Titreşim: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Khutuck Bot (mesaj | katkılar)
k Bot: Otomatik metin değişimi: (- ve ya + veya )
2. satır:
'''Titreşim''' bir denge noktası etrafındaki [[mekanik]] salınımdır. Bu salınımlar bir [[sarkaç]]ın hareketi gibi [[periyot|periyodik]] olabileceği gibi çakıllı bir yolda [[tekerlek|tekerleğin]] hareketi gibi rastgele de olabilir.
 
Titreşim bazen arzu edilir. Örneğin; bir akort çatalının, üflemeli çalgılarda ve yaveya [[mızıka]]da [[dil]]in, ve yaveya bir [[hoparlör]]de [[koni]]nin hareketi bir çok aletin doğru kullanılması için gerekli olan arzu edilir titreşimdir.
 
Daha sıklıkla, titreşim istenmeyen bir harekettir, çünkü boşa [[enerji]] harcar ve istenmeyen [[ses]] ve gürültü oluşturur. Örneğin, [[motor]]ların, [[Elektrik Motorları|elektrik motorlarının]] ya da herhangi [[mekanik]] aracın çalışma esnasındaki hareketi istenmeyen titreşimler üretir. Böyle titreşimler motorlardaki dönen parçaların [[denge|balanssızlığından]], düzensiz [[sürtünme]]den, [[dişli çark]]ların hareketinden kaynaklanabilir. Dikkatli tasarımlar genellikle istenmeyen titreşimleri minimize ederler.
10. satır:
== Titreşim Türleri ==
 
'''Serbest titreşim''', bir başlangıç hareketi verilen ve daha sonra serbestçe salınmaya bırakılan sistemlerde meydana gelen titreşim türüdür. Bir çocuğu [[salıncak]]ta sallanırken ardından ittirmek ve daha sonra serbest bırakmak veya bir akort çatalına vurmak ve daha sonra salınmaya bırakmak bu titreşim türünün örnekleridir. Mekanik sistem daha sonra kendi [[frekans]]ı ve yaveya frekanslarında titreşecek ve sıfıra gidecektir.
 
'''Zorlamalı titreşim''', değişen bir [[kuvvet]] veya [[Hareket (Fizik)|hareket]] bir mekanik sisteme uygulandığında oluşan tireşim türüdür. Balanssızlık dolayısıyla [[çamaşır makinesi]]nin titreşimi, [[araç]] titreşimleri ([[motor]]dan, [[yay]]lardan veya yoldan kaynaklanan), veya [[deprem]] sırasında bir [[yapı|bina]]nın titreşimleri bu titreşim türünün örneklerine dahildir. Zorlamalı titreşimde titreşimin [[frekans]]ı uygulanan zorlamanın veya hareketin frekansına bağlıdır, fakat titreşimin [[genlik|genliği]] ise sistemin mekanik davranışına bağlıdır.
55. satır:
</math>
 
Not: Açısal frekans <math>\omega</math> (<math>\omega=2 \pi f</math>) (birimi rad/sn) sıklıkla denklemlerde kullanılır çünkü denklemleri kolaylaştırır, fakat sistemin frekansından bahsederken standart frekansa(birimi Hz ve yaveya devir/sn) dönüştürülür.
 
Eğer sistemin kütlesini ve yay sabitini biliyorsanız, sisteme bir ilk hareket verildiğinde hangi frekansta titreyeceğini yukarıdaki formülü kullanarak bulabilirsiniz. Titreyen her sistem, tahrik edildiğinde titreşeceği bir ve yaveya daha fazla doğal frekansa sahiptir. Genel olarak bu basit ilişki daha kompleks bir sisteme bir kütle ve yaveya direngenlik eklediğimizde ne olduğunu açıklar. Örneğin, yukarıdaki formül bir arabanın ve yaveya bir kamyonun tamamıyla yüklü olduğunda neden daha yumuşak hissettirdiğini açıklar; çünkü kütle artmıştır ve bu yüzden sistemin doğal frekansı düşmüştür.
 
