İnal (Memlûk sultanı): Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Noyder (mesaj | katkılar)
Değişiklik özeti yok
Xqbot (mesaj | katkılar)
k Bot değişikliği Değiştiriliyor: ca:Ínal al-Ajrud; Kozmetik değişiklikler
1. satır:
Sultan '''İnal''', tam ismiyle '''Melik Eşref Seydeddin Ebu Nasr-el-Alai el-Zahiri el-Nasır İnal el-Acrud''' (d. 1380 - ö. 1461, [[Kahire]]), [[1453]] ile [[1461]] döneminde saltanat süren [[Çerkes]] kökenli Burci Hanedanı'ndan [[Memluk]] hükümdarı. ''El-Acrud'' lakabını sakalının şeklinden almıştır.
 
== Sultanlıktan önceki yaşamı ==
 
Kafkasya'da yaklasik 1380 yılında Çerkez doğumludur. 1397de Alaeddin adlı bir esir tüccarı tarafından satın alınıp Mısır'a getirildi. Sultan Zahir [[Berkuk]] tarafından satın alınıp onun kölemenleri arasında Memlûklu sarayına girdi. 1399da Sultan Nasıreldin [[Farac]] Memlûklu Sultanı olnuca onun kölemeni oldu. 1421de Sayfeddin [[Tatar]]'dan sonra Sultan Muzaffar [[Ahmed]] Sultan olduğu zaman saray muhafızları arasında ''Onlar Başı'' olarak atandı. Sultan Eşref Sayfeldin [[Barsbay]] (1422-1437) sultanlık döneminde Memlûklu bürokrasisi içinde ilerledi (''tablahane emiri''; ''reis-i nevba'' 1427de ''erbain emiri'' ve ''reis nevba sani''). 1428de [[Gaza]]'ya vali (naip) tayin edildi.
 
1433de [[Akkoyunlular]] Sultanı Kara Yülük Osman Bey'e karşı açılan seferde [[Diyarbakır]]'a gidip o kaleyi kuşatan Memluklu ordusuna katıldı. Bu kale Kara Yülük Osman'ın oğlu Murad Bey tarafından savunulmakta idi ve Memlûklu kuşatması başarısız kaldı. Bundan sonra Emir İnal o zaman Ruha olarak anılan [[Şanlı Urfa|Urfa]]'ya vali (naip) olarak gönderildi. Bu görevde iken 1436'ya kadar Memlûkluların Akkoyunlular üzerine yaptıkları sefer ve hücumlara katıldı. 1437de Filistin de Safad valisi (naibi) olarak tayin edildi.
 
1439da Memlûklu Sultanı Zahir Sayfeldin [[Çakmak]] (1438-1453) tarafndan Kahire'ye çağrılarak önce ''mukaddem'' ve sonra Memlûklu sivil idaresinin en yüksek mevki olan ''divittar'' olarak görev verildi. 1442 ve 1444de bu Sultan tarafından açılan Memlûklu donanmasının Rodos seferlerine katıldı ve bu seferler başarısız kaldı. 1450 de Atabeg (ordu başkomutanı) olan Emir Yaş-beg öldüğünde Emir İnal, Atabeg olarak onun yerine tayin edildi.
 
1453de Sultan Çakmak ölmeden önce oğlu Fahri Mansur-el-sin Osman'ı valiaht olarak ilan etmiş ve hemen sonra ölünce [[Osman]] Memluklu Sultanı olarak Çakmak kölemenleri tarafından ilan edilmişti. Fakat Atabeg İnal ve diğer bir grup kölemen bu yeni sultanı kabul etmediler. İki grup ve askerleri arasında Kahire'de sokak savaşı başladı. Emir İnal ve askeleri Kahire Kalesi'ni (Kalat el-Cebel)'i isgal ettiler. Orada toplanan ve aralarında Abbasi Halifesi ve 4 tane en büyük rütbeli kadılar da bulunan bir komite Melik Eşref-el-din el Sayda adı ile Emir İnal'ı Memluklu Sultanı ilan etti.
 
== Sultanlık dönemi ==
 
Memlûklu Sultanlığı'nı eline geçiren Sultan İnal'ın ilk politika tedbiri daha önceki Memlûklu Sultanlarının etrafındaki kliklerde bulunan kölemenleri idarî görevlerden uzaklaştırarak ve bazı saray komite ve divanlarını ortadan kaldırarak bunların birer muhalefet odağı olmalarını önledi. Sonra etrafında kendinin inandığı kölemenlerden bir klik kurdu ve bunun için kendisi gibi esir taciri Allaeddin tarafından Mısır'a getirilmiş ve ''Alai'' grubu olarak bilinen kölemenleri etrafına topladı.
23. satır:
1456da Karamanlıoğlu II. İbrahim'in Osmanlı Devleti'nin kötü niyeti olduğuna dair göndermiş olduğu muhtırayı kabul etmedi. Karamanoğlu'nun Klikya'da Osmanlılarla Memluklulara arasını açmak için yaptığı girişimleri önlemek icin Klikya'ya bir kölemen ordusu gönderdi ve Osmanlı Devleti'ne bir elçi gönderip bu durumu açıkladı. Sultan İnal'ın bu politikası bazı Mısırlı ilerigelenleri tarafından tenkite uğradı.
 
