduğu gibi üçlü tarama testinin de yanılma olasılığı vardır ve hatalı pozitif ya da hatalı negatif sonuçlar elde edilebilir. Bebeğin normal olmasına rağmen testin pozitif çıkması durumu hatalı pozitif sonuçtur; yani bebekte bir anomali bulunma riskinin yüksek çıkması durumudur. Bebekte [[Down sendromu]], [[trizomi 18]] ya da [[NTD]] olmasına rağmen testin negatif çıkması durumuna ise hatalı negatif sonuç denir.

 

Üçlü tarama testinin Down sendromunu yakalama olasılığı yaklaşık %60 olup %5 civarında hatalı pozitif olma olasılığı vardır. Bu oranlar anne yaşı ile direkt olarak ilgilidir. 35 yaşın altındaki kadınlarda hatalı pozitif oranı %4 olurken Down sendromunu yakalama oranı yaklaşık %50'dir. Beklenen doğum tarihinde 35 yaşın üzerinde olan anne adaylarında ise yakalama oranı %80 iken hatalı pozitif oranı %25'lere kadar ulaşmaktadır. Ancak bu sayılar mutlak değerler olmayıp farklı çalışmalarda farklı sonuçlar bildirilmiştir.<ref name="mumcu"/>

 

Down sendromlu bebek doğurma riski yaşın artmasıyla orantılı olarak artmasına rağmen 35 yaşın altındaki annelerin de down sendromlu bebek doğurdukları bilindiği için bu test tüm hamile kadınlara uygulanmalıdır.

 

Bir kısım uzman doktor bu testin ikiz gebeliklerde iyi bir sonuç verebileceğini ancak ikiden fazla bebekli gebeliklerde bir sonuç vermeyeceğini savunurken diğer bir kısım uzman ise ikiz de dahil tüm çoğul gebeliklerde hormon düzeylerinin sayısının net olarak belirlenmesinin güçlüğünden yola çıkarak bu testin çok da anlamlı sonuçlar vermeyeceğini savunmaktadırlar ve bunun yerine [[İkili tarama testi#Fetal ense kalınlığı|fetal ense kalınlığı]] ölçümünü tavsiye etmektedirler.

 

Anne yaşının artması ile [[Down sendromu|Down sendromlu]] bebek doğurma riski arasında annenin yaşı ile doğrudan bir ilişki vardır ve bu riskin en belirgin şekilde arttığı yaş ise 35 yaştır.

 

Yaşam şartlarının değişmesi, kentleşme oranın artması ve kadınların her geçen gün daha çok iş hayatında yer almaları neticesinde, günümüzde 35 yaşın üzerinde gebe olan kadın sayısı sürekli artış göstermektedir. Dolayısıyla da bu tür tarama testlerinin uygulanması ve güvenilirliği gün geçtikçe daha çok önem kazanmaktadır. Hatta o şekildedir ki bazı uzmanlar 35 yaşın üzerindeki her gebeye [[amniyosentez]] uygulanmasının gerekliliğini savunmaktadırlar.

 

Üçlü testin pozitif çıkması yani down sendromlu, tizomi 18'li ya da NTD'li bebek riskinin yüksek olarak saptanması durumunda izlenebilecek birkaç alternatif yol vardır:

{{TıpUyarı}}

 

{{Kaynakça}}

 

[[en:Triple test]]

[[fr:Triple test]]

[[pl:Test potrójny]]