====Sistemin kuvvet etkisi altında olmadan titremesinin sebebi nedir?====
69. satır:
[[Image:Mass_spring_damper.png|200px|right|Mass Spring Damper Model]]
 
Şimdi sisteme kütlenin hızıyla orantılı olarak kuvvet üreten viskoz bir sönümleyici ekliyoruz.Sönümleme viskoz olarak adlandırılmaktadır çünkü bir akışkanın içindeki bir objeyi modellemektedir.Orantı sabiti “c” sönüm katsayısı olarak adlandırılır ve kuvvet/hız birimindedir(lbf s/ in ve yaveya N s/m).
 
:<math>
141. satır:
Bu fonksiyonların çizimi, sistemin frekans cevabı denir, zorlamalı titreşmin en önemli özelliklerinden birini gösterir.Zorlama frekansının doğal frekansla hemen hemen aynı olduğu(<math>r \approx 1 </math>) çok az sönümlü sistemlerde titreşimin genliği çok yüksek olabilir.Bu olgu rezonans-mekanik rezonans olarak adlandırılır.(Böyle bir durumda sistemin doğal frekansı sıklıkla rezonans frekansı olarak adlandırılır)
 
Eğer rezonans mekanik bir sistemde meydana gelirse çok zararlı olabilir—sistemde nihai bir bozulmaya sebep olabilir.Sonuç olarak titreşim analizinin en önemli sebeplerinden biri rezonansın ne zaman meydana geleceğini tahmin etmek ve gerçekleşmesini önlemek için ne gibi önlemlerin alınacağına karar vermektir.Genlik çizimlerinde görüldüğü gibi, sönüm eklemek titreşimin genliğini önemli derecede azaltır.Aynı zamanda genlik, sistemin kütlesi ve yaveya direngenliği değiştirilerek doğal frekansın zorlama frekansından uzaklaştırılmasıyla da düşürülebilir.Eğer sistem değiştirilemiyorsa, belki zorlama frekansı değiştirilebilir(örneğin kuvvete sebep olan makinenin dönme hızını değiştirerek).
 
Aşağıdakiler ise zorlamalı titreşimin frekans cevabı çizimleri ile ilgili diğer noktalardır:
162. satır:
[[Image:Square_wave_frequency_spectrum_animation.gif|thumb|300px|1 Hz lik kare dalganın harmonik sinüs fonksiyonlarının toplamı olarak gösterilmesi ve bunun frekans spektrumu]]
 
Kare dalganın fourier dönüşümü kare dalgayı oluşturan harmoniklerinin genliklerini gösteren bir frekans spektrumu oluşturur(Aynı zamanda faz farkı da oluşur ancak genellikle bunla daha az ilgilenilir ve bu yüzden sıklıkla da çizilmez).Fourier dönüşümü aynı zamanda geçici(Örneğin:darbeler) ve yaveya karışık fonksiyonlar gibi periyodik olmayan fonksiyonların incelenmesinde de kullanılabilir.Modern bilgisayarların avantajlarını kullandığımız günümüzde Fourier dönüşümü daima Hızlı Fourier Dönüşümü(FFT) denen, bir pencere fonksiyonunun kombinasyonu olan bir algoritma kullanılarak bilgisayar ile uygulanır.
 
Kare dalga kuvvet durumuna döndüğümüzde, birinci öğe 0.5 N’luk sabit bir kuvvettir ve frekans spektrumunda “0” Hz’lik bir değerle temsil edilir.Sonraki öğe ise 1 Hz’lik ve 0.64 genliğinde bir sinüs dalgasıdır.Bu 1 Hz’deki çizgiyle gösterilmiştir.Takip eden öğeler alakasız frekanslardadır ve mükemmel kare dalgalar üretmek için sonsuz sayıda sinüs dalgası içerir.Böylece Fourier dönüşümü bize kuvvetimizi daha kompleks kuvvetler(örneğin kare dalga) yerine uygulanan sinüzoidal kuvvetlerin bir toplamı olarak anlamamızı sağlar.
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Titreşim" sayfasından alınmıştır