Uzay sondası: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Etiketler: İçerik değiştirildi Geri alındı tanım değiştirme Görsel Düzenleyici |
Gerekçe: Vandalizm amaçlı değişiklik Etiketler: Elle geri alma Anlam ayrımı bağlantıları |
||
1. satır:
[[Dosya:Ulysses spacecraft.jpg|küçükresim|Teknisyenlerin ''[[Ulysses sondası|Ulysses]]'' uzay sondası üzerindeki çalışması]]
'''Uzay sondası''', Dünya'nın [[çekim alanı]]ndan kurtulup, [[Ay]]'a, diğer gökcisimlerine, gezegenlerarası ya da galaksilerarası uzay boşluğuna gönderilerek veri toplamaya yarayan robotik uzay aracı ve bu aracın yerine getirdiği göreve verilen addır. Halihazırda etkin durumda yaklaşık 20 uzay sondası görev yapmaktadır. Şu an uzayda sondası bulunan ülkeler ve birlikler, [[Rusya]], [[Ukrayna]], [[NASA|ABD]], [[Avrupa Uzay Ajansı|AB]], [[Japonya]], Hindistan ve [[Çin]]'dir.
== 31 ==▼
[[Dosya:Huygens surface color.jpg|küçükresim|''Huygens'' sondası Titan'a inerken]]31 31 31 31{{kaynakça}}▼
[[Dosya:Genesis in collection mode.jpg|küçükresim|180px|sol|[[Genesis]] sondası çok az yakıt gerektiren basit bir dönüş göreviydi.]]
Bir gezegen ya da [[astronomik varlık]] için uzaya gönderilen sondanın yaptığı görev, "alçak uçuş", "darbe", "yörünge" ya da "[[iniş]]" olarak adlandırılır. Alçak uçuş görevi en kolay tamamlanan görev türü olarak bilinmektedir. Bunun nedeni, darbe görevinde gerekli doğru ölçümlere gerek duymaması ve yörüngeye girmek için gerekli itici gücü harcamak zorunda olmamasıdır. İniş görevi yapan sondalar ise üzerine indikleri astronomik varlığa çeşitli izciler bırakırlar.
== Gezegenlerarası yörüngeler ==
Sondanın yörüngesi Dünya'nın etki alanından çıkmasının ardından [[Güneş]] tarafından belirlenir. Farklı bir gezegene yönelmek için uygulanacak en basit yöntem bir [[Hohmann aktarım yörüngesi]]ne girmektir. [[Yerçekimsel sapan]] gibi daha karmaşık yöntemler daha verimlidir ancak bunlar sondanın aktarım süresini uzatır. Çok az itici güç gerektirmesine karşın uzun zaman alan farklı bir yöntem ise [[Gezegenlerarası Taşıma Ağı]] üzerindeki bir yörüngeye geçmektir.
== Kaydadeğer sondalar ==
▲[[Dosya:Huygens surface color.jpg|küçükresim|''Huygens'' sondası Titan'a inerken]]
'''''Luna 1'':'''<br />
İlk kısmen başarılı uzay sondası denemesi, [[Ay]] üzerinde alçak uçuş görevi yapan Sovyet ''[[Luna 1]]'''dir. 1959'da fırlatılan ''Luna 1'' [[Dünya]]'nın [[kurtulma hızı]]nı aşarak '''83''' saatte Ay yüzeyinin hemen üstünde 5995 km yol almıştır. Sondanın asıl görevi [[Ay]] üzerine çarparak "darbe" türünde bir görevdi fakat [[Dünya]] yörüngesinden ayrılmadan önce üst bölümün arızalanması nedeniyle ateşlenme gecikti ve aslen çarpmak için gittiği Ay'ı ıskalayarak teknik olarak görevini başaramamıştır. Buna rağmen elde edilen bilgiler ve Dünyadan 115 km uzaklıkta [[Sodyum|Sodyum gazı]] ile yaptığı deneyle yapay [[kuyrukluyıldız]] oluşturarak verdiği bilgiler de göz önüne alındığında görevi kısmen tamamlayabilmiştir denilebilir. Aynı zamanda [[Güneş]] etrafında yörüngeye oturan ilk insan yapımı nesnedir. Şu an ise yörüngesi [[Dünya]] ile [[Mars (gezegen)|Mars]] arasındadır.
