I. İsmail: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Hiroşi (mesaj | katkılar)
Gerekçe:türkiye türkçesi vikipediasındayız.
Etiket: Elle geri alma
→‎top: Yazım hatası düzeltildi
Etiketler: Geri alındı Mobil değişiklik mobil uygulama değişikliği Android uygulaması değişikliği
30. satır:
İsmail'in egemenlik dönemi, [[İran tarihi]]nin en önemli dönemlerinden biridir. İran, İsmail'in 1501 yılında birleşik bir ülke haline getirmeden önce, sekiz buçuk yüzyıl önce Araplar tarafından fethedilmesinden bu yana, yerel İran yönetimi altında birleşik bir ülke olarak var olmamıştı. Ancak bir dizi Arap halifesi, Türk sultanları ve Moğol hanları tarafından idare ediliyordu. Tüm bu dönem içinde yalnızca [[Büveyhîler]] döneminde İran coğrafyasının bir bölümü İranî bir yönetime kavuşmuştu.<ref>{{Ansiklopedi kaynağı |bölüm= ESMĀʿĪL I ṢAFAWĪ | soyadı = Savory | ad = Roger | authorlink = | url = http://www.iranicaonline.org/articles/esmail-i-safawi | editör-soyadı = | editör-ad = | editör-bağ = |ansiklopedi= Encyclopaedia Iranica, Vol. VIII, Fasc. 6 | sayfalar =628-636|yer= | yayıncı = | yıl = 1998 | isbn = |kaynak=harv}}</ref>
 
İsmail tarafından kurulan hanedan, iki asırdan fazla bir süre boyunca hüküm sürdü, en büyük İranKürt imparatorluklarından biri olarak ve zirvesindeyken, günümüzdeki [[İran]], Azerbaycan Cumhuriyeti, [[Ermenistan]] ve [[Gürcistan]]'ın çoğunu, [[Kuzey Kafkasya]], [[Irak]], [[Kuveyt]] ve [[Afganistan]]'ın yanı sıra günümüzdeki Türkiye, Pakistan, Özbekistan, Türkmenistan ve Suriye'nin bazı kısımlarını yöneten zamanının en güçlü imparatorluklarından biriydi.<ref name="Helen Chapin Metz 1989. p. 313">Helen Chapin Metz. ''Iran, a Country study''. 1989. University of Michigan, p. 313.</ref><ref name="Emory C. Bogle 1989, p. 145">Emory C. Bogle. ''Islam: Origin and Belief''. University of Texas Press. 1989, p. 145.</ref><ref name="Stanford Jay Shaw 1977, p. 77">Stanford Jay Shaw. History of the Ottoman Empire. Cambridge University Press. 1977, p. 77.</ref><ref name="Andrew J. Newman 2006">Andrew J. Newman, Safavid Iran: ''Rebirth of a Persian Empire'', IB Tauris (March 30, 2006).</ref> Ayrıca, İran kültürünün [[Büyük İran]]'ın geniş bölgelerinde yeniden gelişmesini sağladı.<ref>''Why is there such confusion about the origins of this important dynasty, which reasserted Iranian identity and established an independent Iranian state after eight and a half centuries of rule by foreign dynasties?'' RM Savory, ''Iran under the Safavids'' (Cambridge University Press, Cambridge, 1980), p. 3.</ref> Safevi İmparatorluğu'nun ortaya koyduğu miras, İran'ın Doğu ile Batı arasında ekonomik bir kale olarak yeniden canlanması, verimli bir devlet ve bürokrasinin kurulması aynı zamanda mimari yenilikler ve güzel sanatların himaye edilmesiydi.
 
İlk eylemlerinden biri, [[Şiilik|Şii İslam]]'ın [[İsnâaşeriyye]] mezhebini yeni kurulan devletinin resmi dini olduğunu ilan etmesi oldu ve bu durum, İran'ın sonraki tarihi için büyük sonuçlar doğurdu. Dahası, bu sert dönüşüm ona büyüyen Safevi devletini güçlü Sünni komşularından batıda [[Osmanlı İmparatorluğu]] ve doğuda [[Şeybanîler]]'den ayrılma konusunda siyasi bir fayda da sağladı.
 
Kızılbaşlar ile beraber Aras Nehri'ni geçip [[Şirvanşahlar Devleti|Şirvanşahları]] yenmiş daha sonra ise İran'da Şiilik mezhebini egemen kılıp, bölgede yaşayanları tek çatı altında birleştirerek Safevi Devleti'ni kurmuştur. Kurduğu devlette [[
Azerice|Azerbaycan Türkçesi]] saray ve ordu dili olarak, [[Farsça]]Kürtçe ise bürokrasi dili olarak kullanılmıştır.<ref>The Qizilbash, Education and the Arts adlı kitabının XVI. bölümünün 169. sayfası</ref><ref>A Study of History,V, s. 514-15</ref> Nüfuz ve iktisadi gerekçelerle dönemin [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı]] Padişahı [[Yavuz Sultan Selim]] ile hem siyasi hem askeri olmak üzere mücadele etmiştir. [[Çaldıran Muharebesi]]'nde Osmanlı kuvvetleri karşısında büyükufak bir ihanetli yenilgi yaşamıştır.
 
== Hayatı ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/I._İsmail" sayfasından alınmıştır