Vikipedi

Zahid Gilani: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
YBot (mesaj | katkılar)
Botlar
1.765.028 değişiklik
Otorite kontrolü şablonu eklendi
Neribij (mesaj | katkılar)
2.246 değişiklik
2003:E2:B710:C400:B92C:8E94:5D39:BBA0 tarafından yapılan 25798479 sayılı değişiklik geri alınıyor. kaynaklı bilgileri çıkarıp özgün yorumlar eklenmesi - vandalizm - kuklacılık vs
Etiket: Geri al
1. satır:
[[Dosya:Şeyx Zahid Gilani türbəsiSheikhzahed01.jpg|küçükresim|300x300pik300px|Zahid Gilani'nin Alevî-Zâhidî Türkmen usulü Dergahı]]
[[Dosya:Şeyx Zahid Gilani türbəsi.jpg|küçükresim|300x300pik]]
'''İbrahim Zahid Gilani''' (d. 1216 – ö. 1301) ([[Arapça]]: '''تاج الدين ابراهيم التَّركماني السنجاني‎) tam adıyla Tâcüddîn İbrahim b. Rûşen Emîr et-Türkmânî es-Sincânî''' <ref>Doç. Dr. Süleyman Gökbulut, "İbrahim Zahid Gilanî Üzerine Bir İnceleme", [http://isamveri.org/pdfdrg/D03784/2016_13/2016_13_GOKBULUTS.pdf ''Sûfî Araştırmaları - Sufi Studies'', Sayı 13, s. 50]</ref><ref name=":0" /><ref name=":1" /><ref name=":2" /> ya da ''Şeyh İbrahim Zahid Gilanî et-Turkî'', [[Alevilik|Alevî]] meşrepli [[Irak Türkmenleri|Türkmen]] kökenli Alevî-Zahidî ([[Zahidiyye]]) tasavvuf tarikatının kurucusu bilgin bir âlim.<ref name=":0">[http://lib.az/users/1/upload/files/Sheyx_Sefi_Tezkiresi._Sefvetus-sefanin_XVI_esr_turk_tercumesi._Baki._Nurlan._2006%2C_932_s..PDF Şeyh Səfi Təzkirəsi. Səfvətüs-səfanın XVI əsr Türk tərcüməsi, s. 11]</ref><ref name=":1">[http://dergipark.gov.tr/download/article-file/19665 Yılmaz Karadeniz. Safevi Türk Devleti’nin kuruluşu meselesi: Safevi Türkmen döneminden Anadoluya etki gösteren Alevi Türkmen Kızılbaşların ortaya çıkışı. Amasya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (Sayı 3), s.62]</ref><ref name=":2">Zabit, “Zuhur-u Silsile-i Safeviye et-Türkmaniyye Nokta-i Atıfî Türkmen Tarih-i İran”, Mishakat, Şumare: 58-59, Bahar ve Tabistan Türkmenleri, 1377, s. 60</ref>
 
'''Zahid Gilani''' ([[Farsça]]: '''تاج الدين ابراهيم كردی سنجانی'''; d. 1216 – ö. 1301) tam adıyla '''Tâcüddîn İbrahim b. Rûşen Emîr b. Bâbil b. Bîdâr el-Kürdî es-Sencânî'''<ref>Doç. Dr. Süleyman Gökbulut, "İbrahim Zahid Gilanî Üzerine Bir İnceleme", [http://isamveri.org/pdfdrg/D03784/2016_13/2016_13_GOKBULUTS.pdf ''Sûfî Araştırmaları - Sufi Studies'', Sayı 13, s. 50]</ref> [[Zahidilik|Zahidiyye]] tarikatının şeyhi ve mutasavvıf.
 
==Şahsiyeti==
Ataları 11. yüzyılda [[Kuzey Horasan|Horasan]]’ı Selçuklu istilası yüzünden terk edip Gilan bölgesine yerleşmişlerdir. Şeyh Zahid Gilani, [[Selçuklular|Selçuklu]] egemenliğinden sonra bölgeye egemen olan, [[İlhanlılar|İlhanlı]] Hükümdarları üzerinde dini saygınlığı dolayısıyla nüfuz sahibi olmuştur. On üçüncü yüzyılın ortasında önde gelen bir dini kişilik olan Şeyh Zahid'in, bugün [[İran İslam Cumhuriyeti]]’nin [[Hazar Denizi]] kıyısındaki [[Gilan (İran)|Gilan]] Eyaletinde, [[Lahican]]’da bulunan [[türbe]]si hâlen ziyaret edilen ve saygı duyulan bir kutsal mekândır.
 
