Parapsikoloji: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok |
|||
1. satır:
{{
[[Dosya:Psi2.svg|thumb|120px|[[Ψ|Psi]] harfi]]
'''Parapsikoloji''', [[duyular-dışı algılama]], [[psikokinezi]], “[[ölüm]]den sonra yaşam” gibi konulara ilişkin olan, görünüş itibariyle [[paranormal]] (normal-dışı, normal-ötesi) görünen olayların [[deney]]sel [[yöntem]] yoluyla çok "disiplin"li (çok yöntemli) etüdüdür. Bir başka deyişle parapsikoloji [[telepati]], [[durugörü]] gibi paranormal [[psişik yetenek|yetenekleri]], [[psikokinezi]] [[fenomen]]ini ve diğer çeşitli [[psişik]] [[fenomen]]leri konu alan bir [[bilimsel]] [[araştırma]] alanıdır. <ref>"''Dharma Ansiklopedi''", SALT, Alparslan ve ÇOBANLI, Cem, Dharma Yayınları, İstanbul, 2001.</ref>
[[Terim]] [[Yunanca]]'da “ötesinde” anlamına gelen “''para''” (παρά) sözcüğünün, “[[ruhbilim]]” anlamında kullanılan “[[psikoloji]]” terimine eklenmesiyle elde edilmiş olup, ilk kez [[1889]]'da [[Alman]] [[psikolog]] Max Dessoir tarafından kullanılmıştır. Günümüzde parapsikologlar bu paranormal fenomenleri ifade etmek üzere, bu tür olayların herhangi bir [[düzenek]] kullanılmaksızın meydana geldiğini vurgulamak amacıyla [[psi]] terimini kullanmaktadırlar. <ref> Bem, D. J.; Honorton, C. (1994). "''Does psi exist? Replicable evidence for an anomalous process of information transfer''". Psychological Bulletin 115: 4–18. </ref>
9. satır:
== Parapsikolojinin bilimsellik derecesi ==
[[Dosya:RobertFuddBewusstsein17Jh.png|thumb|250px]]
Parapsikolojiye, halihazırda sekiz [[üniversite]]de okutulmasına karşın, [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]]’de ve birçok ülkede "sınır-bilim" (''fringe science'') gözüyle bakılmaktadır; çünkü [[araştırma]]ları A.B.D.'ndeki [[bilim adamı|bilim adamlarının]] büyük çoğunluğu tarafından kabul edilmiş "standart varsayım numuneleri" <ref>[http://en.wikipedia.org/wiki/Scientific_modelling Scientific modelling]</ref> içinde henüz yer almamaktadır.
Parapsikolojik [[araştırma]] [[laboratuvar]] araştırmasını ve [[bilimsel]] alan çalışmasını içeren bir dizi [[metodoloji]] gerektirir ki, günümüzde bu metodolojik parapsikoloji araştırmaları bazı özel laboratuarlarda ve dünyanın çeşitli üniversitelerinde sürdürülmektedir. <ref> [http://www.parapsych.org/faq_file1.html Parapsychological Association FAQ]. Parapsychological Association (1995). Retrieved on 2007-07-02. </ref>
Satır 37 ⟶ 38:
== Tarihçe ==
Parapsikolojik araştırma alanı için önceleri, özellikle [[Avrupa]]'da [[metapsişik]] ve [[parapsişik]] terimleri kullanılıyordu. Metapsişik terimi [[Aristoteles|Aristo]]'nun "''Metafizik''" kitabının isminden esinlenen [[1913]] [[Nobel Ödülü|Nobel ödüllü]] [[fizyoloji]] [[profesör]]ü [[Charles Richet]] (1850-1935) <ref> [http://nobelprize.org/nobel_prizes/medicine/laureates/1913/richet-bio.html Charles Richet] </ref>
tarafından [[1905]]'te ortaya atılmış, [[parapsişik]] terimi ise, Dijon Akademisi ve Grenoble Akademisi [[rektör]]ü olan Emden ödüllü [[bilimci]] ve [[filozof]] Emile Boirac ([[1851]]-[[1917]]) <ref> [http://en.wikipedia.org/wiki/%C3%89mile_Boirac Emile Boirac]
</ref>
tarafından ortaya atılmıştır. Prof. W. McDougall bu adı parapsikoloji terimiyle değiştirerek bu terimin uluslararası sahada kabul görmesini ve [[literatür]]de yerini almasını sağlamıştır. Fakat parapsikolojinin [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]]’li öncüsü [[biyoloji]] doktoru ve [[bitkibilim]]ci olan Prof. J. B. Rhine’dır. Rhine çalışmaları sonucunda bazı kişilerin bedensel [[duyu]]ları kullanmadan dış dünyadan ya da diğer insanların [[zihin]]lerinden bilgi edinebileceklerini gözlemlemişti. Bu olguya [[duyular-dışı algılama]]([[D.D.A.]]) ya da [[duyular-dışı idrak]] (D.D.İ.) anlamında "''extra sensory perception''" – ([[İngilizce]] kısaltılmışı: [[ESP]]) adını verdi.
Parapsikoloji terimi [[Alman]] [[psikolog]] [[Max Dessoir]] tarafından 1889’da ortaya atılmış, Rhine tarafından benimsenmiştir. Bununla birlikte 1930’lu yıllardan itibaren [[psişik]] [[fenomen]]in [[laboratuvar]] koşulları içine çekildiğinin, yani laboratuvar [[metodoloji]]leri uygulanarak incelendiğinin vurgulanması amacıyla parapsikoloji terimi yerine “[[psişik]] araştırma” teriminin kullanımı daha yaygınlık kazanmıştır. <ref> Melton, J. G. (1996). ''Parapsychology. In Encyclopedia of Occultism & Parapsychology''. Thomson Gale. ISBN 978-0-8103-9487-2. </ref>
Parapsikologlar parapsikolojinin [[tarih]]sel gelişim sürecini dört dönemde ele alırlar: Antik Dönem, Mesmerizm Dönemi, spiritüel bilgilerin yayıldığı, yani ekolleştiği Kurumlaşma Dönemi ve bir bilimsel araştırma alanı olarak [[üniversite]]lere yayıldığı Modern ya da Akademik Dönem.
=== Eski dönem ===
| |||