Yunus Emre Oratoryosu: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
k category seperator |
7 kaynak kurtarıldı ve 0 kaynak ölü olarak işaretlendi.) #IABot (v2.0.8.7 |
||
1. satır:
'''Yunus Emre Oratoryosu Op. 26''', [[Ahmet Adnan Saygun]] tarafından bestelenen ve [[Yunus Emre]] şiirlerine dayanan ilk Türkçe [[oratoryo]].
Saygun'un 1943 yılında tamamladığı ve ilk kez 1946 yılında [[Ankara]]'da sahnelenmiş olan eser, bir Türk besteci tarafından bestelenmiş ilk oratoryodur<ref>Atlas Tarih dergisi, Sayı: 4, İstanbul (2011), s.12</ref>. Yunus Emre'nin yaşam, ölüm, Tanrı, alın yazısı ve sorunları karşısında çeşitli bocalama ve çabalarını; ve sonuçta 'dost'a ulaşmasını konu alır. Eserdeki şiirlerin tümü Yunus Emre'ye aittir; besteci tarafından seçilip sıraya konulmuştur.<ref name=kurgu/> 20. yüzyılda Türkiye'de yetişmiş en önemli edebiyat tarihçilerinden ve (şarkiyat) doğubilimcilerinden olan [[Abdülbaki Gölpınarlı|Abdülbâki Gölpınarlı]]'nın, 15 Ekim 1946 tarihli ''Yığın'' dergiside (s. 6-7) belirttiğine göre; oratoryodaki 13 şiirden 8'inin sözleri gerçek Yunus Emre'ye ait değildir, yalnızca No.1, 6, 11, 12 (yalnız ilk dizesi ''<nowiki/>'Aşkın Aldı Benden beni, Bana Seni Gerek Seni''') ve 13. bölümler gerçek Yunus Emre'ye aittir. Diğer şiirler ise yakın tarihlerde yaşamış farklı Yunus Emre’lere ait olduğu fakat yanlışlıkla bilinen Yunus Emre'ye atfedildiği ya da bambaşka kimselere ait olduğu belirtilmiştir.<ref>{{Dergi kaynağı|url=https://tustav.org/yayinlar/sureli_yayinlar/yigin/YIGIN-02.pdf|başlık=Yığın Dergisi , Sayı 2, 15 Ekim 1946, S. 6-7|erişimtarihi=1 Nisan 2021|arşiv-url=https://web.archive.org/web/20210302203227/https://tustav.org/yayinlar/sureli_yayinlar/yigin/YIGIN-02.pdf|arşiv-tarihi=2 Mart 2021|ölüurl=hayır}}</ref>
== Bestelenişi ==
Adnan Saygun'un oratoryonun bestelenişi süreci hakkında kendi sözleriyle şu şekilde açıklamıştır;<blockquote>''<nowiki>''İlk defa 1933 senesinde Yunus Emre’nin bazı şiirlerini bestelemeğe çalıştım. Fakat yaptıklarımı beğenmedim. 1939 yılında bir deneme daha yaptım, yine beğenmedim. Nihayet 1942 Haziran’ında CHP adına bir yurt gezisine çıkmıştım. Trende Yunus Divanı’nı okurken bende bir oratoryo yapmak fikri uyandı. Bu amaçla seçtiğim bazı şiirlerin müzik eskizlerini yaptım. Ağustos sonlarına doğru Ankara’ya döndüğüm zaman, yolda hazırladığım bu eskizleri orkestrasyon şekline soktum. Fakat beğenmeyip yırttım. Bir türlü o havayı, Yunus Emre’nin yarattığı o sihirli havayı bulamıyordum. Fakat ümidim kırılmamıştı. Aynı senenin Eylül’ünde tekrar çalışmaya koyuldum. Dört buçuk aylık sıkı bir çalışma sonunda 1943 yılının Ocak ayında eseri bitirdim.''</nowiki>''<ref>{{Kitap kaynağı|url=https://kitap.ykykultur.com.tr/kitaplar/ahmed-adnan-saygun-dogu-bati-arasi-muzik-koprusu|başlık=Ahmed Adnan Saygun / Doğu-Batı Arası Müzik Köprüsü|erişimtarihi=2 Nisan 2021|tarih=Ocak 2001|dil=Türkçe|sayfa=|sayfalar=109, 254|yayıncı=Yapı Kredi Yayınları|arşiv-url=https://web.archive.org/web/20191017204247/http://kitap.ykykultur.com.tr/kitaplar/ahmed-adnan-saygun-dogu-bati-arasi-muzik-koprusu|arşiv-tarihi=17 Ekim 2019|ölüurl=hayır}}</ref></blockquote>
