Vikipedi

Gine: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Xanılx2 (mesaj | katkılar)
1.194 değişiklik
Değişiklik özeti yok
Xanılx2 (mesaj | katkılar)
1.194 değişiklik
Değişiklik özeti yok
4. satır:
|common_name = Gine
|image_flag = Flag of Guinea.svg
|image_coat = Coat of Arms of Guinea.png
|image_map = LocationGuinea.svg
|national_motto = ''Travail, Justice, Solidarité''
61. satır:
 
== Tarih ==
Avrupalılar buraya ilk olarak 16'ncı yüzyılda köle ticareti için geldiler. Gine, [[1958]]'de [[Fransa]]'dan bağımsızlığını kazandı. [[Ahmed Sékou Touré]]'nin diktatörlüğünde muhaliflere baskı yapan ve sosyalist ekonomi benimseyen uzun bir yönetim devam etti. Onun ölümünden sonra [[1984]]'te Lansana Conté yönetimi ele aldı. [[1993]]'te seçimler yapıldıysa da tartışmalı hale geldi. [[2005]] itibariyle ülkenin durumu halen kritiktir ve '''Uluslararası Kriz Grubu''''na göre (''International Crisis Group'') 'zayıf ülke' statüsüne girme tehlikesindedir. Ülkede bir '''Daimi Birleşmiş Milletler Misyonu''' mevcuttur.2008 yılında Askeri cunta yönetimi devralmıştır.
 
== Coğrafya ==
* Konum: Batı Afrika'da, Kuzey Atlas Okyanusunun kıyısında, Gine Bissau ile Sierra Leone arasında yer alır.Fildişi sahili 610 km, Gine Bissau 386 km, Liberya 563 km, Mali 858 km, Senegal 330 km, Sierra Leone 652 km boyunca sınırı bulunur.
İklimi genellikle sıcak ve nemlidir; Haziran - Kasım yağmur mevsimi, Aralık Mayıs kuru mevsimdir.Kıyıda düz ovalar, iç kısımlarda tepelikli dağlık arazi yer alır.En alçak noktası: Atlas Okyanusu 0 m; en yüksek noktası: Nimba tepesi 1,752 m'dir.Boksit, demir yatakları, elmas, altın, uranyum, hidro güç, balık doğal kaynaklarındandır.
** Coğrafi konumu: 11 00 Kuzey enlemi, 10 00 Batı boylamı
** Haritadaki konumu: Afrika
* Yüzölçümü: 245,857 km²
* Sınırları:
** toplam: 3,399 km
** sınır komşuları: Fildişi sahili 610 km, Gine Bissau 386 km, Liberya 563 km, Mali 858 km, Senegal 330 km, Sierra Leone 652 km
* Sahil şeridi: 320 km
* İklimi: Genellikle sıcak ve nemlidir; Haziran - Kasım yağmur mevsimi, Aralık Mayıs kuru mevsimdir.
* Arazi yapısı: Kıyıda düz ovalar, iç kısımlarda tepelikli dağlık arazi yer alır.
* Deniz seviyesinden yüksekliği: en alçak noktası: Atlas Okyanusu 0 m; en yüksek noktası: Nimba tepesi 1,752 m
* Doğal kaynakları: Boksit, demir yatakları, elmas, altın, uranyum, hidro güç, balık
* Arazi kullanımı:
** tarıma uygun topraklar: %4.47
** daimi ekinler: %2.64
** diğer: %92.89 (2005 verileri)
* Sulanan arazi: 950 km² (2003 verileri)
* Doğal afetler: Sıcak, kuru ve tozlu harmattan rüzgarları
 
== Nüfus ==
Toplam nüfusu 2006 verilerine göre 9,690,222 olup ortalama yaşam süresi 50.7 yıldır.
* Nüfus: 9,690,222 (Temmuz 2006 verileri)
* Nüfusun etnik dağılımı: ;Peuhl %40, Malinke %30, Soussou %20, küçük etnik gruplar %10 dur.Müslümanlar %85, Hıristiyan %8, yerel inançlar %7 lik bir dilimi kapsar▼
** Nüfus artış oranı: %2.63 (2006 verileri)
Resmi dil Fransızcadır.Okur yazar oranı ise oldukça düşüktür
* Mülteci oranı: 0 mülteci/1,000 nüfus (2006 tahmini)
 
* Bebek ölüm oranı: 90 ölüm/1,000 doğan bebek (2006 tahmini)
* Ortalama hayat süresi:
** Toplam nüfus: 49.5 yıl
** erkeklerde: 48.34 yıl
** kadınlarda: 50.7 yıl (2006 verileri)
* Ortalama çocuk sayısı: 5.79 çocuk/1 kadın (2006 tahmini)
* HIV/AIDS - hastalıklarına yakalanan yetişkin sayısı: %3.2 (2003 verileri)
** HIV/AIDS - hastalığı olan insan sayısı: 140,000 (2003 verileri)
** HIV/AIDS - hastalıklarından ölenlerin sayısı: 9,000 (2003 verileri)
* Ulus: Gineli
▲* Nüfusun etnik dağılımı: Peuhl %40, Malinke %30, Soussou %20, küçük etnik gruplar %10
* Din: Müslümanlar %85, Hıristiyan %8, yerel inançlar %7
* Diller: Fransızca (resmi)
* Okur yazar oranı: 15 yaş ve üzeri için veriler
** toplam nüfusta: %35.9
Satır 108 ⟶ 80:
Boksit, elmas, altın, uranyum, demir cevheri, su gücü, balıkçılık, ülkenin temel kaynaklarıdır. Sulanabilir alanı çok azdır. Dünya boksit üretiminde %30'luk paya sahiptir. İhracatın büyük kısmı maden ihracına dayalıdır.
 
