Vikipedi

II. Mehmed: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Kibele (mesaj | katkılar)
Devriyeler
127.615 değişiklik
Merube 89 tarafından değiştirilmiş 2009-11-21 21:34:58 tarihli sürüm geri getirildi.
2ulus (mesaj | katkılar)
10.022 değişiklik
Değişiklik özeti yok
13. satır:
| doğum_tarihi=[[30 Mart]] [[1432]], [[Edirne]]<ref name="babinger30">Babinger, Franz, (2003) ''Fatih Sultan Mehmed ve Zamanı'', İstanbul:Oğlak Yayınevi, ISBN 975 329 417 4, s.30</ref>
| ölüm_tarihi= {{ölüm tarihi ve yaşı|1481|5|3|1432|3|30}} [[Çayırova]], Hünkar Çayırı<ref name="babinger347">Babinger, Franz ''a.g.e'' s.347</ref>
| annesi=[[Candaroğlu Hüma Hatun]]
| babası=[[II. Murat]]
}}
'''II. Mehmed''' veya sık kullanılan unvanıyla '''Fatih Sultan Mehmed''', ([[Osmanlı Türkçesi]]: محمد الثانى Mehmed-i sānī, Lakabı el-Fatih (الفاتح) ) (d. 30 Mart 1432<ref name="babinger30"> s.30</ref> – ö. 3 Mayıs 1481<ref name="babinger347">s.347</ref>) yedinci [[Osmanlı]] padişahıdır. Sultan [[II. Murad]] ve [[Hüma Hatun]]'un oğludur.
 
[[İstanbul (şehir)|İstanbul]]'u fethetmesinden sonra "'''Fatih'''" lakabıyla anılmıştır. [[İstanbul'un fethi]], [[Orta Çağ]]'ın sonu [[Yeni Çağ]]'ın başlangıcı olmuştur.<ref>Oxford Dictionary of English 2e, Oxford University Press, 2003, "Middle Ages" maddesi</ref> Bundan dolayı Fatih, "çağ açan hükümdar" olarak da tanınır. İstanbul'u fethetmesinden sonra [[Caesar]] ([[Sezar]], [[Kayser]]) ünvanını da kullanmaya başlamıştır. İstanbul'un fethiyle 1000 yıllık [[Bizans İmparatorluğu]] son bulmuştur. Fatih, çıkardığı yasalarla devleti önemli ölçüde yeniden biçimlendirmiştir. Ayrıca 9 yabancı dil bilmektedir. Bunlar Fransızca, Latince, Yunanca, Farsça, Arapça, İbranice, Rumca, Slavca ve Geldanice'dir.
 
==Şehzadeliği==
 
Fatih Sultan Mehmed 29 Mart 1432 Pazar günü şafak vakti, o dönemde Osmanlı Devleti’nin başkenti olan [[Edirne]]'de doğdu. Babası [[II. Murat]]'ın dördüncü oğluydu.<ref name="babinger30">s.30</ref><ref name="Fatih Sultan Mehmed">{{cite web|son =Afyoncu |ilk =Erhan | tarih =Mayıs 2007 |url=http://www.nationalgeographic.com.tr/ngm/0705/konu.aspx?Konu=1 |başlık = Fatih Sultan Mehmed |yayımcı=nationalgeographic.com.tr |erişimtarihi=23 Mart |erişimyılı=2008 }}</ref> Annesi [[Dulkadiroğlu Hanedanı'ndan AlimeHüma Hatun]] adıyla bilinir.
Tarihçilerin çarpıtması olarak kimileri Huma Hatun'u ısrarla Fatih'in annesi olarak yazarlar. Bunun nedeni tarihi ayrıntıları iyi irdelememek ve bazı padişah eşlerine sonradan verilen ünvanları ayrı bir kişiymişçesine düşünmeleride buna bir etken olabilmektedir.
Daha anlaşılır bir ifade ile örneklemek gerekirse Yavuz Sultan Selim Han'ın annesi olan Dulkadiroğlu Ayşe Hatun'a Gülbahar lakabının verilmiş olması neticesinde bazı tarihçilerin Gülbahar Hatun'u başka bir hanım olarak düşünmelerindeki yanlıştır. Ayrı bir örnekleme gerekirse; II.Mehmed'in İstanbul'u Fethinden sonra kendine verilen fetheden anlamındaki Fatih ünvanının onu II.Mehmed'den ayrı bir padişah daha varmış gibi düşünme yanlışlığı en güzel örnek olacaktır.
 