== Çalgılama ==
69. satır:
Eser ilk defa 25 Mayıs 1946'da [[Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi]]'nin Büyük Salonunda, bestecinin idaresinde [[Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası]] tarafından seslendirildi. Eserin önsözüne besteci şöyle yazmıştır:<ref name="kiran">{{Web kaynağı|url=https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=-L8ilcwn9ZRRc_YMKxXW1jkI6BEVQfeepEFqC3MqNT5taYLKREyV7grQmQ8yg4Yx|başlık=Ahmed Adnan Saygun Üzerine Bir İnceleme Çalışması|erişimtarihi=20 Kasım 2017|arşivtarihi=1 Aralık 2017|arşivurl=https://web.archive.org/web/20171201032213/https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=-L8ilcwn9ZRRc_YMKxXW1jkI6BEVQfeepEFqC3MqNT5taYLKREyV7grQmQ8yg4Yx|tarih=|ölüurl=evet|yayıncı=fyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü yüksek lisans tezi, yıl 2005|soyadı1=Kıran|ad1=Sezgi Sevi}}</ref>
{{Alıntı|Türk ulusunun ilk büyük şair Yunus Emre’nin ruhunu seslendiren bu Oratoryo, güzel sanatların eşsiz koruyucusu, Türkiye Cumhurbaşkanı İnönü'nün yüce varlığına armağanıdır.}}
İngilizce, Fransızca, Almanca ve Macarcaya çevrilen oratoryo, yurtdışında ilk kez 1 Nisan 1947'de [[Paris]]'te Playel Salonu'nda Saygun'nun kendi yönetiminde Lomoreux Orkestrası ve St. Eustaohe korosu eşliğinde seslendirildi.<ref name="kurgu">{{Web kaynağı|url=https://earsiv.anadolu.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/11421/1115/90975.pdf?sequence=1&isAllowed=y|başlık=Ahmet Adnan Saygun ve Yunus Emre Oratoryosu|erişimtarihi=20 Kasım 2017|arşivtarihi=1 Aralık 2017|arşivurl=https://web.archive.org/web/20171201031457/https://earsiv.anadolu.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/11421/1115/90975.pdf?sequence=1&isAllowed=y|tarih=|ölüurl=evet|yayıncı=Kurgu Dergisi, Sayı 11, Yıl 1992|soyadı1=Cemalcılar|ad1=Ali}}</ref> Eser 25 Kasım 1958′de ünlü şef Leopold Stokowski'nin Türk Hükümeti tarafından Genel Kurul'un Birleşmiş Milletler salonunda bir Türk konseri vermek üzere anlaşması üzerine [[New York]]'ta [[Birleşmiş Milletler]] Genel Kurulu'nda seslendirildi. Bu konserde yer alan sanatçılar, Janice Harsanyi (Soprano), Carol Wolf (Contralto), James Wainner (Tenor), Scott Gibson (Bass), 110 koristten oluşan ''Potsdam, New York Öğretmen Koleji Crane Müzik Okulu Korosu'' ve ''<nowiki/>'Symphony of the Air''' adlı orkestra idi.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.stokowski.org/Stokowski_Concerts-1950-1974.htm#1958 | başlık = A Listing of the Concerts of Leopold Stokowski 1950 to 1974 | erişimtarihi = 2 Nisan 2021 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20180415153232/https://www.stokowski.org/Stokowski_Concerts-1950-1974.htm#1958 | arşivtarihi = 15 Nisan 2018}}</ref> Eser 14 Aralık 1958 tarihinde 350 kişilik Crane Müzik Okulu Korosu ve Orkestrası ile Newyork Potsdam Devlet Üniversitesi'nde Adnan Saygun'un yönetiminde seslendirildi.