Hadron: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
k Bot değişikliği Ekleniyor: cy:Hadron |
k Bot değişikliği Ekleniyor: ml:ഹാഡ്രോണ്; Kozmetik değişiklikler |
||
1. satır:
[[Parçacık fiziği]]nde [[çekirdek kuvveti]]nden etkilenen [[atomaltı parçacık]]lara '''hadron''' adı verilir. Hadronlar [[temel parçacık]]lar olmayıp [[kuark]] ve karşı-kuark olarak adlandırılan [[fermiyon]]lar ve [[gluon]] olarak adlandırılan [[bozon]]lardan oluşan [[bileşik parçacık]]lardır. Gluonlar kuarkları bir arada tutan [[kuvvetli etkileşim]]in taşıyıcısıdır.
Tüm atomaltı parçacıklar gibi hadronlar da [[Poincaré grubu]]nun gösterimilerine karşılık gelen şu [[kuvantum sayısı|kuvantum
* '''[[Baryon]]lar''' [[fermiyon]]dur. [[Atom çekirdeği]]nin yapıtaşıdırlar ve [[baryon sayısı]] olarak adlandırılan (''B'') korunan bir kuvantum sayısı taşırlar. Nükleonlar, yani proton ve nötronlar için ''B''=1'dir.
8. satır:
Hadronların çoğu baryonların tüm kuvantum sayılarının ''[[kabuk kuark]]ların'' kuvantum sayılarından çıkarılabileceğini söyleyen [[kuark modeli]] sayesinde sınıflandırılabilir. Baryonlar için üç kabuk kuarkı söz konusu iken mezonlar bir kuark-antikuark çiftinden oluşur. Dolayısıyla her kuark ''B''=1/3 olan bir fermiyondur.
Uyarılmış baryon ve mezon durumları [[Rezonans (kuvantum alan kuramı)|
Kuark sınıflandırmasının dışında kalan mezonlar da vardır. Bu mezonlar [[egzotik mezon]]lar olarak adlandırılır. Bunların arasında '''yapışkantopu''', ''' karmamezon''' ve '''dörtkuarklı'''lar vardır. Günümüzde kuark modelinin dışında olarak bilinen tek baryon '''[[
[[Kuvvetli etkileşim]]leri açıklayan temel kuram olan [[kuvantum renkdinamiği]]ne göre tüm hadronlar tek parçacık uyarılmış durumlarıdır. Bu kuram [[KRD skalası]]nın altındaki enerjilerde [[renk hapsolunu]]mu olarak adlandırılan bir özellik barındırdığı için bu uyarılmış durumlar temel alanlar olan kuark veya gluonlara değil, renk yükü taşımayan bileşik hadronlara karşılık gelir.
16. satır:
[[KRD maddesi]]nin diğer fazlarında hadronlar yok olabilmektedir. Örneğin, KRD tarafından çok düşük sıcaklıkta ve düşük basınçta kuark-gluon etkileşiminin çok zayıflayacağını ve hapsolunumun ortadan kalkacağı öngörür. [[Asimptotik özgürlük]] olarak bilinen bu özellik, GeV ve TeV arasındaki enerji mertebelerinde deneysel olarak kanıtlanmıştır.
== İlgili maddeler ==
* [[Lepton]]lar
* [[Kuvantum renkdinamiği]], [[Kuark modeli]], [[Renk hapsolunumu|hapsolunum]]
22. satır:
* [[KRD madde]]
== Kaynakça ve Dış Bağlantılar ==
*[[Parçacık verisi grubu]][http://pdg.lbl.gov/]'nun web sayfasında bilinen tüm parçacıkların özellikleri hakkında bilgi bulunmaktadır (İngilizce).
55. satır:
[[lt:Hadronas]]
[[lv:Hadroni]]
[[ml:ഹാഡ്രോണ്]]
[[ms:Hadron]]
[[nds:Hadron]]
| |||