Mehmed iki yaşına kadar Edirne'de kaldıktan sonra 1434'te sütninesi ve küçük ağabeyi Ali ile birlikte 14 yaşındaki büyük ağabeyi Ahmet'in [[Rum Eyaleti|Rum]] sancakbeyi olduğu [[Amasya]]'ya gönderildi. Burada ağabeyi Ahmet'in erken yaşta ölmesi üzerine Mehmed altı yaşında Rum sancakbeyi oldu. Diğer ağabeyi Ali ise [[Manisa]]'da [[Saruhan Sancağı|Saruhan]] sancakbeyi oldu. İki yıl sonra babaları Murat'ın talimatıyla iki kardeş yer değiştirdiler ve Mehmed Saruhan sancakbeyi oldu.{{fact}}<!--<ref name="Kinross, Lords.87-88"/>!-->
Satır 59 ⟶ 57:
Öte yandan bu gelişmeler karşısında İmparator Konstantinos Papa ve İtalyan şehirlerinden umutsuzca yardım talebinde bulundu ama bunlar sonuçsuz kaldı. Yalnızca [[Ceneviz Cumhuriyeti|Cenova]] 1452'nin Kasım ayında yardım göndermeye karar verdi ve [[Giovanni Giustiniani]] komutasında 700 asker taşıyan Ceneviz kadırgaları 26 Ocak 1453'te Konstantinopolis'e vardı. İmparator Konstantinos, Giovanni Giustiniani'yi kara kuvvetlerinin başkumadan yaptı.<ref name="babinger82">s.82-84</ref> Kostantinopolis'teki asker sayısı 8.000 civarındaydı, limanda 26 savaş gemisi bulunuyordu. Daha evvel 700 İtalyanı taşıyan yedi Girit ve Venedik gemisi Şubat ayında şehirden kaçmıştı. Osmanlı ordusundaki asker sayısı ise en az 50.000 idi. Ayrıca Mehmed yalnızca karadan kuşatmanın yeterli olmayacağını düşünerek bir donanma hazırlatmıştı. Bu donanma bahar aylarında boğazın [[Marmara Denizi|Marmara]] girişine vardı.<ref name="Kinross, Lord.100-101">Kinross, Lord, ''a.g.e.'' s.100-101</ref>
 
Osmanlı ordusu 23 Mart'ta Edirne'den hareket etti ve 2 Nisan’da Konstantinopolis'e vardı. Aynı gün [[Haliç]]'in girişi zincirle kapatıldı. Karargâhını [[Topkapı|Romanus kapısının]] karşısına [[Maltepe, Zeytinburnu|Maltepe]]'ye kuran Mehmed son kez teslim çağrısında bulundu ama imparator reddetti. 6 Nisan sabahı ilk saldırı başladı. Kuşatma, aralıklı çatışmalarla 53 gün sürdü. İmparator Konstantinos, Giustinani ile birlikte Romanus kapısını savunuyordu. Şehzade Orhan da Marmara kıyısındaki kıtalardan birini yönetiyordu. 20 Nisan günü Papa'nın gönderdiği üç Ceneviz gemisi ve [[Sicilya]]'dan gelen bir Rum yük gemisi şehrin açıklarında belirdi. Marmara denizinde yapılan savaşın sonunda akşam saatlerinde dört gemi Haliç'e girmeyi başardı. Donanmasını bir şekilde Haliç'e indirmesi gerektiğini anlayan Mehmed gemilerini karadan geçirmeye kararkara verdi. Bugünkü [[Dolmabahçe]]'den [[Kasımpaşa]]'ya uzanan güzergaha kalaslar döşendi ve 70 kadar gemi silindirler üstünde [[22 Nisan]] sabahında Haliç'e indirildi. Böylece Haliç'in kontrolü Osmanlıların eline geçti. Öte yandan kuşatmanın yedinci haftasında Osmanlılar hâlâ kesin bir sonuç alamamıştı. Bu noktada [[Çandarlı (2.) Halil Paşa|Halil Paşa]] son bir kez Mehmed'i teslim çağrısı yapmaya ikna etti ancak imparator teklifi yine reddetti. Bunun üzerine Mehmed 24 Mayıs'ta ayın 29'unda karadan ve denizden büyük bir saldırı yapacağını duyurdu.<ref name="babinger87">Babinger, Franz ''a.g.e.'' s.87-94</ref>
 
