Yayla: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
H4zeldlli (mesaj | katkılar)
"=== Plato nedir? === Yüksek rakımlı bölgelerde akarsuların yeri aşındırması sonucunda yüksekte kalan hafif çıkıntılı ya da düz alanlara plato denir. == Plato Türleri == küçükresim|plato örneği ==== Aşınım / Aşındırma Platoları ==== Buzul, sel, rüzgar ve akarsu gibi dış faktörlerin yere uyguladığı baskıdan dolayı oluşan şekil tektonik olaylarla karşılaştıktan sonra a..." içeriğiyle yeni sayfa oluşturdu
Semavtansever (mesaj | katkılar)
"Platolar, akarsuların düzlüklerde hasar oluşturmasıyla ortaya çıkan, yüksekte bulunan ve bir diğer adı yayla olan yeryüzü şeklidir. Yüksekliklerine göre çeşitli faaliyetler gerçekleştirilir. Türkiye her ne kadar düzlük bir ülke olmasa da çok fazla sayıda plato bulunmaktadır çünkü 3. ve 4. Jeolojik zamanlarda Türkiye’de toptan yükselme yaşanmıştır. 4 farklı plato türünden biri olan aş..." içeriğiyle yeni sayfa oluşturdu
1. satır:
Platolar, akarsuların düzlüklerde hasar oluşturmasıyla ortaya çıkan, yüksekte bulunan ve bir diğer adı yayla olan yeryüzü şeklidir. Yüksekliklerine göre çeşitli faaliyetler gerçekleştirilir.
=== Plato nedir? ===
Yüksek rakımlı bölgelerde akarsuların yeri aşındırması sonucunda yüksekte kalan hafif çıkıntılı ya da düz alanlara plato denir.
 
Türkiye her ne kadar düzlük bir ülke olmasa da çok fazla sayıda plato bulunmaktadır çünkü 3. ve 4. [[Jeolojik zaman cetveli|Jeolojik zaman]]larda Türkiye’de toptan yükselme yaşanmıştır.
== Plato Türleri ==
[[Dosya:Platotürleri.aralık2022.jpg|küçükresim|plato örneği]]
 
4 farklı plato türünden biri olan aşınım platoları: kuvvetli rüzgar, sel, buzul gibi dış etkenlerin yaptığı baskıyla oluşturduğu aşınma sonrasında düz hale gelen bölgelerin akarsular sayesinde yarılmasıyla ortaya çıkmaktadır. Özellikleri şunlardır;
==== Aşınım / Aşındırma Platoları ====
Buzul, sel, rüzgar ve akarsu gibi dış faktörlerin yere uyguladığı baskıdan dolayı oluşan şekil [[tektonik]] olaylarla karşılaştıktan sonra alçalmaya ya da yükselmeye başlar. Sonrasında yükselen bölgelerde akarsulardan dolayı aşınarak oluşan eğimli şekile aşınım platoları denir. Türkiye'deki örneklerine [[Perşembe Platosu]] (Karadeniz Bölgesi), [[Çatalca-Kocaeli Platosu]] (Marmara Bölgesi) verilebilir.
 
*200-400 m yüksekliğe sahiptirler.
==== Volkanik / Lav Platolar ====
*Yüksek nüfusa sahiptirler.
Yer kabuğundaki çatlaklardan çıkan lavlar yeryüzünde kalın bir tabaka oluşturur. Bu kalın tabakanın akarsulardan dolayı aşınmasıyla oluşan lav tabanlı platoya volkanik plato denir. Volkanik platolar eski zamanlarda aktif olan ancak şu anda sönmüş olan [[Yanardağ|yanardağların]] çevrelerinde çokça görünür. Tarımsal açıdan verimli topraklardır. Türkiye'deki en yüksek platolar bu türe aittir. Ardahan, Kars, Erzurum platoları örnek olabilir.
*Sanayi faaliyetinin yoğun olduğu yerlerdir.
 
Türkiye’de, Marmara ve Karadeniz bölgelerinde toplam 2 tane aşınım platosu bulunur. Karadeniz bölgesinde Perşembe[[Taşeli Platosu|(Taşeli) Platosu]], Marmara’da ise [[Çatalca-Kocaeli Platosu]] aşınım düzlüğü platoları örneği olarak gösterilebilir. Çatalca-Kocaeli Platosu: en alçak, en gelişmişve nüfus bakımından en fazla olan platodur. Ulaşım yönünden iyidir. Aynı zamanda Türkiye sınırların içinde bulunan en alçak plato özelliğine sahiptir.
==== Tabaka Düzlüğü / Yatay Duruşlu Platolar ====
Tabaka düzlüğü platoları diğer platolara göre daha yüksekte ve daha sert yapıdaki bölgelerin akarsudan dolayı aşınarak oluşan platolardır. Türkiye'deki örnekleri [[Cihanbeyli Platosu]], [[Haymana Platosu]], [[Bozok Platosu]], [[Obruk Platosu]], [[Uzunyayla Platosu]] (İç Anadolu Bölgesi) ve [[Gaziantep Platoları]] (Güneydoğu Anadolu)'dır.
 
==== Karstik Platolar ====
[[Alçı taşı]], [[kaya tuzu]] veya [[kireç taşı]] gibi kolay eriyen kayaçların olduğu bölgelerde yeryüzündeki sular bu alanların düzleşmesine sebep olur, sonrasında ise akarsular bu bölgeleri aşındırarak karstik platoları oluşturur. Türkiye'de Akdeniz Bölgesi'nde sıkça görülür. [[Taşeli Platosu]] ve [[Teke Platosu]] örnekleridir. Bölgeler tarımsal olarak verimsizdir ve yerleşim genelde tercih edilmez.
 
=== Kaynakça ===
<ref>{{Web kaynağı|url=https://education.nationalgeographic.org/resource/plateau|başlık=plateau {{!}} National Geographic Society|erişimtarihi=2022-12-18|çalışma=education.nationalgeographic.org}}</ref>
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Yayla" sayfasından alınmıştır