Chengdu J-20: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
kDeğişiklik özeti yok Etiket: 2017 kaynak düzenleyici |
9 kaynak kurtarıldı ve 0 kaynak ölü olarak işaretlendi.) #IABot (v2.0.9.2 |
||
10. satır:
|hizmete giriş = 2017 <ref name= "In Service">{{Web kaynağı | url = http://www.scmp.com/news/china/article/2077732/chinas-j-20-stealth-fighter-flies-fighting-forces-says-state-media | başlık = China’s J-20 stealth fighter joins the People’s Liberation Army air force | tarih = 10 Mart 2017 | erişimtarihi = 10 Mart 2017 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20170310194710/http://www.scmp.com/news/china/article/2077732/chinas-j-20-stealth-fighter-flies-fighting-forces-says-state-media | arşivtarihi = 10 Mart 2017 | ölüurl =hayır}}</ref>
|hizmetten çıkış =
|durumu = Aktif hizmette <ref name= "In Service"/>
|ana kullanıcı = [[Çin Halk Kurtuluş Ordusu Hava Kuvvetleri]]
|diğer kullanıcılar =
23. satır:
'''Chengdu J-20''' (Mighty Dragon olarak da bilinir) ({{zh|s=歼-20|t=殲-20}}), [[Chengdu Aircraft Industry Group]] tarafından geliştirilen [[beşinci nesil jet avcı uçağı|beşinci nesil]] çift motorlu [[hayalet uçak|hayalet]] [[avcı uçağı]]dır. J-20, ilk uçuşunu 11 Ocak 2011 tarihinde gerçekleştirmiştir<ref name="Fox News">{{Web kaynağı | url = http://www.foxnews.com/world/2011/01/11/chinese-stealth-fighter-makes-test-flight/ | başlık = Chinese Stealth Fighter Makes First Flight | iş = Fox News | tarih = 11 Ocak 2011 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150316015840/http://www.foxnews.com/world/2011/01/11/chinese-stealth-fighter-makes-test-flight/ | arşivtarihi = 16 Mart 2015 | erişimtarihi = 1 Ekim 2015 | ölüurl =hayır}}</ref><ref name="Sweetman">{{Web kaynağı | son = Sweetman | ilk = William | url = http://www.aviationweek.com/aw/generic/story.jsp?id=news/awst/2011/01/03/AW_01_03_2011_p18-279564.xml&channel=defense | başlık = China’s J-20 Stealth Fighter In Taxi Tests | iş = [[Aviation Week]] | tarih = 3 Ocak 2011 | erişimtarihi = 1 Ekim 2015 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20111120111639/http://www.aviationweek.com/aw/generic/story.jsp?id=news%2Fawst%2F2011%2F01%2F03%2FAW_01_03_2011_p18-279564.xml&channel=defense | arşivtarihi = 20 Kasım 2011 | ölüurl =hayır}}</ref> ve 2017 yılında hizmete girmiştir.<ref name="Weirong">{{haber kaynağı |url=http://news.xinhuanet.com/mil/2009-11/09/content_12416003.htm |başlık=《面对面》 对话何为荣： 中国正在研制第四代战机 |ajans=[[Xinhua]] |tarih=2 Şubat 2013 |dil=Çince |erişimtarihi=1 Ekim 2015 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20170710003635/http://news.xinhuanet.com/mil/2009-11/09/content_12416003.htm |arşivtarihi=10 Temmuz 2017 |ölüurl=hayır}}</ref><ref name="China Daily Fourth Generation Fighter">{{Web kaynağı | url = http://www.chinadaily.com.cn/hqjs/2010-02/21/content_9478920.htm | başlık = 第四代战机，中国等不了十年！ | yayımcı = China Daily | dil = Çince | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150512181351/http://www.chinadaily.com.cn/hqjs/2010-02/21/content_9478920.htm | arşivtarihi = 12 Mayıs 2015 | erişimtarihi = 1 Ekim 2015 | ölüurl =hayır}}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = http://news.ifeng.com/a/20161212/50401780_0.shtml#p=1 | başlık = 编号78272：第二架五位数编号歼-20曝光 部署沧州 | yayıncı = news.ifeng.com | tarih = 12 Aralık 2016 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20170501175750/http://news.ifeng.com/a/20161212/50401780_0.shtml#p=1 | arşivtarihi = 1 Mayıs 2017 | erişimtarihi = 12 Mayıs 2017 | ölüurl =hayır}}</ref> J-20, [[Lockheed Martin F-22 Raptor|F-22]] ve [[F-35 ]]'den sonra dünyanın üçüncü operasyonel [[beşinci nesil jet avcı uçağı|beşinci nesil]] hayalet savaş uçağıdır.<ref name="seidel_2017-10-20">{{Haber kaynağı |soyadı1=Seidel |ad1=Jamie |başlık=With the J20 stealth fighter in fully operation service, China leaps ahead in Asian arms race |url=http://www.news.com.au/technology/innovation/with-the-j20-stealth-fighter-in-fully-operational-military-service-china-leaps-ahead-in-asian-arms-race/news-story/d5a65bfd8da252a1bb0240026591d575 |iş=Australian News |tarih=20 Ekim 2017 |dil=İngilizce |erişimtarihi=14 Temmuz 2022 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20180226131148/http://www.news.com.au/technology/innovation/with-the-j20-stealth-fighter-in-fully-operational-military-service-china-leaps-ahead-in-asian-arms-race/news-story/d5a65bfd8da252a1bb0240026591d575 |arşivtarihi=26 Şubat 2018 |ölüurl=hayır }}</ref>
J-20, hava üstünlüğü, hava savunma ve kara saldırı görevlerini yerine getirebilen çok amaçlı bir uçak olarak tasarlanmıştır. [[Aktif Faz Dizinli Radar|Aktif Faz Dizinli (AESA) radarı]], gelişmiş bir kokpit ekranı ve yüksek kapasiteli bir veri bağlantısı da dahil olmak üzere bir dizi gelişmiş sistemle donatılmıştır.<ref name=":0">{{Web kaynağı|url=http://ww1.plarealtalk.com/?subid1=543b3e14-81d0-11ed-a3a2-e0e9d2b17fd8|başlık=plarealtalk.com|erişimtarihi=2022-12-22|çalışma=ww1.plarealtalk.com|arşivurl=https://web.archive.org/web/20221222082857/http://ww1.plarealtalk.com/?subid1=543b3e14-81d0-11ed-a3a2-e0e9d2b17fd8|arşivtarihi=22 Aralık 2022|ölüurl=hayır}}</ref>
J-20'i ilk uçuşunu 2011 yılında gerçekleştirmiş ve düşük oranlı ilk üretimine 2015 yılında başlanmıştır. [[Çin Halk Kurtuluş Ordusu Hava Kuvvetleri|Çin hava kuvvetleri]] tarafından 2017 yılında resmi olarak kabul edilmiş ve 570 adet üretilmesi planlanmıştır. J-20, kanard-delta konfigürasyonuna, düşük radar kesitine sahip harmanlanmış gövdeye, büyük eğimli ikiz kuyruklara ve radar kesitini azaltmak için uzun ve kısa menzilli füzeler için dahili silah bölmelerine sahiptir. Ayrıca uzun menzilli görevler için büyük yakıt tanklarına sahiptir ve yüksek hızlı operasyonlar gerçekleştirebilir. <ref>{{Web kaynağı|url=http://www.military-today.com/aircraft/j20.htm|başlık=Chengdu J-20 Stealthy Air Superiority Fighter {{!}} Military-Today.com|erişimtarihi=2022-12-22|çalışma=www.military-today.com|arşivurl=https://web.archive.org/web/20221222082844/http://www.military-today.com/aircraft/j20.htm|arşivtarihi=22 Aralık 2022|ölüurl=hayır}}</ref>
[[File:J-20s.jpg|thumb|İki [[Chengdu J-20]] Airshow China 2016'da ilk kez kamuoyunun karşısına çıktı]]