* GSYİH: Satınalma Gücü paritesi - 19.4 milyar $ (2006 verileri)
** GSYİH - reel büyüme: %2 (2006 verileri)
** GSYİH - sektörel bileşim:
*** tarım: %23.7
*** endüstri: %36.1
*** hizmet: %40.2 (2006 verileri)
* Enflasyon oranı (tüketici fiyatlarında): %27 (2006 verileri)
* İş gücü: 3 milyon (1999)
** Sektörlere göre işgücü dağılımı: tarım %80, endüstri ve hizmet %20 (2000 verileri)
* Endüstri: Boksit, altın, elmas, alüminyum arıtımı, hafif endüstriler ve tarım işletmeleri
** Endüstrinin büyüme oranı: %3.2 (1994)
* Elektrik üretimi: 790 milyon kWh (2004)
* Elektrik tüketimi: 734.7 milyon kWh (2004)
* Elektrik ihracatı: 0 kWh (2004)
* Elektrik ithalatı: 0 kWh (2004)
* Tarım ürünleri: Pirinç, kahve, fıstık, palmiye tohumu, manyok, muz, tatlı patates, sığır, koyun, keçi, kereste
* İhracat: 615.1 milyon $ (2006 verileri)
Satır 131 ⟶ 88:
** İthalat ortakları: Çin %8.5, ABD %7.3, Fransa %7.2, Fildişi Sahili %5.2, İtalya %4.7, Belçika %4.1 (2005)
* Dış borç tutarı: 3.46 milyar $ (2003 verileri)
* Para birimi: Gine Frankı (GNF)
** Para birimi kodu: GNF
* Mali yıl: Takvim yılı
 
== Yönetimi ==
Satır 151 ⟶ 105:
ACCT, ACP (Afrika - Karayip - Pasifik Ülkeleri), AfDB (Afrika Kalkınma Bankası), CCC (Gümrük İşbirliği Konseyi), ECA (Birleşmiş Milletler Afrika Ekonomik Komisyonu), ECOWAS (Batı Afrika Ekonomik Topluluğu), FAO (Tarım ve Gıda Örgütü), G-77, IBRD (Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası), ICAO (Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü), ICFTU (Uluslararası Serbest Ticaret Birlikleri Konfederastonu), ICRM (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Hareketi), IDA (Uluslararası Kalkınma Birliği), IDB (İslam Kalkınma Bankası), IFAD (Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu), IFC (Uluslararası Finansman Kurumu), IFRCS (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Toplulukları Federasyonu), ILO (Uluslararası Çalışma Örgütü), IMF (Uluslararası Para Fonu), IMO (Uluslararası Denizcilik Örgütü), Intelsat (Uluslararası Telekomünikasyon ve Uydu Örgütü), Interpol (Uluslararası Polis Teşkilatı), IOC (Uluslararası Olimpiyat Komitesi), IOM (Uluslararası Göçmen Teşkilatı), ISO (Uluslararası Standartlar Örgütü), ITU (Uluslararası Haberleşme Birliği), MINURSO (BM Bati Sahra Referandum Misyonu), NAM, OAU (Afrika Birliği Teşkilatı), OIC (İslam Konferansı Örgütü), OPCW (Kimyasal Silahları Yasaklama Organizasyonu), UN (Birleşmiş Milletler), UNAMSIL (BM Sierra Leone Misyonu), UNCTAD (Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı), UNESCO (Eğitim-Bilim ve Kültür Örgütü), UNIDO (Endüstriyel Kalkınma Örgütü), UPU (Dünya Posta Birliği), WCL (Dünya Emek Konfederasyonu), WFTU (Dünya İşçi Sendikaları Federasyonu), WHO (Dünya Sağlık Örgütü), WIPO (Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı), WMO (Dünya Meteoroloji Örgütü), WToO (Dünya Turizm Örgütü), WTrO (Dünya Ticaret Örgütü)
 
== İletişim bilgileri ==
* Kullanılan telefon hatları: 26,200 (2003)
* Telefon kodu: 224
* Radyo yayın istasyonları: AM 4, FM 1, kısa dalga 3 (2001)
** Radyolar: 357,000 (1997)
* Televizyon yayını yapan istasyonlar: 6 (2001)
** Televizyonlar: 85,000 (1997)
* Internet kısaltması: .gn
** Internet servis sağlayıcıları: 1 (2000)
** Internet kullanıcıları: 46,000 (2005)
 
== Ulaşım ve taşımcalık ==
* Demiryolları: 837 km
* Karayolları: 44,348 km (2003)
* Su yolları: 1,300 km
* Limanları: Boke, Conakry, Kamsar
* Hava alanları: 16 (2006 verileri)
 
== Dış bağlantılar ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Gine" sayfasından alınmıştır