Birinci Meşrutiyet: Revizyonlar arasındaki fark

1860'larda bir aydın hareketi olarak [[Genç Osmanlı]]lar ortaya çıktı.<ref>{{Web kaynağı|url=https://egitimsozlugu.com/birinci-mesrutiyet-donemi-ve-istibdat-donemi/|başlık=Birinci Meşrutiyet Dönemi Ve İstibdat Dönemi {{!}} Eğitim Sözlüğü 2022|erişimtarihi=2022-01-20 Ocak 2022|tarih=2022-01-14 Ocak 2022|dil=trTürkçe}}</ref> [[Namık Kemal]] ve [[Ziya Paşa]] gibi aydınlar, [[Avrupa ülkeleri]]ndeki [[anayasal monarşi]]lerden etkilenerek [[Osmanlı İmparatorluğu]]’nun [[meşrutiyet]] ile yönetilmesi gerektiğini savundular. [[Osmanlı İmparatorluğu]], [[Kırım Savaşı|Kırım Savaşı'ndan]] itibaren dış borç almaya başlamıştı ve 1870'lere gelindiğinde devlet hem ekonomik hem de siyasal bunalıma sürüklenmişti. Bu bunalım sırasında [[Mithat Paşa]] ve arkadaşları 30 Mayıs 1876'da [[Abdülaziz]]'i tahttan indirerek yerine [[V. Murat]]'ı geçirdiler. Ne var ki, [[V. Murat]] aydınların ve ilerici devlet adamlarının istediği reformları yapabilecek biri olmasına rağmen ruh sağlığı bozulduğu için tahttan indirildi. Yerine [[II. Abdülhamid]], meşrutiyeti ilan edeceği sözünü vererek tahta oturtuldu.

[[Kanun-i Esasi|1876 Anayasası]] olarak da bilinen [[Kanun-i Esasi]], aslında padişahın egemenlik haklarına bir kısıtlama getirmiyordu. Yürütme yetkisini tümüyle elinde tutan [[padişah]], [[sadrazam]] ve vekilleri (bakanları) istediği gibi atayıp görevden alabiliyordu. Meclisin vekiller üzerinde denetim yetkisi yoktu. [[Padişah]], savaş ve barış yapma, istediğinde meclisi kapatma ve yeniden seçimlere götürme yetkisine de sahipti. Ayrıca padişahın, "kamu yararı için" polis soruşturması sonucunda kişiyi sürgün etme yetkisi vardı. Hükümdara tanınan haklara rağmen anayasa, Avrupa etkilerinin Osmanlı bürokrasisinin bir bölümü içerisinde ne derecelere ulaştığının göstergesiydi.<ref name="MOT">{{Kitap kaynağı| son = Cleveland | ilk = William L. | yazarurl = | yıl = 2008 | başlık = "Modern Ortadoğu Tarihi" | yayımcı= Agora Yayınları | yer= İstanbul | id tanıtıcı= | özgünyıl = 2004}}</ref>

Birinci Meşrutiyet, II. Abdülhamid'in [[1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı]]'ndaki yenilgiyi gerekçe göstererek [[Meclis-i Mebûsan|Meclis-i Mebusan'ı]] kapatmasıyla 1878'de son bulmuştur. 1878'de Meclis-i Mebusan'ın kapanması ile başlayan ve 1908 yılında İkinci Meşrutiyetin ilanına kadar sürecek olan döneme istibdat dönemi adı verilmiştir. <ref>{{Web kaynağı|url=https://egitimsozlugu.com/birinci-mesrutiyet-donemi-ve-istibdat-donemi/|başlık=Birinci Meşrutiyet Dönemi Ve İstibdat Dönemi {{!}} Eğitim Sözlüğü 2022|erişimtarihi=2022-01-20 Ocak 2022|tarih=2022-01-14 Ocak 2022|dil=trTürkçe}}</ref>

{{kaynakça}}{{II. Abdülhamid dönemi}}