==Zâhîd’îyye Tarikâtı==
Şeyh Tac’ed-Dîn Geylânî'nin tarihi açıdan en önemli öğrencisi, [[Safevi Devleti|Safevi Türk Devleti]]’nin (1501-1722) isim babası olan [[Safiyüddin İshak|Şeyh Safiyüddin İshak Erdebili]]’dir (1252-1334). Şeyh Zahid Gilani, kızı [[Bibi Fatıma]]’yı [[Safiyüddin İshak]]’a vermiştir. [[Safiyüddin İshak]] da Tac’ed-Dîn Zâhîd Geylânî’nin ikinci büyük oğluna bir önceki evliliğinden olan kızlarından birini nikâhlayarak akrabalık bağlarını sağlamlaştırmıştır. Süregiden bu tarz evlilikler, her iki soyu neredeyse bir hâline getirdi. Bunu takip eden 170 yıl boyunca Safeviye tarikatı siyâsî ve askerî güç kazandı ve sonunda [[Safevî Hanedanlığı]] tesis edilerek gücünün zirvesine ulaştı.
 
===Safev’îyye Tarikâtı'nın kuruluşu===
Satır 28 ⟶ 30:
# Cüneyd Bağdâdî
# Mimşâd Dîneverî
# Muhammed el-BâküvîBekrî
# Kadı Vecîhüddîn EmreÖmer el-BâküvîBekrî
# Ebu’n-Necib Sühreverdî
# Kutbeddîn el-Ebherî
Satır 37 ⟶ 39:
# '''<u>Sultân-ûl [[Halvetiyye|Halvetî]]<ref>[[Abdülbaki Gölpınarlı]], Türkiye'de Mezhepler ve Tarikâtlar, İnkılâp Yayınevi, 1997.</ref> Tac’ed-Dîn İbrahim Zahid el-Geylânî</u>'''
# Ahî Muhammed el-Halvetî
# '''Pîr Ali''' '''el-Halvetî''' ''([[Halvetiyye]] [[Tarikât]]ı Şeyh Ebû Abdullah Sirac’ed-Dîn EmreÖmer bin Ekmel’ûd-Dîn-î [[Lahican|Lahic]]î tarafından [[Herat]]'ta kuruldu)''.
# Ahî Mîrim el Halvetî
# Sadreddîn Hayyamî
Satır 67 ⟶ 69:
# '''<u>Sultân-ûl [[Halvetiyye|Halvetî]] Tac’ed-Dîn İbrahim Zahid el-Geylânî</u>'''
# '''[[Safiyüddin İshak|Safî’ûd-Dîn İshak]]''' <small>''([[Safevi Tarikatı|Safev’îyye Tarikâtı]]'nın kurucusu)''</small>
# [[Sadreddin Musa|Sadr’ed-Dîn Mûsa]] <small>''(AleviZamanında /[[Şafiîlik]] [[mezheb]]ine bağlı gösterilsede, takkiye uygulardı, resmen Caferi toplumunmezhebine Anadolubağlılık Pirlerindenvardı)''</small>
# [http://tr.wikipedia.org/wiki/Safeviye_Tarikat%C4%B1#Hoca_Al.C3.A2_ad-D.C3.AEn_Ali Hoca Âlâ’ed-Dîn Âli] <small>''([[Safevi Tarikatı|Safev’îyye Tarikâtı]]'nı [[Bayramiyye]] [[Tarikât]]ı kurucusu [[Hacı Bayram Veli]]'nin [[mürşid]]i olan “[[Somuncu Baba]]” aracılığıyla [[Anadolu]]'ya yaymaya başladı)''</small>
# [http://tr.wikipedia.org/wiki/Safeviye_Tarikat%C4%B1#.C5.9Eeyh_.C4.B0brahim Şeyh İbrahim] <small>''(Tarikâtın malî bünyesini çok güçlendirdi)''</small>
# '''[[Şeyh Cüneyd]]''' <small>''([[Karakoyunlu]] hükümdarı [[Cihan Şah]]'ın tehditleri neticesinde [[Şiî]]-[[Karakoyunlular]]'laın birliktehimayesini faâliyete geçenkabullenen [[Safevi Tarikatı|Safev’îyye Tarikâtı]], müridlerini silahlandırmaya ve [[Safevi Tarikatı|Safev’îyye]]'yi [[ŞiîRadikal dincilik|ŞiîliğiAşırı Ghulât]] bir [[Şiî]]liğe yaymayadönüştürmeye başladı)''</small>
# [[Şeyh Haydar]]
# [http://tr.wikipedia.org/wiki/Safeviye_Tarikat%C4%B1#Sult.C3.A2n_Ali_Mirza_Safev.C3.AE Sultân Ali Mirza Sâfevî]
Satır 93 ⟶ 95:
[[Kategori:1301 yılında ölenler]]
[[Kategori:Safeviye Tarikatı]]
[[Kategori:Kürt alimler]]
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Zahid_Gilani" sayfasından alınmıştır