J-20'nin hangi motoru kullandığı belli değil; bazı kaynaklar Rus menşeli olduğunu, bazıları ise hazır olduklarında yerli [[WS-15]] motorlarıyla donatılacağını öne sürüyor. 2021'de Çin'de J-20'nin tandem düzenine sahip iki koltuklu bir versiyonunun prototipi görüldü<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.thedrive.com/the-war-zone/42892/is-this-our-first-look-at-a-two-seat-variant-of-chinas-j-20-stealth-fighter|başlık=This Is Our First Look At A Two-Seat Variant Of China's J-20 Stealth Fighter (Updated)|erişimtarihi=2022-12-22|tarih=2021-10-27|dil=en|çalışma=The Drive|ad=Tyler|soyadı=Rogoway|arşivurl=https://web.archive.org/web/20211028170544/https://www.thedrive.com/the-war-zone/42892/is-this-our-first-look-at-a-two-seat-variant-of-chinas-j-20-stealth-fighter|arşivtarihi=28 Ekim 2021|ölüurl=hayır}}</ref>
== Gelişim ==
Uçağın geliştirilmesine 1990'ların sonunda J-XX programının bir parçası olarak başlanmış ve ilk prototip ilk uçuşunu 2011 yılında gerçekleştirmiştir. Uçak çeşitli tasarım değişiklikleri ve iyileştirmelerden geçti ve birkaç prototip test amacıyla uçuruldu.<ref>{{Akademik dergi kaynağı|url=https://escholarship.org/uc/item/0m36465p|başlık=Research, Development, and Acquisition in China’s Aviation Industry: The J-10 Fighter and Pterodactyl UAV|tarih=2014|sayı=No. 8|dil=en|çalışma=SITC Policy Briefs|cilt=2014|ad=Andrew|soyadı=Erickson|ad2=Hanlu|ad3=Kathryn|ad4=Samuel|soyadı2=Lu|soyadı3=Bryan|soyadı4=Septembre|erişim-tarihi=22 Aralık 2022|arşivurl=https://web.archive.org/web/20221222082857/https://escholarship.org/uc/item/0m36465p|arşivtarihi=22 Aralık 2022|ölüurl=hayır}}</ref>
Mart 2014'te ilk uçuşunu gerçekleştiren "2011" numaralı üçüncü J-20 prototipinde birçok değişiklik yapıldı. Yeni prototip, ilk iki prototipten çok sayıda ince değişiklik de dahil olmak üzere tasarımda sofistike bir artış gösterdi. Yeni uçak gövdesi modifiye edilmiş yönlendiricisiz süpersonik hava girişleri (DSI), stealth kaplama, aerodinamik kanat altı kaplamaları ve yeniden tasarlanmış dikey stabilizatörleri içeriyordu. Analistler, hassas güdümlü mühimmat için entegre hedefleme podları ve uçağın etrafında tespit edilebilen altı ek pasif kızılötesi sensör gibi çok rollü operasyonlar için yeni ekipman ve cihazlara dikkat çekti.<ref name=":0" />
Aralık 2015'te J-20'nin düşük oranlı ilk üretim (LRIP) versiyonu askeri gözlemciler tarafından tespit edildi. LRIP uçağı, daha önce prototipler için boyanmış olan ve potansiyel olarak çeşitli sensörler veya fırınlanmış radar emici malzemeler içeren dielektrik yüzeyleri ortaya çıkardı.<ref>{{Web kaynağı|url=
Ekim 2017'de Çin devlet medyası J-20'nin tasarımlarının tamamlandığını ve seri üretime ve savaşa hazır olduğunu bildirdi. Mart 2018'de Çin ordusu J-20 platformunun başka versiyonlarının da geliştirilmekte olduğunu açıkladı. Ocak 2019'da Çin medyası, J-20'nin taktik bombardıman, elektronik harp ve uçak gemisi görevlerinde kullanılmak üzere çift koltuklu bir varyantının geliştirilmekte olduğunu bildirdi.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.thedrive.com/the-war-zone/34990/chinas-enhanced-j-20b-stealth-fighter-may-arrive-soon-heres-what-it-could-include|başlık=China's Enhanced J-20B Stealth Fighter May Arrive Soon, Here's What It Could Include|erişimtarihi=2022-12-22|tarih=2020-07-20|dil=en|çalışma=The Drive|ad=Jamie|soyadı=Hunter|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200914083057/https://www.thedrive.com/the-war-zone/34990/chinas-enhanced-j-20b-stealth-fighter-may-arrive-soon-heres-what-it-could-include|arşivtarihi=14 Eylül 2020|ölüurl=hayır}}</ref>
