Uzunyayla: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok
Peacefulwriter (mesaj | katkılar)
Değişiklik özeti yok
1. satır:
'''Uzunyayla''', [[Türkiye]]'de, [[İç Anadolu Bölgesi]]'nin [[Yukarı Kızılırmak Bölümü]]'nde bulunan yüksek düzlük alan. Genel olarak [[Seyhan Irmağı]]'nın kolu [[Zamantı Irmağı]] çevresindeki düzlüklerden oluşur. Arazi, genel olarak 1.500 m'den yüksek, düzlüklere gömülmüş vadi tabanlarında da 1.500 m'nin altında olan düzlükler biçimindedir. Güneydoğuki [[Tahtalı Dağları]] Uzunyayla'yı Doğu Anadolu'daki öteki dağlardan ayırır.
 
Gemerek-Şarkışla sınırından başlayan Uzunyayla, Kangal ilçesinin büyük bir kesimini de içine aldıktan sonra Gürün yöresinde Malatya sınırına dek uzanır. Uzunyayla; Gürün, Çetinkaya, Ulaş, Şarkışla ve Gemerek arasında 1.500-2.100 m. Yükselti kuşağına yayılan bir yüksek platolar topluluğudur. Güneyden Aras sistemine, kuzeyden dağ sistemine bağlı sıralarla deniz etkilerine kapanan Uzunyayla’da hem İç Anadolu hem de Doğu Anadolu karasal iklimi özellikleri görülmektedir. Yaylanın batı kesimlerinde yazları sıcak, kışları çok soğuk geçen yayla iklimi ağırlık kazanırken, Kangal-Gürün yörelerinde Doğu Anadolu’nun yüksek bölgelerine özgün; yazları daha serin, kışları çok soğuk geçen yayla iklimi egemen olmaya başlar. Yüzyıllarca süren kesimler ve bilinçsiz kullanım sonucunda, buralardaki meşe ve ardıç ormanları yok olmuştur. Şiddetli aşınımla toprak tabakası taşındığından çayırlar da pek azdır. Ayrıca soğuk iklim, yayla bitkilerini de sınırlamaktadır.
 
Uzunyayla’nın Kızılırmak, Tohma, Kangal ve Tecer Vadilerine bakan yamaçlarında yükselti yavaş yavaş azaldığından bu kesimler genellikle kuru tarıma açılmış durumdadır.
 
 
Kışları çok sert geçer. Ekim ayından haziran başına değin don olayı yaşanır. Bozkır (ot) bitkileriyle kaplı olan Uzunyayla'da küçükbaş hayvan ve at yetiştirilir. Yerleşmeler vadi tabanlarındaki köylerde toplanmıştır.
 
Birçok göçer aşireti yaz aylarını buralarda geçirirdi. 16. ve 17. yy.dan itibaren devletin göçerleri iskana zorlamasının ardından dağıldılar. Kışlağı Çukurova olan göçebe Avşarlar'ın yaylağı da burasıydı. 1858 Osmanlı Tapulandırma Kanunu sonucu Avşarlar'da burayı terketti. Uzunyayla yöresi de, 1860 yılı ve sonrasında Kafkas'lardan Ruslar tarafından göçürülen Kafkas kökenli ailelerin yerleştirildiği alan oldu. Otokton olmayan Adıge ve diğer Kuzey Kafkasya göçmeni toplulukların yerleşimine tahsis edildi. Bunda Osmanlı sarayının vazgeçilmez cariyelerinin önemli rolü olmuştur. Nitekim II.Abdülhamit'in annesi de bu cariyelerden birisidir. Avşarların yaylağa çıkmaması için köyler Uzunyayla'nın çevresine yerleştirilmiştir.Yörede yetiştirilen Kabartay (Çerkes) atları, uzun süre Osmanlı ve Türk Ordusu süvari birliklerince kullanılmıştır. Kafkas kökenli topluluklarda toplumsal tabakalanma vardır. Kızlar özdenleri ile evlenebilir. Yörede en fazla [[Kabartay]], daha sonra [[Hatukay]] kökenliler yaşar. [[Abaza]], [[Abadzeh]], [[Karaçay]], [[Çeçen]], [[Oset]] ve [[Dağıstanlı]] gibi diğer toplulukların köyleri de vardır. Türkçe dışında, yaygın olarak Kabartayca ve Hatukayca konuşulur. Yörenin güney kenarında bulunan [[Pınarbaşı]] başlıca geleneksel merkezdir. [[Gemerek]], [[Kangal]] ve [[Şarkışla]] öteki önemli merkezlerdir.
 
[[Kategori:İç Anadolu Bölgesi]]
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Uzunyayla" sayfasından alınmıştır