Son saldırı hazırlıklarını [[Zağanos Paşa]] düzenledi.<ref name="inalcık2s31">İnalcık, Halil (2008) ''a.g.e.'' s.31</ref> Osmanlı ordusu 29 Mayıs'ın ilk saatlerinde taaruza başladı. Osmanlılar son taaruzu üç dalga halinde gerçekleştirdiler. İlk iki saat boyunca başıbozuklar surlara saldırdılar, ardından Anadolu birlikleri onların yerini aldı. Son olarak öldürücü darbeyi vurmak üzere yeniçeriler devreye girdi. Bu sırada yaralanan Giustiniani'nin savaş alanından ayrılması şehri savunanların arasında büyük moral bozukluğuna neden oldu. Nihayet sabah saatlerinde Osmanlı askerleri iyi sürgülenmemiş [[Kerkoporta]] adlı kapıdan içeri girmeyi başardılar ve kapının üzerindeki burca [[Osmanlı sancağı]]nı diktiler.<ref name="Kinross, Lord.107-108">Kinross, Lord, ''a.g.e.'' s.100-101</ref> Mehmed fethin ilk günü öğleden sonra şehre girdi. [[Ayasofya]]'ya giderek namaz kıldı ve "Bundan sonra tahtım, İstanbul'dur!" diye buyurdu.<ref name="inalcık2s31"/>
Satır 118 ⟶ 116:
 
===Arnavutluk seferleri===
Papalık ve Napoli krallığının desteği ve kışkırtmasıyla harekete geçen Arnavutluk hâkimi [[İskender Bey]], vurkaç taktiği ile Osmanlı kuvvetlerine baskınlar düzenlemekteydi. Bunun üzerine Fatih, bizzat sefere çıkmaya karar verdi. 1465 yılında gerçekleşen I.seferde, İlbasan Kalesi'ni yaptırıp, içine asker yerleştiren Fatih, Balaban Paşa'yı bölge için görevlendirerek, geri döndü. Ancak, Papa ve diğer devletlerden aldığı kuvvetlerle Türklere saldıran İskender Bey, Balaban Paşa'yı şehit etti ve İlbasan kalesi'ni kuşattı. Bunun üzerine Fatih II. Arnavutluk Seferi'ne çıktı (1467). Ele geçirilen topraklarda yeni garnizonlar oluşturuldu. Bu sırada İskender Bey ölmüş ve yerine oğlu Jean geçmişti. Arnavutlukta başlayan kargaşa sebebiyle Fatih 3. kez Arnavutluk seferini başlattı. Arnavutların elinde kalmış olan Kroya ve İşkodra kuşatıldı. Nihayet 1479'da Arnavutluk da bir Osmanlı vilayeti durumuna geldi.
 
