6 Ocak Diktatörlüğü: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Khutuck Bot (mesaj | katkılar)
k Bot v3: Kaynak ve içerik düzenleme (hata bildir)
YBot (mesaj | katkılar)
Arşiv bağlantısı eklendi
6. satır:
1928'de Hırvat Köylü Partisi lideri Stjepan Radić, Yugoslavya Parlamentosu'nda bir [[Karadağ Sırpları|Karadağlı Sırp]] lider ve Halkın Radikal Partisi politikacısı Puniša Račić tarafından gergin bir tartışma sırasında öldürüldü. {{Kdn|Newman|2017}}
 
6 Ocak 1929'da Kral Aleksandr, silahlı saldırının tetiklediği siyasi krizi bahane ederek [[Vidovdan Anayasası|Vidovdan Anayasasını]] feshetti, Parlamento'yu askıya aldı ve diktatörlük yetkilerini üstlendi. <ref>{{Akademik dergi kaynağı|url=https://www.cambridge.org/core/product/identifier/S0003055400113097/type/journal_article|başlık=The "Dictatorship" in Yugoslavia|yazarlar=Graham|tarih=1929|sayı=2|dil=İngilizce|sayfalar=449-459|çalışma=American Political Science Review|cilt=23|issn=0003-0554|doi=10.2307/1945227|ilk=Malbone W.}}</ref> Kendisinden sorumlu bir kabine atadı ve basına sıkı bir sansür uyguladı. Başlangıçta, bunun sadece [[Yugoslavizm|Yugoslav ideolojisini]] yerleştirmek ve tek [[Yugoslavlar|Yugoslav ulusunu]] kurmak amacıyla ülkeyi birleştirmesine izin verecek geçici bir durum olduğunu iddia etti. <ref name="NYT1">{{Web kaynağı | url = https://www.nytimes.com/1929/01/07/archives/king-of-yugoslavia-assumes-all-power-in-midnight-coup-alexander.html | başlık = KING OF YUGOSLAVIA ASSUMES ALL POWER | erişimtarihi = 12 Ağustos 2021 | tarih = 7 Ocak 1929 | çalışma = The New York Times | yazar = [[Edwin Leland James]] | arşivurl = https://web.archive.org/web/20180318064655/https://www.nytimes.com/1929/01/07/archives/king-of-yugoslavia-assumes-all-power-in-midnight-coup-alexander.html | arşivtarihi = 18 Mart 2018}}</ref> {{Kdn|Troch|2017}} {{Kdn|Grgić|2018}} {{Kdn|Nielsen|2009}} 3 Ekim'de ülkenin adını "Yugoslavya Krallığı" olarak değiştirdi ve iç bölünmeleri 33 [[Oblast|oblasttan]] dokuz yeni ''[[Yugoslavya Krallığı idari yapılanması|banovinaya]]'' değiştirdi. Bu karar, İngiliz büyükelçisinin [[Çekoslovakya|Çekoslovakya'yı]] örnek alarak ülkeyi daha iyi [[Adem-i merkeziyetçilik|adem-i merkezileştirme]] önerisine takiben alındı. {{Kdn|Pavlović|2012}} Kısa süre sonra, yeni rejimin herhangi bir muhalefeti bastırma aracı olarak hareket etmek üzere bir Devlet Koruma Mahkemesi kuruldu. Muhalefet siyasetçileri Vladko Maček ve Svetozar Pribićević, mahkeme tarafından yapılan suçlamalarla tutuklandı. Pribićević daha sonra sürgüne gitti, oysa 1930'lar boyunca Maček, tüm muhalefet bloğunun lideri olacaktı.
 
