İspanya'daki Yahudi kültürünün altın çağı: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Gırnata yazan yerde Gırnata Katliamı linkine gitmiyordu onu düzelttim. |
Değişiklik özeti yok |
||
22. satır:
[[Dosya:Manuscript page by Maimonides Arabic in Hebrew letters.jpg|küçükresim|150px|Endülüslü en büyük Yahudi alimlerinden, [[Córdoba, İspanya|Córdoba]] doğumlu [[Musa ibn Meymun]] tarafından kaleme alınmış bir el yazması sayfası. [[İbranice|İbrani alfabesi]] ile [[Arapça]] metin.]]
Böylece, Müslümanların İber Yarımadası’nı fethinin ardından Kuzey Afrika’dan gelen göç ile sayıları ciddi ölçüde artan buradaki Yahudiler için bir hoşgörü dönemi başlamıştır. Özellikle 912 yılından sonra, III. Abdurrahman ve oğlu [[II. El Hakim]] dönemlerinde Yahudiler refaha kavuşmuşlar, kendilerini Endülüs Emevi Devleti’nin hizmetine, bilimsel çalışmalara, başta ipek ve esir ticareti olmak üzere ticaret ve sanayiye adamışlar, bu şekilde ülkenin refahına önemli katkılarda bulunmuşlardır. Bu dönemde, Yahudiler eşi görülmemiş bir ekonomik büyüme sağlamışlardır. Toledo’da, Arapça metinlerin [[Latince|Latin dillerine]], [[Yunanca]] ve [[İbranice]] metinlerin ise [[Arapça]]’ya
Abdurrahman’ın saray doktoru ve veziri [[Hasday bin Şaprut|Hasday bin İshak bin Şaprut]] aynı zamanda Menahem ben Saruq, Dunaş ben Labrat ve diğer Yahudi alim ve şairin de hamisiydi. Bu dönemde Yahudi düşüncesi Samuel Ha-Nagid, Musa ibn Ezra, Solomon ibn Gabirol, Judah Halevi ve [[Musa ibn Meymun]] gibi ünlü şahsiyetler ile önemli gelişim göstermiştir.<ref name="weiner" /> Abdurrahman’ın hükümdarlığı döneminde, alim Moşe ben Enoch, Kurtuba [[haham]]lığına atanmış, bunun sonucunda, Endülüs [[Talmud]] çalışmalarının merkezi ve Yahudi bilginlerin buluşma noktası haine gelmiştir.
33. satır:
Fas’tan gelen bağnaz bir İslami mezhebe mensup olan Murabıtların işgali ile, 1090 yılının başından itibaren durum daha da kötüye gitmiştir. Ancak, Murabıtların yönetimi altında, özellikle de III. Ali ve babası Yusuf ibn Teşfin’in hükümdarlıkları döneminde, dahi kimi Yahudiler müreffeh bir yaşam sürdürmüştür. Murabıtlar döneminde, şair ve hekim Ebu Eyyub Solomon ibn el-Muallim, Abraham ibn Meir ibn Kamnial, Ebu İzak ibn Muhajir ve Solomon ibn Farusal (her ne kadar sonuncusu 2 Mayıs 1108 tarihinde öldürülmüşse de) “[[vezir]]” veya “nasi” titrini taşımıştır. Murabıtlar, 1148 yılında yarımadadan çıkarılmışsa da, bunu daha da bağnaz olan Muvahhitler’in işgali izlemiştir. Muvahhitlerin yönetimi altında, birçok Yahudi İslam inanışını kabul etmeye zorlanmış, mallarına işgalciler tarafından el konmuş, eşleri ve çocukları alınmış ve birçoğu [[köle]] pazarlarında satılmıştır. En ünlü Yahudi eğitim kurumları kapatılmış, her yerde [[sinagog]]lar yıkılmıştır.
Bu [[Berberiler|Berberi]] hanedanların hakimiyeti sırasında, birçok Yahudi, hatta Müslüman alim İberya’da Müslümanların kontrolü
Birçok Yahudi alim, Toledo Okulu olarak bilinen ve Arap dünyasından önemli eserlerin, özellikle de [[ibn Rüşd]] ile İberya’da Avicebrón olarak tanınan Yahudi şair ve filozof Solomon ibn Gabirol’un çalışmalarının ilk Latince çevirilerini üretmiştir. Yahudiler, [[Kastilya]]lı VI. Alfonso’nun ordularına katılmış, yine ordularında çok sayıda Yahudi asker bulunduran Muvahhitlere karşı savaşta 40.000’e yakın Yahudi savaşmıştır.
| |||