Zazalar: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok Etiketler: Geri alındı Görsel Düzenleyici |
Kaynaklar dilbilimci (Prof. L.Paul) ve Ortadoğu ve İran sözlü kültür uzmanı (Prof. U. Marzolph) iki ayrı akademisyenin Zaza folklor ve kültürüne dair belirlemelerini içeriyor. Etiket: Elle geri alma |
||
39. satır:
[[Sünnilik|Sünni]] Zazalar daha çok [[Bingöl (il)|Bingöl]], ([[Solhan]], [[Bingöl (merkez)|Bingöl Merkez]], [[Genç, Bingöl|Genç]]), [[Elâzığ (il)|Elâzığ]] ([[Arıcak]], [[Sivrice]], [[Maden, Elâzığ|Maden]], [[Palu]]), [[Şanlıurfa]] ([[Siverek]]), [[Adıyaman (il)|Adıyaman]] ([[Gerger]]), [[Diyarbakır]] ([[Çermik]], [[Çüngüş]], [[Hani]], [[Eğil]], [[Lice]], [[Kulp]], [[Ergani]], [[Dicle]]), [[Bitlis (il)|Bitlis]] ([[Mutki]]), [[Malatya]] ([[Pütürge]]), [[Aksaray (il)|Aksaray]] (yer yer) gibi il ve ilçelere yayılmış durumdadırlar.
[[Alevilik|Alevi]] Zazalar daha çok [[Tunceli (il)|Tunceli]] (tüm ilçeler, [[Çemişgezek]]'te az bulunur), [[Sivas (il)|Sivas]] ([[Zara, Sivas|Zara]], [[İmranlı]], [[Kangal]], [[Divriği]]), [[Tokat (il)|Tokat]] ([[Almus]], [[Zile]]), [[Erzincan (il)|Erzincan]] ([[Erzincan|Merkez]], [[Kemah]], [[Çayırlı]], [[Üzümlü]], [[Tercan]]), [[Muş (il)|Muş]] ([[Varto]]), [[Bingöl (il)|Bingöl]] ([[Yayladere]], [[Bingöl (merkez)|Bingöl Merkez]], [[Adaklı, Bingöl|Adaklı]], [[Kiğı]], [[Yedisu]]), [[Erzurum]] ([[Hınıs]], [[Tekman]],<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.timeturk.com/tr/2012/12/22/zazalar-kurt-mu-turk-mu-ayri-bir-millet-mi.html |başlık=Zazalar kimdir? Kürt mü,Türk mü, ayrı bir millet mi? |erişimtarihi=11 Haziran 2014 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20140605014711/http://www.timeturk.com/tr/2012/12/22/zazalar-kurt-mu-turk-mu-ayri-bir-millet-mi.html |arşivtarihi=5 Haziran 2014 |ölüurl=evet}}</ref> [[Çat]], [[Aşkale]]), [[Gümüşhane (il)|Gümüşhane]] ([[Şiran]]), [[Malatya]] ([[Arguvan]]), [[Kars]] ([[
== Folklor ve kültür ==
[[Dosya:Zaza DialectsMap-5.gif|küçükresim|sağ|350px|Zazacanın üç ana lehçe grubu<ref name="refMuratkeskinzazacaüzerine">Keskin, Mesut. [http://www.zazaki.de/turkce/makaleler/zazacauzerinenotlar.pdf Zazaca Üzerine Notlar] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20150529081246/http://zazaki.de/turkce/makaleler/zazacauzerinenotlar.pdf |tarih=29 Mayıs 2015 }}</ref> {{Lejant|#1E90FF|[[Kuzey Zazacası]] (Alevi Zazalar)|border=1px solid #AAAAAA}} {{Lejant|#FF0000|[[Merkezî Zazaca]] (Sünni Zazalar)|border=1px solid #AAAAAA}} {{Lejant|#000f89|[[Güney Zazacası]] (Sünni Zazalar)|border=1px solid #AAAAAA}}]]
Zazalar diğer [[İrani halklar]]la dil ve kültür bağlamında birçok ortak özellik paylaşırlar. Tüm bu İrani halkların dilleri birbiriyle akrabadır ve yüzlerce ortak kelime barındırırlar. Kelime kökleri büyük oranda aynıdır, renklerin, sayıların, bitkilerin adlandırılmasında benzer ortak kelimeler kullanılır. Kılık-kıyafet, halk masalları, gelenek-görenekler, dini inançlar, bayramlar pek çok noktada ortak özellikler taşır. Zazalar geçmişte bütün İrani halklarda olduğu gibi irili ufaklı çok sayıda aşiretlere bölünmüştür fakat günümüzde aşiret yapısı ve kuralları hemen hemen yok olmuştur. Zazalar tarihsel olarak kırsal ve feodal bir hayat sürmüşler, tarım ve hayvancılıkla uğraşmışlardır. Anadolu'da Zazalar,
Elâzığ, Tunceli taraflarında bazı köylerde kadınlar şalvar, başlarında ''leçeg'' veya ''puşi'', bellerine şal veya kuşak giyerler. Erkekler de takım şalvar, başlarına köşeli şapka, ''puşi'' veya ''desmal'' giyer ve bellerine de kuşak bağlarlar. Bingöl bölgesinde ise erkekler külah genelde dini inanç amaçlı olarak kullanılmakta, kadınlar ise çarşaf ve şalvar gitmektedir.
|