Fairchild Republic A-10 Thunderbolt II: Revizyonlar arasındaki fark

==Geliştirilmesi==

ABD, [[Vietnam Savaşı]]'nda yakın hava desteği için çok değişik tipte farklı uçaklar kullandı. Fakat hiçbirinden beklediği verimi alamadı. Vietnam deneyimleri neticesine, Soğuk Savaşta farklı coğrafyalarda yakın hava desteği sağlayabilecek bir uçak ihtiyacı olduğu saptandı. [[Northrop Grumman]] YA-9 ve [[Fairchild Republic]] A-10 arasından A-10 seçildi ve 715 adetlik sipariş verildi. Tek kişilik olan A modeli 10 Mayıs 1972'de, iki kişilik eğitim amaçlı olan B modeli de Mayıs 1974'de ilk uçuşunu gerçekleştirdi. İlk servis A-10 uçağı Eylül 1975'de Arizona/Davis-Monthan Hava Üssü'nde göreve başladı. Mart 1984'de son A-10'un teslimatı da tamamlandı. 1978'de FAC (İleri Hava Kontrolü) için bazı A-10 uçakları OA-10 standardına getirildi. Makinalı top kaldı ancak hedef için beyaz dumanlı roketler ve daha sonra da lazer işaretleyiciler takıldı. A-10 ile OA-10 arasındaki temel fark OA-10'un kendini hava tehdidine karşı korumak için [[AIM-9 Sidewinder]] havadan-havaya füze taşıyabilmesidir. A-10'un A, B ve C versiyonları vardır. B modeli eğitim versiyonudur ve az sayıda (30) üretilmiştir. Modernizasyon sonrası ortaya çıkan C modeli ilk uçuşunu 20 Şubat 2005'de gerçekleştirmiştir. A-10C geliştirilmiş nişan alma teknolojileri sayesinde [[JDAM]] (Müşterek Doğrudan Taarruz Mühimmatı) ve rüzgar etkisi düzeltilmiş mühimmat dağıtıcılar gibi önceki versiyonlarda bulunmayan akıllı silah sistemlerini kullanma yeteneğine sahiptir. Datalink ve glass (dijital) kokpite sahip olan A-10C geliştirilen yetenekleri sayesinde hem her türlü hava koşulunda daha etkin silah donanımı ile yakın hava desteği (CAS) görevlerinde daha etkin olabilecek, hem de daha değerli hedeflerin vurulmasında görev yapabilecektir. En güncel modernizasyon paketini oluşturan Hassas Angajman Programı Aralık 2006'da Arizona Davis-Monthan Hava Kuvvetleri Üssü’nde tanıtılmıştır. Bu program dahilinde sensörlerin tam entegrasyonu, veri bağlantısı ve hedefleme podu başta olmak üzere, birçok geliştirmeye tabi tutulacak olan yeni nesil A-10'lar, bu çalışmaların sonucunda, daha yüksek irtifalardan ve daha uzun menzilden taarruz yapabilecek. Program çerçevesinde uçağın kokpiti de iki adet yeni çok-fonksiyonlu renkli gösterge ve yeni bir HOTAS arayüzünün sisteme eklenmesi ile geliştirilecek. Bu yenilikler pilotun durumsal farkındalığını ve görev performansını arttıracaktır.

A-10, iki adet General Electric TF34-GE-100 turbofan motoru taşımaktadır. Bu motorların her biri 9.565 libre gücündedir. Motorlar gövde üstündedir ve birbirinden ayrılmıştır. Böylece yerden gelebilecek saldırılarda hasar görmemesi amaçlanmıştır. Motorlardan birisi isabet alsa dahi diğer motor göreve devam edebilir. Motor sesi çok değişiktir, hafif bir ıslık sesini andırır. Bu da uçağın saldırı anında erken fark edilmemesini sağlar. Motorlar düşük sıcaklık yaydıklarından stinger gibi yerden atılan ısıya duyarlı füzelerin takibini zorlaştırır. Uçağın radar izi oldukça yüksektir, radar emici malzeme kullanımı yapılmamıştır.