Kasım 2019'da, [[Chengdu Aircraft Industry Group|Chengdu Aerospace Corporation]] üretim tesisindeki savunma gözlemcileri tarafından uçuş testi sırasında sarı astar kaplamalı bir J-20 görüldü. Uçak, gizliliği artırmak için tırtıklı art yakıcı nozullara sahip yeni bir WS-10 Taihang motor çeşidi ile donatılmıştı. Raporlar [[Chengdu Aircraft Industry Group|Chengdu Aerospace Corporation]]'ın J-20'nin [[Rusya|Rus]] motorlarıyla üretimini 2019 ortalarında sonlandırdığını belirtmektedir.<ref name=":1">{{Web kaynağı|url=https://www.cnn.com/2021/09/28/china/j-20-fighter-jet-engines-airshow-intl-hnk-ml/index.html|başlık=China has upgraded its best stealth fighter jet with domestic-made engines|erişimtarihi=2022-12-22|tarih=2021-09-28|dil=en|çalışma=CNN|ad=Brad|soyadı=Lendon|arşivurl=https://web.archive.org/web/20221222082857/https://www.cnn.com/2021/09/28/china/j-20-fighter-jet-engines-airshow-intl-hnk-ml/index.html|arşivtarihi=22 Aralık 2022|ölüurl=hayır}}</ref>[[File:J-20 fighter (cropped).jpg|thumb|[[Chengdu J-20]], Airshow China 2018'de manevra kabiliyetini sergiliyor.]]Temmuz 2020'de Çin medyası J-20'nin yeni bir varyantı olan J-20B'nin tanıtıldığını ve aynı gün seri üretime girdiğini bildirdi. Bahsedilen tek değişiklik, J-20B'nin itki vektörleme kontrolü ile donatılacak olmasıydı. Kesin motor tipine ilişkin çelişkili raporlar vardı; bazı analistler J-20'nin WS-10 veya WS-10B-3'ün bir varyantını kullandığını iddia etti.<ref name=":1" />
Ocak 2021'de [[South China Morning Post]], Çin'in J-20'deki Rus motorlarını WS-10C adı verilen bir tür Çin motoruyla değiştireceğini bildirdi. Haziran 2021'de Çin medyası, yerli WS-10C motorlarını entegre eden geliştirilmiş J-20A varyantı ile bir havacılık tugayının görevlendirildiğini doğruladı. Ancak WS-10C, [[Xian WS-15]] değerlendirmelerden geçmeden önce bir ara çözüm olduğu ve J-20'nin itki vektörlü versiyonu olan J-20B'de kullanılmayacağı düşünülüyor.<ref>{{Web kaynağı|url=https://theaviationist.com/2021/10/27/worlds-first-two-seat-stealth-fighter/|başlık=Ladies And Gentlemen, Here's The World's First Two-Seat Stealth Fighter. And It's Chinese.|erişimtarihi=2022-12-22|tarih=2021-10-27|dil=en-US|çalışma=The Aviationist|ad=David|soyadı=Cenciotti|arşivurl=https://web.archive.org/web/20221222082857/https://theaviationist.com/2021/10/27/worlds-first-two-seat-stealth-fighter/|arşivtarihi=22 Aralık 2022|ölüurl=hayır}}</ref>
Mart 2022'de Çin devlet medyası J-20'nin [[WS-15]] motoruyla denemeler yaptığını bildirdi<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.scmp.com/news/china/military/article/3170433/chinas-advanced-j-20-stealth-fighters-are-getting-engine|başlık=China’s J-20 stealth fighters are getting an engine upgrade, source says|erişimtarihi=2022-12-22|tarih=2022-03-15|dil=en|çalışma=South China Morning Post|arşivurl=https://web.archive.org/web/20220413192418/https://www.scmp.com/news/china/military/article/3170433/chinas-advanced-j-20-stealth-fighters-are-getting-engine|arşivtarihi=13 Nisan 2022|ölüurl=hayır}}</ref>
== Ayrıca bakınız ==
| |||