Johnson Mektubu: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok |
|||
1. satır:
[[Amerika Birleşik Devletleri]] başkanı [[Lyndon B. Johnson]] tarafından [[Türkiye]] başbakanı [[İsmet İnönü]]’ye [[5 Haziran]] [[1964]] tarihinde gönderilen, [[Türkiye]]'nin [[Kıbrıs (ada)|Kıbrıs]]’a müdahalesini önlemek amacıyla ve kaba bir üslupla yazılmış mektup.
[[Kıbrıs (ada)|Kıbrıs]]’ta yaşanan çatışmaların artması ve Rum tarafının silahlanma kararı alması üzerine [[2 Haziran]] [[1964]] tarihinde [[Türkiye]] hükümeti [[Kıbrıs (ada)|Kıbrıs]]’a çıkarma yapma kararını açıkladı ve gerekli hazırlıklara başladı. [[Yunanistan]] ve [[Kıbrıs
Mektupta, [[Türkiye]]'nin adaya tek taraflı müdahalesinin [[Türk]] ve [[Yunan]] tarafları arasında savaşa yol açabileceği ve [[NATO]] üyesi olan bu iki ülkenin savaşmasının kabul edilemez olduğu ifade edilmiştir. [[Türkiye]]'nin müdahale kararı almadan önce müttefiklerine danışması gerektiği anımsatılmıştır. Ayrıca bu savaşın [[Sovyetler Birliği]]’nin de [[Türkiye]]’ye müdahale ihtimalini doğuracağı ve [[NATO]]'nun böyle bir durumda [[Türkiye]]'yi savunma konusunda isteksiz olacağı ima edilmiştir. [[ABD]]'nin [[Türkiye]]’ye sağladığı askeri malzemenin bu müdahalede kullanılmasına izin verilmeyeceği belirtilmiştir. Mektubun ardından [[Türkiye]] müdahale kararından vazgeçmiştir. [[İsmet İnönü]] [[21 Haziran]] [[1964]]’te [[ABD]]’ye giderek başkan Johnson ile bir görüşmede bulunmuştur.
7. satır:
Mektup hem [[Türk]] kamuoyunda hem de [[Türk]] dış politikasında yarattığı etki ile büyük önem taşımaktadır. Mektup çok sert ve kaba bir üslupla yazılmış, küçük düşürücü ifadelere yer vermiştir. Bir süre kamuoyundan gizlenen mektup hem yönetim kademelerinde hem de [[Türk]] halkında büyük hayal kırıklığı yaratmıştır. Ayrıca [[Türkiye]]-[[ABD]] ilişkilerinde ve [[Türk]] dış politikasında bazı önemli değişikliklerin habercisi olmuştur. O dönemde Batı bloğu içerisinde yer alan [[Türkiye]], bu mektup sayesinde kendi ulusal çıkarlarının Batı bloğunun, özellikle de blok lideri [[ABD]]’nin çıkarlarıyla çeliştiği noktada bağımsız politikalar geliştirme konusunda sıkıntılar yaşanabileceğini görmüş, [[ABD]]'nin kimi zaman kendisini yalnız bırakabileceğini anlamıştır. Burada uluslararası sistemin de etkisi görülmektedir. İki kutuplu sistemde bloklar arasındaki ayrım sertleştiği oranda blok üyeleri, içinde yer aldıkları bloktan bağımsız politikalar geliştirmekte zorlanmaktadır. Nitekim bu tarihten sonra bloklar arasındaki ilişkilerin yumuşamaya başlamasının da etkisi ile [[Türkiye]] çok yönlü politikalar izlemeye başlamıştır. Dış politikada [[ABD]]'ye olan bağımlılık azalmış hatta en düşük seviyeye inmiş, [[Sovyetler Birliği]] ile yakınlaşma süreci başlamıştır.
[[ABD]]’nin sert tavrının nedenlerinden biri de o yıllarda [[Türkiye]]'nin stratejik öneminde görülen nispi azalmadır. [[ABD]]'nin [[1960]] yılında nükleer başlık taşıyabilen stratejik denizaltıları kullanmaya başlaması ile [[Türkiye]]’deki üslere olan ihtiyaç azalmıştır. Nitekim, ilerleyen süreçte [[Sovyetler Birliği]]’nin [[Akdeniz]]’deki varlığı artmaya başlayınca hem [[Türkiye]]'nin hem de [[Doğu Akdeniz]]’in güvenliği açısından [[Kıbrıs (ada)|Kıbrıs]]’ın önemi artmıştır. Bu nedenle [[ABD]], [[Kıbrıs sorunu]]nda [[Türkiye]]’ye karşı daha yumuşak bir tavır tercih etmeye başlamıştır.
| |||