Yeni Asur İmparatorluğu: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
k →top: tanım belirtilmeyen eksik şablonu siliniyor |
Ülke bilgi kutusu eklendi Etiketler: Görsel Düzenleyici Mobil değişiklik Mobil ağ değişikliği |
||
1. satır:
'''Yeni Asur İmparatorluğu''' [[Asur]] tarihinin son dört yüz yıllık evresidir (MÖ 1000-612). Bu dönemde Orta Asur'da başlayan kralların yıllık yazmaları devam ettiğinden siyasal olaylar hakkında bilgi sahibi olunabilmektedir. Bu dönemde devlet tüm Mezopotamya'yı kapsar hale gelmişti ve en geniş sınırlarına ulaşmıştı. Batı İran, Suriye ve [[Güney Doğu Anadolu]] da devletin egemenlik sahasıydı. En çok savaşılan devletler arasında Anadolu'da [[Urartular]] vardı. Med-İskit akınlarıyla Asur devleti son bulacaktı.<ref>{{kitap kaynağı |soyadı1=Yıldırım |ad1=Recep |başlık=Eskiçağ Tarih ve Uygarlıkları |tarih=2011 |yer=İzmir|yayıncı=Yıldız Yayıncılık|sayfa=79}}</ref>
{{Ülke bilgi kutusu
|adı = Yeni Asur İmparatorluğu
|resmî_adı =
|kendi_dilindeki_adı =
|harita_resmi = Map of Assyria.png
|harita_altyazısı = [[III. Şalmanazer]] (koyu yeşil) ve [[Esarhaddon]] (açık yeşil) kontrolündeki Yeni Asur İmparatorluğu haritası
|tür =
|başkent = [[Asur]] {{küçük|(M.Ö. 911-879)}}<br>[[Nimrud]] {{küçük|(M.Ö. 879-706)}}<br>[[Dur-Şarrukin]] {{küçük|(M.Ö 706-705)}}<br>[[Ninova]] {{küçük|(M.Ö. 705-612)}}<br>[[Harran]] {{küçük|(M.Ö 612-609)}}
|resmî_diller = [[Akadca]]<br>[[Aramice]]
|yaygın_diller =
|resmî_din =
|demonim =
|yönetim_biçimi = [[Monarşi]]
|yönetici_unvanı =
|yönetici1 = [[II. Adad-nirari]] (İlk)
|yönetici1_dönemi = M.Ö. 911-891
|yönetici2 = [[II. Aşurnasirpal]]
|yönetici2_dönemi = M.Ö. 883-859
|yönetici3 = [[III. Şalmanezer]]
|yönetici3_dönemi = M.Ö. 859-824
|yönetici4 = [[III. Tiglat-Pileser]]
|yönetici4_dönemi = M.Ö. 745-727
|yönetici5 = [[II. Sargon]]
|yönetici5_dönemi = M.Ö. 722-705
|yönetici6 = [[Senherib]]
|yönetici6_dönemi = M.Ö. 705-681
|yönetici7 = [[Esarhaddon]]
|yönetici7_dönemi = M.Ö. 681-669
|yönetici8 = [[Asurbanipal]]
|yönetici8_dönemi = M.Ö. 669-631
|yönetici9 = [[II. Ashur-uballit]] (son)
|yönetici9_dönemi = M.Ö. 612-609
|dönem = [[Demir Çağı]]
|kuruluş_olayı = [[II. Adad-nirari]]'nin tahta çıkması
|kuruluş_yılı = M.Ö. 911
|olay1 = [[Nimrud]] başkent oldu
|olay1_tarihi = M.Ö. 879
|olay2 = [[Babil]]'in Fethi
|olay2_tarihi = M.Ö. 729
|olay3 = [[Ninova]] başkent oldu
|olay3_tarihi = M.Ö 705
|olay4 = Asur'un Mısır'ı İşgali
|olay4_tarihi = M.Ö. 671
|olay5 = Ninova'nın Düşüşü
|olay5_tarihi = M.Ö. 612
|yıkılış_olayı = Harran'ın Düşüşü
|yıkılış_yılı = M.Ö 609
|olay_sonrası = [[Karkamış Savaşı]]
|olay_sonrası_tarihi = M.Ö. 605
|para_birimi =
|para_birimi_kodu =
|para_birimi_simgesi =
|para_birimi_simgesi_maddesi =
|ö1 =
|ö1_bayrağı =
|ö1_resmi =
|a1 =
|a1_bayrağı =
|a1_resmi =
|günümüzdeki_durumu =
|dipnot_a =
<!--......-->
|dipnot_h =
|dipnotlar =
}}
Asurlular bu dönemde Akdeniz ticaretine hâkim olmak istedi. Özellikle MÖ 8. Yüzyılının sonunda [[Hititler]] ve [[Mitanni]]'nin yıkılması Asur'un alan bulmasına imkân veriyordu ancak Orta Asya'nın süper gücü olabilmesi için güçlü bir maliye gerekiyordu. Asur devleti bunun için Anadolu'nun maden kaynakları üzerinde egemen olma amacı güttü. Güçlenen Asur'a karşı Nairi ve Uriatri birleşik bir krallık kurma yoluna gidecekti.<ref>{{dergi kaynağı |ad1=Kurt |soyadı1=Mehmet |başlık=YENİ ASUR DEVLETİ’NİN KUZEY YAYILIMI VE DOĞU ANADOLU’NUN TARİHÎ COĞRAFYASI |dergi=
Fırat Üniversitesi Doğu Araştırmaları Dergisi |tarih=2009 |cilt=8 |sayı=1 |sayfa=1-3 |url=https://dergipark.org.tr/tr/pub/fudad/issue/47181/594069}}</ref>
| |||