'''Túpac Amaru''' (Asıl adı '''José Gabriel Condorcanquibne''''dir.) (ö. [[1572]]), son [[İnka]] hükümdarı Tupac Amaru'nun soyundan gelen [[Peru]]'lu yerli devrimcidir. [[Peru]] köylülerinin [[İspanyol]] egemenliğine karşı giriştiği ayaklanmanın önderliğini yürütmüştür. Yerlilerce [[Túpac Amaru]] ile özdeşleştirilmiştir.
==Hayatı==
Peru'nun güneyindeki Tinta bölgesinde bir kabilenin şefiydi. [[Cizvit]] okulunda yetişmiş olmasına karşın Yerli kimliğini korudu. [[1780]]'de halka zulmettiği için kent yargıcı Antonio Arriaga'yı yakalatıp idam etti. Bu eylemi Yerlilerin İspanyollara karşı ayaklanmasına yol açtı. Başlangıçta kreollerin (sömürgelerde doğmuş ikinci kuşak ispanyollar) bir bölümününde desteklediği ayaklanma, Peru'nun bütün güney kesimine, [[Bolivya]] ve [[Arjantin]]'e yayılıp Yerlilerle Avrupalılar arasında bir savaşa dönüştükten sonra kreollerin desteğini kaybetti.
Túpac Amaru ve ailesi Mayıs [[1781]]'de yakalanarak [[Cuzco]]'ya götürüldü. Karısının ve oğullarının öldürülmesini izlemek zorunda bırakıldıktan sonra kendiside yerlerde sürüklendi, bacakları ve kafası kesilerek öldürüldü. Ayaklanma, İspanyol hükümeti ayaklanmacılar için genel af çıkarıncaya kadar sürdü.