Diktatörlük ilan edildikten hemen sonra, Hırvat milletvekili [[Ante Pavelić]] ülkeden sürgüne gitti. Sonraki yıllarda [[Ante Pavelić|Pavelić]], devlete karşı [[İç Makedon Devrimci Örgütü]] (IMRO) ile müttefik olacak [[Ustaşa]] adlı devrimci bir örgüt kurmaya çalıştı.
12. satır:
1931'de Alexander, Kral'a yürütme yetkisi veren yeni bir Anayasa ilan etti. Seçimler genel erkek oy hakkı ile yapılacaktı. Gizli oylama hükmü kaldırıldı ve kamu çalışanları üzerindeki iktidar partisine oy vermeleri yönündeki baskı, Alexander'ın anayasasına göre yapılan tüm seçimlerin bir özelliği olacaktı. Ayrıca, üst meclisin yarısı doğrudan Kral tarafından atanıyordu ve eğer Kral tarafından da onaylanırsa mevzuat, yalnızca üst meclislerden birinin onayı ile kanun haline gelebilirdi.
 
Aynı yıl, Hırvat tarihçi ve Yugoslav karşıtı entelektüel <ref>{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=K0VWAgAAQBAJ|başlık=The Racial Idea in the Independent State of Croatia: Origins and Theory|sayfa=124|yayıncı=[[Brill Publishers]]|yıl=2013|isbn=9789004262829|ilk=Nevenko}}</ref> Milan Šufflay, [[Zagreb|Zagreb'de]] öldürüldü. Yanıt olarak, [[Albert Einstein]] ve [[Heinrich Mann]], Paris'teki Uluslararası İnsan Hakları Birliği'ne, Yugoslav hükümetini suçlayarak cinayeti kınayan bir çağrı gönderdiler. Mektupta "Hırvat Halkına uygulanan korkunç bir vahşet" belirtilmektedir. İtiraz, Paris'te bulunan ''Ligue des droits de l'homme''<nowiki/>'ye (İnsan Hakları Birliği) yöneltildi. <ref name="NYT04.06.31">''[https://www.nytimes.com/1931/05/06/archives/einstein-accuses-yugoslavian-rulers-in-savants-murder-charges-the.html?sq=sufflay%2520einstein&scp=1&st=cse Einstein accuses Yugoslavian rulers in savant's murder].'' [[New York Times]]. 6 May 1931. [http://crostamps.com/nyt/nyt.htm Mirror].</ref> Einstein ve Mann, mektuplarında Yugoslav kralı Aleksandar'ı bu koşullardan açıkça sorumlu tuttular. <ref name="NYT04.06.31" /> <ref name="RaditchTimes">{{Haber kaynağı|url=http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=F10A17F63C591B728DDDAA0A94D0405B818FF1D3&scp=4&sq=Sufflay&st=cse|başlık=Raditch left tale of Yugoslav plot|erişimtarihi=6 Aralık 2008|tarih=23 Ağustos 1931|sayfa=N2|çalışma=New York Times}} [http://www.croatianhistory.net/etf/raditch.pdf Mirror].</ref> <ref>{{Web kaynağı | url = http://www.nevadalabor.com/bulletins06a.html | başlık = Nevada Labor. Yesterday, today and tomorrow | erişimtarihi = 3 Eylül 2012 | yayıncı = Nevadalabor.com | arşivurl = https://web.archive.org/web/20060514120509/http://www.nevadalabor.com/bulletins06a.html | arşivtarihi = 14 Mayıs 2006}}</ref>
 
Yeni rejimde Hırvat muhalefeti güçlüydü ve 1932'nin sonlarında Hırvat Köylü Partisi, Sırp hegemonyasına ve diktatörlüğüne son vermek isteyen ''Zagreb Manifestosu'nu'' yayınladı. Hükümet buna Hırvat Köylü Partisi'nin yeni lideri Vladko Maček de dahil olmak üzere birçok siyasi muhalifi hapsederek tepki gösterdi. Bu önlemlere rağmen, diktatörlüğe muhalefet devam etti ve Hırvatlar "Hırvat sorunu" olarak adlandırılan şeye bir çözüm çağrısında bulundu. 1934'ün sonlarında Kral, Maček'i hapishaneden serbest bırakmayı, demokratik reformları başlatmayı ve [[Sırplar]] ve [[Hırvatlar]] arasında ortak bir zemin bulmaya çalışmayı planladı.