 

 

A-10, I. Körfez, Kosova, Afganistan ve II. Körfez Savaşlarında görev yapmıştır. En büyük başarısı deniz seviyesindeki düz arazide gerçekleşen [[I. Körfez Savaşı]]'dır. Uçağın üretim amaçlarına uygunluk gösteren bir coğrafya olan Irak'ta 144 adet A-10 uçağı toplam 8.100 sorti yaptı. % 95.7 göreve hazırlık oranıyla bu filo, tüm savaşta harcanan [[AGM-65 Maverick]]'lerin % 90'ını ateşledi. Hedefleri arasında; zırhlı araçlar, personel taşıyıcılar, ikmal konvoyları, [[Scud]] lançerleri yer aldı. A-10'lar 987 [[Irak]] tankını, 1.200 topçu bataryasını, 9 SAM lançerini, 96 [[radar]] istasyonunu ve 2.000 kadar kamyon & taşıyıcı vs aracı tahrip ettiler. Ayrıca Kuveyt sınırında iki adet Mi serisi Irak helikopteri 30 mm Gatling topu ile düşürüldü. I. Körfez Savaşında bir A-10 sağ motoruna 45 adet, sol motoruna ise 20 adet 20 mm lik uçak savar mermisi isabet etmesine rağmen, patlamış iniş takımlarıyla üssüne dönebilmiş ve sorunsuz bir iniş gerçekleştirmiştir.

[[I. Körfez Savaşı]]'ndan sonra [[ABD Hava Kuvvetleri]] kuvvet yapısında standartlaşma istemekteydi. A-10 uçaklarının bir kısmının müttefik devletlere transferleri ve yerlerine yakın hava desteği için düzenlenmiş [[F-16]] (A-16) uçaklarının hizmete girmesi planlandı. Türkiye'ye de [[NATO]] Güney Kanat Yardımı kapsamında 50 adet A-10 uçağının satışı teklif edildi. Türk tarafının yaptığı incelemeler sonunda bu uçakların yaş ve açık depolama sonucu kullanılabilir hale getirilebilmesinin zor ve pahalı olduğu ve standartların dışında (30 mm makinalı top, motorlar) parçalarının olması gerekçesiyle teklif kabul görmedi. Teklifin kabulü durumunda hizmet ömrünü yarılamış 2 filoluk bir kuvvet için ülkemizde büyük bir altyapı yatırımı yapılması gerekecekti. Ayrıca, uçakların Hava Kuvvetlerinde mi yoksa Kara Kuvvetlerinde mi görev yapacağı tartışması da yaşanmıştı. Esas itibariyle A-10 Thunderbolt II yeryüzü şekillerinin düz olduğu bir savaş ortamı için düşünülmüştü ve bu alanlarda başarılı oldu. Fakat ülkemizde çatışmalar yüzey şekillerinin oldukça engebeli, deniz seviyesinden oldukça yüksek olan Doğu Anadolu Bölgesinde gerçekleşmektedir. Dar ve yüksek vadiler, birliklerimize yakın hava desteği sağlayacak olan A-10'ların hareket kabiliyetini düşürür. Uçak iki vadi arasındaki hedefi vursa dahi bölgede daima [[Stinger]], [[SA-7]] gibi uçaksavar füze tehdidinin altındadır. Çatışma alanı yüksek olduğu için Thunderbolt'un taşıma kapasitesi ve performansı azalır. Ayrıca bu bölgede Batman veya Diyarbakır'dan havalanacak uçakların acil iniş yapabilecekleri başka bir pist de bulunmamaktadır. Bu durumlar için en ideal çözüm Taktik Taarruz Helikopterleridir. Helikopterler her yere iniş gerçekleştirebilir, her deliğe girip elverişsiz koşullarda bile ikmal yapabilir ve görev esneklikleri çok yüksektir.

 

 

==Teknik özellikler==

*'''Boyut Doneleri'''

*Uzunluk : 16.26 m (53.33 ft)

 

==Silah donanımı==

*'''Top'''

**1 x 30 mm GAU-8/A Gatling (7 namlu, 1.350 mermi)