Mali İmparatorluğu: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Otorite kontrolü şablonu eklendi |
Eren456123 (mesaj | katkılar) Değişiklik özeti yok |
||
1. satır:
{{Eski ülke bilgi kutusu
|adı=Mali İmparatorluğu
saha sonra [[Sünni İslam]]|yönetim_biçimi=[[Monarşi]]▼
|kendi_dilinde_adı=Manden Kurufaba<ref name="Piga, Adriana page 265"/>
|bayrak=File:Flag_of_the_Mali_Empire.svg
|bayrak_açıklaması=[[Musa I]] 'in Hac yolcuğunda kullandığı İmparatorluk sancağı
|harita_resmi=File:MALI_empire_map.PNG
|harita_açıklaması=Mali İmparatorluğu Toprakları (1350)
|resmî dinler=[[Geleneksel Afrika dinleri]] (ilk zamanlar)<br>daha sonra [[Sünni İslam]]
|yönetici_unvanı1=1235-1255
|yönetici_unvanı2=17. yüzyıl
|yönetici_adı2=[[IV. Mahmurd]] (son)
|harita_altyazısı=Mali İmparatorluğu Toprakları (1350)
|bayrak_altyazısı=Musa I tarafından Hac yolculuğu sırasında kullanılan sancak
|kuruluş_yılı = 1230
|yıkılış_yılı = 1670
|yüzölçümü_istatistiği1=400000<ref name="Taagepera, page 497">{{harvnb|Taagepera|1997|p=497}}.</ref>|yüzölçümü_istatistiği2=1100000<ref name="Taagepera, page 497"/><ref>{{Harvnb|Turchin|Adams|Hall|2006|p=222}}.</ref>|yüzölçümü_istatistiği3=400000<ref name="Taagepera, page 497"/>|istatistik_yılı1=1450|istatistik_yılı2=1380|istatistik_yılı3=1500}}
'''Mali İmparatorluğu''' ([[Manding dilleri|Manding]]: Nyeni<ref name=":4">Ki-Zerbo, Joseph: ''UNESCO General History of Africa, Vol. IV, Abridged Edition: Africa from the Twelfth to the Sixteenth Century'', p. 57. University of California Press, 1997.</ref> veya Niani; tarihsel olarak Manden Kurufaba olarak da anılır, bazen de Manden olarak kısaltılır), [[Batı Afrika]]'da bulunan bir imparatorluktur. 1230'dan 1670'e kadar
[[Nijer Nehri]]'nin üst kısımlarında, [[Manding]]'in etrafında toplanmış küçük bir yerde [[Mandinka
▲1235-1255 [[Mari Djata I]] (ilk)
Sundiata Keita'nın
▲'''Mali İmparatorluğu''' (Manding: Nyeni veya Niani; tarihsel olarak Manden Kurufaba olarak da anılır, bazen Manden olarak kısaltılır) [[Batı Afrika]]'da bir imparatorluktur. 1230'dan 1670'e kadar [[İmparatorluk]] olmuştur. İmparatorluk, [[Sundiata]] [[Keita]] tarafından kuruldu ve yöneticilerinin zenginliği, özellikle [[I. Musa|Musa keita]] ile ünlü oldu. İmparatorlukta [[Manding]] dili konuşulurdu. Batı Afrika'daki en büyük imparatorluktu.
Mali'nin 15. yüzyılda hala büyük bir devlet olduğu [[Tarık el-Sudan]]'dan bilinmektedir. Venedikli kaşif [[Alvise Cadamosto]] ve Portekizli tüccarlar
▲[[Nijer Nehri]]'nin üst kısımlarında, Manding'in etrafında toplanmış küçük bir yerde Mandinka krallığı kuruldu. 11. ve 12. yüzyıllarda, [[Gana İmparatorluğu]]'nun ve kuzeyde Wagadu'nun çöküşünü takiben imparatorluk olarak gelişmeye başladı. Bu dönemde ticaret yolları güneye doğru kayarak Bonoman gibi devletlerin büyümesini sağladı. Mali İmparatorluğu'nun erken tarihi (13. yüzyıldan önce), hem Arap tarihçiler hem de sözlü gelenekçiler tarafından çelişkili ve kesin olmayan bilgiler olduğu için belirsizdir. [[Sundiata Keita]], ([[İbn Haldun]] aracılığıyla) hakkında doğru yazılı bilgi bulunan ilk hükümdardır. Sundiata Keita adlı bir savaşçı prens Keita hanedanının ait kral kural Mali halkının özgür istendi Sosso İmparatorluğu , Soumaoro Kanté . Sosso fethi c. 1235, Mali İmparatorluğuna Sahra-ötesi ticaret yollarına erişim sağladı.
== Kaynakça ==
▲Sundiata Keita'nın c'deki ölümünün ardından. 1255, Mali krallarına ''mansa'' unvanı verildi. 1285 Eski bir kraliyet sarayı kölesi olan [[Sakoura]], imparator oldu ve imparatorluğun topraklarını büyük ölçüde genişleterek Mali'nin en güçlü yöneticilerinden biri oldu. Memluk Sultanı [[An-Nasır Muhammed]] (taht. 1298-1308) döneminde [[Mekke]]'ye hacca gitti, ancak eve dönüş yolculuğunda öldü. Üç imparatorun daha saltanatından sonra, Musa Keita c'de mansa oldu. 1324'ten 1326'ya kadar Mekke'ye ünlü bir hac ziyareti yaptı. [[Mısır|Mısıra]] cömert hediyeleri ve altın dağıtması Mısır'da önemli [[Enflasyon|enflasyona]] neden oldu. Maghan 1337'de Mansa olarak babasının yerine geçti, ancak amcası tarafından tahttan indirildi. Süleyman 1341'de. Süleyman'ın 19 yıllık saltanatı sırasında İbn Battuta Mali'yi ziyaret etti. Süleyman'ın ölümü Mali'nin Altın Çağı'nın sonu ve yavaş bir düşüşün başlangıcı oldu.
{{Kaynakça}}
▲Mali'nin 15. yüzyılda hala büyük bir devlet olduğu Tarık el-Sudan'dan bilinmektedir. Venedikli kaşif [[Alvise Cadamosto]] ve Portekizli tüccarlar halkları doğruladı. Leo Africanus'un 16. yüzyılın başındaki ziyareti üzerine, Mali'nin topraklarına ilişkin açıklamaları, onun hâlâ hatırı sayılır bir alana sahip bir krallık olduğunu gösterdi. Ancak, 1507'den itibaren Diara, Great Fulo ve Songhay İmparatorluğu gibi komşu devletler Mali'nin dış sınırlarında yenildi. 1542'de Songhay başkenti işgal etti, ancak imparatorluğu fethetmekte başarısız oldu. 17. yüzyılda, Mali imparatorluğu [[Bamana İmparatorluğu]]'nun akınlarıyla karşı karşıya kaldı. Mansa Mama Maghan'ın Bamana'yı fethetme konusundaki başarısız girişimlerinden sonra, 1670'de Bamana başkenti işgal etmesinin ardından Mali İmparatorluğu hızla dağılmaya başladı ve yıkıldı, yerini bağımsız şefliklere bıraktı. Keitas kasabasına çekildi Kangaba onların taşra şefleri oldu.
{{İmparatorluklar}}
{{Otorite kontrolü}}
|