Klikya'da kampanya yapan Memlûklu ordusunu 1457de (sonra sultan olacak) Emir Hoşkadem komutası altında Memlukluların elinde bulunan [[Malatya]]'ya göz dikmiş olarak görülen Akkoyunlu Sultan'ı [[Uzun Hasan]]'a karşı doğuya o kaleyi korumaya gönderdi.
 
Hristiyan [[Kıbrıs]] Luzinyan Krallığı Memluklulara yıllık tazminat veren bir bağımlı ülke durumundaydı. 1458de Luzinyan Kralı II. John öldü ve onun yerine hükümdar olarak 14 yaşındaki kızı Luziyan'lı Şarlot kraliçe olarak tahta geçti ve kocası Savoylu Louis de ortak devlet naibi oldu. Bunu II. John'un gayrimeşru oğlu ve [[Lefkoşa]] Piskoposu olan James kabul etmedi. Kendini tehlikede olduğunu düşünerek Mısır'a kaçtı. Adada bulunan soyluların çoğu Kraliçe Şarlot taraftarı olmakla beraber James Kahire'de kendini destekleyen bazı ilerigelen Memluklu emirleri buldu. Her iki taraf da elçileri vasıtasıyla Sultan İnal'a başvurdular. Sultan İnal James'i Kıbrıs Luzinyan Kralı kabul ettiğini bildirdi. Bir Memlûklu Mısır deniz filosu desteğinde James adaya giderek karaya çıkan Memlûklu birlikleri ile Lefkoşa'yi eline geçirdi. Kraliçe Şarlot içkaleye çekilerek savunmaya geçti. Adaya çıkan Memluklu birlikleri bu kaleyi kuşatmakla ve birçok hücumda bulunmakla beraber önce kaleyi ellerine geçiremediler ve büyükçe zayiata verdiler. Bu ilk başarısızlığa rağmen ancak 1463de (Sultan İnal'ın ölümünden sonra) Memluklu birlikleri Kraliçe Şarlot'u Kıbrıs'tan kaçmaya zorladılar ve James Luzinyan Kralı olarak taç giydi.
 
== Ölümü ==
 
Sultan İnal [[26 Şubat]][[1461]]de 80 veya 81 yaşındayken eceliyle öldü. İki oğlu ve iki kızı bulunmaktaydı. Büyük oğlu Melik [[Ahmed (1461)|Müeyyed Sihabaddin Ahmed]] adı ile Memlûklu Sultanı olarak tahta geçti. Fakat tahtta 4 ay kaldıktan sonra Atabeg olan Zahir Seyfaldin [[Hoşkadem]] tarafından tahttan uzaklaştırıldı.
 
== Dipnotlar ==
{{Kaynakça}}
 
== Ayrıca bakınız ==
* [[Memlûk Sultanlığı]]
* [[Mısır Memlûk sultanlar listesi]]
 
== Dış kaynaklar ==
 
* İbni Taghribirdi (çev. William Popper) (1954-1963) ''History of Egypt 1362-1469 A.D. (7 Cilt)'', Berkley:University of California Press (1410-1470 döneminde yaşamış yazarın ''Nujum al-zahira fi muluk Misr wa'l-Qahira'' adlı eserinin İngilizce tercümesi) {{ing}} (Arapça tüm eser: [http://www.al-eman.com/islamlib/viewchp.asp?BID=181&CID=1 ] Erişme tarihi:12.10.2009)
* Muir, William (2007) ''The Mameluke or slave dynasty of Egypt, 1260-1517'' Piscataway, NJ: Gorgias Press. ISBN 9781593336974978-1-59333-697-4. (Birinci basım: Smith, Elder 1896) {{ing}}
* Wiet, Gaston (1937) , ''Historie de la Nation égyptienne'', Paris {{fr}}
* Katalanca Wikipedia ''Inal'' maddesi: [http://ca.wikipedia.org/wiki/Inal] (Erişme tarihi:12.10.2009)(Katalanca)
 
 
50. satır:
{{sıra kutusu|önce = [[Osman (1453)]]
|başlık= [[Dosya:Mameluke Flag.svg|50px]]<br/> '''[[Memlûk Sultanlığı]]'''<br/>Burci Hanedanı
|yıllar= [[1453]] &ndash; [[1461]]
|sonra= [[Ahmed (1461)]] }}
{{bitiş kutusu}}
59. satır:
[[Kategori:Memlük sultanları]]
 
[[ca:InalÍnal al-AdjrudAjrud]]
 
[[ca:Inal al-Adjrud]]