Ferdinand Macellan: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
LostMyMind (mesaj | katkılar) |
LostMyMind (mesaj | katkılar) dz |
||
11. satır:
| kaybolma_yeri =
| kaybolma_durumu =
| ölüm_tarihi = {{Ölüm tarihi ve yaşı|1521|4|27|1480|1|1}}<!--
| ölüm_yeri = [[Maktan|Mactan Adası]], [[Cebu (il)|Cebu]], [[Filipinler]]
| ölüm_sebebi =
34. satır:
}}
'''Ferdinand Macellan''' ({{dil|pt|''Fernão de Magalhães''}}, {{IPA|pt|fɨɾˈnɐ̃w dɨ mɐɣɐˈʎɐ̃jʃ}}; {{dil|es|''Fernando de Magallanes''}}, {{IPA|es|feɾˈnando ðe maɣaˈʎanes}};
{{c.|1480}} – 27 Nisan 1521), 1519'dan 1522'ye kadar [[Doğu Hint Adaları]]'na beraber sefer düzenlediği dostu [[Juan Sebastián Elcano]] ile birlikte, dünyanın çevresini dolaşan ilk insan olan [[Portekizliler|Portekizli]] [[Kaptan (gemi adamı)|kaptan]] ve [[kâşif]]tir. [[İspanyol İmparatorluğu]]'nun desteğiyle denize açıldı. Hikâyesi, bu seyahate eşlik eden [[Antonio Pigafetta]]'nın anılarını yazması sayesinde günümüze ulaşmıştır.
Macellan son yolculuğunu tamamlayamadan [[Filipinler]]'deki [[Mactan Savaşı]]'nda öldürüldü. Ancak daha önce ziyaret ettiği [[Doğu Hindistan Adaları|Baharat Adaları]]'nın ötesine giderek tüm [[Boylam|meridyen]]lerden geçen ilk insanlardan olmayı başardı. [[Büyük Okyanus]]'a seferi esnasında okyanusu çok sakin gördüğü için "pasifik" (sakin) ismini veren, ayrıca Güney Amerika’da keşfettiği boğaza kendi ismi verilen Portekizli denizci Macellan, [[Büyük Okyanus]]'u aşan bir araştırma gezisi yapmış ilk insandır.
Dünyayı dolaşmak üzere denize açılan 237 (diğer bir kaynağa göre 270) denizcinin sadece 18'i İspanya'ya dönerek seyahatini tamamlamayı başardı. Bu denizcilere Macellan'ın ölümünden sonra yönetimi devralan [[Juan Sebastián Elcano]] adlı İspanyol liderlik etmiştir.
53. satır:
Kral Manuel Ferdinand, yakalamak üzere bir deniz müfrezesi yolladıysa da Macellan Portekiz güçlerinden kaçmayı başardı. [[Kanarya Adaları]]'nda bir mola verdikten sonra [[Yeşil Burun Adaları]]na ulaştı, buradan [[Brezilya]]'daki [[Cape St. Augustine]]'ye doğru yola çıktı. 20 Kasım'da [[ekvator]]u geçtiler ve 6 Aralık'ta Brezilya göründü.
Brezilya Portekizlilere ait olduğundan Macellan burada durmaktan kaçındı ve 20 Aralık'ta bugünkü [[Rio de Janeiro]] yakınlarına demir attı. Burada çeşitli takviyeler yapıldı ama kötü koşullar yüzünden gecikmeler oldu. Daha sonra, [[Güney Amerika]]'nın doğu kıyılarına doğru yelken açarak, Macellan'ın Baharat Adaları'na ulaştığını düşündüğü [[Boğaz (coğrafya)|boğaz]]ı aradılar. Filo 10 Ocak 1520'de [[Río de la Plata]]'ya ulaştı.
[[Dosya:Strait of Magellan.jpeg|küçükresim|sağ|300px|Macellan'ın güzergâhı [[Güney Amerika]]'nın güney ucunu keserek [[Atlas Okyanusu|Atlas]] ve [[Büyük Okyanus]]'u birleştiriyordu.]]
66. satır:
Filipinli yerlilerle geçen ilk dostluk günlerinin aldatıcı olduğu kısa zamanda anlaşıldı. Macellan 27 Nisan 1521'de [[Lapu-Lapu]] önderliğindeki yerlilerle girdiği [[Mactan Savaşı]]'nda öldü. Yolculuğa para vererek katılan [[Antonio Pigafetta]] adlı zengin turist Macellan'ın ölümü ile sonuçlanan olaylara tanıklık etmiştir ve bunu anılarında yazar:
::''Sabah olduğunda 49 kişi belimize kadar gelen suya atladık ve suyun içinden kıyıya ulaşana değin iki ok atımı mesafe kadar yürüdük. Botlarımız suyun içindeki kayalardan ötürü daha ileri gidemiyordu. 11 adamı botları korumak üzere geride bırakarak devam ettik. Kıyıya ulaştığımızda 1500 kadar yerli üç bölüm halinde gruplanmıştı. Bizi gördüklerinde savaş çığlıkları atmaya başladılar. Tüfekli adamlar ve okçular yarım saat kadar savaştılar ancak bir işe yaramadı. Kaptanı tanıyan bazıları üzerine saldırdı ve kafasından miğferini düşürdüler. Bir yerli yüzüne doğru [[bambu]] bir mızrak savurdu, fakat kaptan [[Kargı (silah)|kargı]]sıyla onu derhal öldürdü, kargıyı vücudunda bırakarak. Sonra kılıcına el attı fakat yarıya kadar çekebildi, çünkü bambu mızrakla kolundan yaralanmıştı. Bunu gören yerliler topluca üstüne çullandılar. Biri sol bacağına bir [[pala]] ile vurdu, bu, kaptanın yüzüstü düşmesine sebep oldu. Derhal üzerine bambu ve demir mızraklarla, palalarla saldırdılar. Bizim ışığımızı, aynamızı, yardımcımızı, gerçek önderimizi öldürene değin. Onu yaraladıklarında hepimizin botlara bindiğinden emin olmak için birçok kez geriye dönüp baktı. Sonra onu ölü bir şekilde geride bırakarak biz yaralanmışlar, yenilmişler, elimizden geldiğince, hareket etmeye başlayan botlara doğru çekildik..''
[[Dosya:Magellan-Harita-Tr.jpg|550px|küçükresim|orta|Macellan'ın ölümünden 16 ay sonra gemilerinden biri olan '''''Victoria''''' dünyayı dolaşarak [[İspanya]]'ya dönmeyi başardı.]]
90. satır:
=== Keşifleri ===
Macellan'ın keşif gezisi dünya çevresinde yapılan ilk seyahattir ve [[Güney Amerika]]'daki boğazdan geçerek Atlas ile Büyük Okyanus'u birleştiren ilk deniz yolculuğudur. Macellan'ın ekibi Avrupa için tamamen yeni olan pek çok hayvan türü ile karşılaştı. Bunlardan bazıları ''"hörgüçsüz develer"'' olarak tanımlanan [[Lama (hayvan)|lama]]lar ve ''"tüyleri yolunmayan fakat derisi yüzülen siyah kazlar"'' olarak tanımlanan [[penguen]]lerdir.
En yakın iki [[galaksi]] olan ''Macellan Bulutsuları'' [[Güney yarıküre|Güney Yarıküre]]'de keşfedildi. 69.800 km olan yolculukları sayesinde dünyanın çevresini de hesaplanmış oldu.
| |||