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www2.potsdam.edu/cranehistory/chapter9.html#123 | başlık = Crane Singers Perform at United Nations | erişimtarihi = 2 Nisan 2021 | arşivengelli = evet | arşiv-url = https://web.archive.org/web/20210404165452/http://www2.potsdam.edu/cranehistory/chapter9.html#123 | arşiv-tarihi = 4 Nisan 2021 | ölüurl = hayır }}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = http://www2.potsdam.edu/cranehistory/chapter9.html#123 | başlık = Annual Crane Mid-Winter Concert | erişimtarihi = 2 Nisan 2021 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20210404165452/http://www2.potsdam.edu/cranehistory/chapter9.html#123 | arşivtarihi = 4 Nisan 2021}}</ref> Sonraki yıllarda Budapeşte, Viyana, Bremen, Berlin, Vatikan, Moskova, Nur-Sultan’da yorumlandı<ref>
ABD'de tekrar seslendirilmesi 54 yıl sonra 23 Nisan 2012 tarihinde New York'ta Lincoln Center'da, 25 Nisan 2012 tarihinde Washington'da olmak üzere, TÜRKSOY Senfoni Orkestrası ve 100 kişilik Jonathan Griffith Singers ile birlikte gerçekleşmiştir.<ref name="milli">{{Web kaynağı|url=http://www.millifolklor.com/PdfViewer.aspx?Sayi=95&Sayfa=364|başlık=Yunus Emre Oratoryosu ve Türk Kültürünü Uluslararası Çapta Tanıtmak|erişimtarihi=20 Kasım 2017|arşivtarihi=1 Aralık 2017|arşivurl=https://web.archive.org/web/20171201035936/http://www.millifolklor.com/PdfViewer.aspx?Sayi=95&Sayfa=364|tarih=|ölüurl=evet|yayıncı=Millî Folklor, Sayı 95, Yıl 2012|soyadı1=Purtaş|ad1=Fırat|yazar2=Özkan, Ömer}}</ref>
86. satır:
'''''Naci Özgüç & Birgül Su Ariç''' (Soprano), '''Aylin Ateş''' (Alto), '''Aydın Uştuk''' (Tenor), '''Tevfik Rodos''' (Bas), '''Osnabrück Gençlik Korosu & Osnabrück Senfoni Orkestrası'''''
https://www.discogs.com/Ahmed-Adnan-Saygun-Birg%C3%BCl-Su-Ari%C3%A7-Aylin-Ate%C5%9F-Ayd%C4%B1n-U%C5%9Ftuk-Tevfik-Rodos-Osnabr%C3%BCcker-Symphonieorc/release/12406883 {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20210227212803/https://www.discogs.com/Ahmed-Adnan-Saygun-Birg%C3%BCl-Su-Ari%C3%A7-Aylin-Ate%C5%9F-Ayd%C4%B1n-U%C5%9Ftuk-Tevfik-Rodos-Osnabr%C3%BCcker-Symphonieorc/release/12406883 |tarih=27 Şubat 2021 }}
'''''Hikmet Şimşek, Ibolya Verebics''' (Soprano), '''Éva Pánczél''' (Alto), '''György Korondy''' (Tenor), '''Sándor Blazsó''' (Bas) '''Macar Radyo ve Televizyon Korosu ve Budapeşte Senfoni Orkestrası'''''
https://www.discogs.com/A-Adnan-Saygun-Budapest-Symphony-Orchestra-Hungarian-Radio-And-Television-Chorus-Hikmet-%C5%9Eim%C5%9Fek-Yun/release/7331782 {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20210224111007/https://www.discogs.com/A-Adnan-Saygun-Budapest-Symphony-Orchestra-Hungarian-Radio-And-Television-Chorus-Hikmet-%C5%9Eim%C5%9Fek-Yun/release/7331782 |tarih=24 Şubat 2021 }}
'''''Hikmet Şimşek & Ankara Devlet Opera ve Balesi Solistleri, Korosu ve Orkestrası'''''
https://www.discogs.com/Ahmed-Adnan-Saygun-Ankara-Devlet-Opera-Ve-Bale-Orkestras%C4%B1-Hikmet-%C5%9Eim%C5%9Fek-Yunus-Emre-Oratorio/release/12463582 {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20210227222454/https://www.discogs.com/Ahmed-Adnan-Saygun-Ankara-Devlet-Opera-Ve-Bale-Orkestras%C4%B1-Hikmet-%C5%9Eim%C5%9Fek-Yunus-Emre-Oratorio/release/12463582 |tarih=27 Şubat 2021 }}
==Kaynakça==
| |||