===Trabzon Rum Devleti'nin yıkılışı===
Satır 135 ⟶ 133:
 
===Eşleri===
#Gülbahar Hâtun: [[II. Bâyezid]]'in veile Gevher Sultan’ın annesidir.
#Gülşah Hâtun: Karamanoğulları'ndan İbrahim Bey’in kızıdır.
#Sıtti Mükrime Hâtun: Dulkadiroğlu Devleti Hükümdarı Süleyman Bey’in kızıdır. Edirne'de Fatih Sultan Mehmed Han ile 3 ay süren bir düğünle evlenmişlerdir. Kabri kendi adına yaptırılan Camiinin bahçesindedir.
#Çiçek Hâtun: Türkmen Beyi kızıdır.
#Helene Hâtun: Mora Despotu olan Demetrus’un kızıdır.
Satır 144 ⟶ 142:
 
===Erkek çocukları===
#[[Mustafa]]
#[[II. Bayezid]]
#[[Cem Sultan]]
Satır 150 ⟶ 148:
===Kız çocukları===
#Gevher Sultan. [[Akkoyunlu]] [[Uzun Hasan]]'ın oğlu Uğurlu Mehmed Mirza ile evli. Oğlu Akkoyunlu Göde Ahmed Bey'dir.
#bir kızının adı Kevser diger kızının adı bilinmemektedir.
#Kevser.
#İsmi bilinmeyen başka bir kız.
 
==Yenilikleri ve kanunnameleri==
Satır 167 ⟶ 164:
==Popüler kültürde II. Mehmed==
* [[Nedim Gürsel]]'in '''Boğazkesen''' romanı İstanbul'un fethini konu almaktadır.
* [[Mustafa Armağan]]'ın Gülün Fethi kitabı İstanbul'un fethini konu almaktadır.
* [[1997]] yapımı [[Kuşatma Altında Aşk]] filmi, İstanbul'un fethini arka planda kullanmaktadır.
* Ahmet Almaz'ın ''Fatih Sultan Mehmed Nasıl Öldürüldü?'' isimli kitabında Fatih'in ölümü ile ilgili bazı iddialar değerlendirilmektedir.
* Yazar [[Turan Oflazoğlu]]'nun [[Bizans Düştü Fatih]] adlı oyununda [[İstanbul'un Fethi]] anlatılmaktadır.
 
 
 
==Dipnotlar==
Satır 181 ⟶ 179:
*{{Kitap belirt| son = Gökbilgin| ilk = Tayyip | başlık = Edirne| ilkyayınyılı = 1965| basım = 2| yıl = 1993| yayımcı = Türk Tarih Kurumu| yer = Ankara| id = ISBN 975 16 0562 8| bölüm = Osmanlı-Macar Mücadeleleri Esnasına Edirne}}
*{{Kitap belirt|son=İnalcık|ilk=Halil|yazarlink=Halil İnalcık|yıl =1995 | başlık =Fatih Devri Üzerinde Tetkikler ve Vesikalar I | yayımcı=Türk Tarih Kurumu | yer=Ankara | id =ISBN 975 16 0749 3}}
*{{Kitap belirt| son =İnalcık | ilk =Halil | yazarurl = | yardımcıyazarlar= | yıl =2008 | başlık =[[Osmanlı İmparatorluğu Klasik Çağ (1300-1600)|Osmanlı İmparatorluğu Klasik Çağ (1300-1600)]] | yayımcı=Yapı Kredi Yayınları | yer=İstanbul | id =ISBN 978 975 08 0588 7}}
*{{Kitap belirt| son=Kinross|ilk=Lord|yazarlink=Patrick Kinross|yıl =1977 | başlık =The Ottoman Centuries | yayımcı=Sander Kitabevi | yer=İstanbul | id =ISBN 0 224 01379 8}}
*{{Kitap belirt| son =Nicol | ilk =Donald M. | yıl =1999 | başlık =Bizans'ın Son Yüzyılları (1261-1453) | yayımcı=Tarih Vakfı Yurt Yayınları | yer=İstanbul | id =ISBN 975 333 096 0}}
"https://tr.wikipedia.org/wiki/II._Mehmed" sayfasından alınmıştır