Fly-by-wire: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
YBot (mesaj | katkılar)
Otorite kontrolü şablonu eklendi
Veyasins (mesaj | katkılar)
Değişiklik özeti yok
Etiketler: olası sayı vandalizmi Görsel Düzenleyici
3. satır:
 
== Çalışma sistemi ==
Fly-By-Wire sisteminde 2 veya daha fazla ([[Airbus a320A320 serisindeailesi|Airbus 5A320]] bilgisayarserisi varken5, [[F22 raptordaRaptor]] ise her biri 180 mb olan 7 adet bilgisayarbilgisayara bulunmaktadırsahiptir.) bilgisayar bulunmaktadırbulunur. Konsoldaki joystik, veri giriş aracıdır. Şöyle ki; joystikijoystik yukarı çekersekçekilirse bilgisayarlara yukarı komutu vermiş oluruzverilir. Joystikteki hassas duyargalar, kola asılma oranına göre sisteme dijital veriler yollar. Sistem bir çeşit sinir sitemini andıran data (veri) hattına sahiptir. Pilot kola yüzde 25 oranında asıldığında; uçağımızuçak bu komutu tek başına harekete çevirmez. Uçağın dışındaki alıcılar hızı ve irtifayı sisteme her saniye aktarır. Uçağın yakıt tankları, mevcut ağırlığı ölçüm cihazlarıyla algılanır. Bütün bu veriler ışığında uçuş bilgisayarı uçağa en ideal kanat hareketlerini hidrolik sisteme iletir.
 
Uçağın düşük bir hızda ilerken pilot joystikijoystiği %100 oranında yukarı çektiğinde sistem uçağın verilerini hesaplayarak mümkün olan en idalideal açı ile tırmanmaya başlar. Şöyle ki normal bir uçak %100 yoke çekiminde burnunu 50 derece kaldırıyorsa fly-by-wire sistemi [[stall]]'a kalmamak için burnu yüzde 20 kaldırabilir. Başka bir anlamda %100 joystik hareketi esnasında stalastall'a kalmamak için motorlara maksimum güç verebilir.
 
Klasik yöntemde pilotun kumanda ettiği kumanda kolu (lövye) [[Uçuş kumanda yüzeyi|uçuş kumanda yüzeylerine]] kalın kumanda kabloları ile fiziksel olarak bağlıyken ve temelde mekanikimekanik bir hareket iletimi mevcutken, fly-by-wire sistemiyle donatılmış uçaklarda bunun aksine kumanda yüzeyleri ile side-stick arasında hiçbir fiziksel bağlantı yoktur. Fiziksel bağlantı yerine hareket komutu tamamen elektriki olarak iletilir. İngilizce ''wire'' (Türkçe:Tel) sözcüğü ile ifade edilir.
 
== Temel çalışma prensibi ==
[[Pilot]] tarafından [[sidestick|side-stick]]'e uygulanan kuvvet sidestickside-stick tarafından algılanır ve bu algılanan hareket elektrik sinyallerine çevrilerek, [[Uçuş bilgisayarı]]na gönderilir. Uçuş bilgisayarı aldığı bu komutu elektrik telleri aracılığıyla yine elektriki olarak kumanda yüzeyine bağlı olan servomotorlara gönderir ve yarı elektriki yarı mekanik olan bu servomotorlar elektriki sinyali mekanik hareketine çevirerek kumanda ettikleri uçuş kumanda yüzeyini hareket ettitirirlerettirtirler.
 
== Avantajları ==
Bu sistemin sıkı bir savunucusu olan uçak üreticisi [[Airbus]]'ın savunmasındaki en temel bu sisteme eklediği ve pilotun aşırı komutlarını kısıtlayan sistemdir. Bu sayede pilotun yaptığı ve uçağın limitlerini zorlayıcı terslikler uçuş bilgisayarı tarafından kontrol edilir. Ayrıca pliotpilot uçarken bile sistem küçük hareket komutları ile uçağın dengesinin korunmasını sağlar ki bunları çoğu zaman pilot bile hissetmez.
 
Ancak Airbus'ın bu sistemin sıkı bir savunucusu olmasının aksine bir başka uçak üreticisi olan [[Boeing]] firması uçuş esnasında son sözün pilot tarafından söylenmesi gerektiği prensibiyle yani pilotun uçağa istediği hareketi tam olarak verebilmesi gerektiğini savunur ve yeni tip uçaklarında dahi klasik lövye kumanda sistemini kullanmaktadır.
 
Boeing 777 serisi uçaklar yoke bulunmasına rağmen ucakuçak aslında fly by wire sistemi kullanmaktadır. Yoke kullanılmasının sebebi daha önce de 767 serisi (777 'nin yerine geldiği eski Boeing modeli) gibi yoke alışık pek çok pilotun sol el ile joystik kullanma zorluğu çekmemesini sağlamaktır.
 
Günümüz modern savaş uçaklarının neredeyse tamamı bu sistemi kullanır.
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Fly-by-wire" sayfasından alınmıştır