'''''Venera 7'':'''<br />
[[Sovyetler Birliği]]'nin 1970'te [[Venüs]]'e gönderdiği [[Venera 7]], başka bir gezegene başarılı bir şekilde yumuşak iniş yapan ve başka bir gezegenden Dünya'ya veri gönderen ilk uzay aracı olmuştur.
'''''Huygens sondası'':'''<br />
[[Avrupa Uzay Ajansı]] (ESA) tarafından yaratılan [[Huygens sondası]], [[Satürn]]'ün uydusu [[Titan]]'a yönelik ''[[Cassini-Huygens]]'' görevinin bir parçasıydı. ''Huygens'', yörüngeyi turlamakla görevlendirilen ''Cassini'''den 25 Aralık 2004'te ayrıldı ve 14 Ocak 2005'te Titan'a indi. Huygens, Dünya'ya şu ana dek 350 fotoğraf göndermiştir.
'''''Spirit'' ve ''Opportunity'':'''<br />
[[Mars Keşif İzcisi|Mars Keşif İzcileri]] ''[[Spirit izcisi|Spirit]]'' ve ''[[Opportunity izcisi|Opportunity]]'' [[Mars (gezegen)|Mars]] yüzeyini ve gezegenin [[jeoloji]]k yapısını incelemek amacıyla Mars'a indiler. 2003'te fırlatılan ve 2004'te hedeflerine ulaşan bu izciler 24 Ocak 2007 itibarıyla uzaydaki üçüncü yıllarını tamamladılar. ''Opportunity'' 6 Şubat 2007 tarihine dek Mars yüzeyinde 10 km ilerlemiştir.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.nasa.gov/mission_pages/mer/images/opp-20070207.html | başlık = Opportunity 10 km'yi geçti | erişimtarihi = | yayımcı = NASA | arşivurl = https://web.archive.org/web/20160609172737/http://www.nasa.gov/mission_pages/mer/images/opp-20070207.html | arşivtarihi = 9 Haziran 2016 | ölüurl = hayır }}</ref>
[[Dosya:Voyager 1 entering heliosheath region.jpg|küçükresim|sol|''Voyager 1'' ve ''Voyager 2'''nin konumları]]
'''''Voyager 1'':'''<br />
''[[Voyager 1]]'' 5 Eylül 1977'de fırlatılmış olan 733 kg'lık bir sondadır. Halihazırda işlevsel olan bu sonda [[NASA]]'nın şu ana dek gerçekleşen en uzun soluklu görev projesidir. [[Jüpiter]] ve [[Satürn]]'ü ziyaret etmiş olan Voyager 1 bu gezegenlere ait ayrıntılı fotoğrafları Dünya'ya gönderen ilk sonda olma unvanını da taşımaktadır.
''Voyager 1'', [[Dünya]]'dan en çok uzaklaşan insan yapımı araçtır. Sondanın 9 Mayıs 2008 tarihi itibarıyla Güneş'ten uzaklığı 15,89 [[Metre|terametre]] (15,89{{e|12}} metre, 15,89{{e|9}} km, 106,26 [[astronomik birim|AU]], 14,72 ışık saati, 9,87 [[milyar]] mil)dir. ''Voyager 1'''in gönderdiği sinyaller Dünya'ya 14 saatte ulaşmaktadır.
''Voyager 1'' ve ''Voyager 2'' Güneş'in [[kurtulma hızı]]nı aşmıştır. Bu nedenle, sondaların üzerinde bulunduğu yörünge onları Güneş Sistemi'ne döndürmeye yetecek güçte değildir.
''Voyager 1'', ''[[Voyager 2]]'', ''[[Pioneer 10]]'' ve ''[[Pioneer 11]]'' [[galaksilerarası sonda]]lardır.
== Ayrıca bakınız ==
* [[Voyager 1]]
* [[Venera]]
* [[Güneş Sistemi sondaları listesi]]
* [[Uzay Ajansları Listesi]]
== Kaynakça ==
*
* ''Derin Uzay: NASA Görev Raporları'', Robert Godwin (2005) ISBN 1-894959-15-9
{{kaynakça}}
{{Güneş Sistemi sondaları}}
| |||