Melatonin: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
k yazım/şablon adı/iç bağ. dz., yazış şekli: yada → ya da
YBot (mesaj | katkılar)
1. satır:
'''Melatonin''', genellikle geceleri [[Pineal bez|epifiz bezi]] tarafından salgılanan bir [[hormon]]<nowiki/>dur ve uzun süredir [[Biyolojik saat|uyku-uyanıklık döngüsü]]<nowiki/>nün kontrolü ile ilişkilendirilmektedir.<ref name="Auld2017">{{Akademik dergi kaynağı | vauthors = Auld F, Maschauer EL, Morrison I, Skene DJ, Riha RL |başlık= Evidence for the efficacy of melatonin in the treatment of primary adult sleep disorders |dergi= Sleep Medicine Reviews |cilt= 34 |sayfalar=10-22|tarih= August 2017 | pmid = 28648359 |doi= 10.1016/j.smrv.2016.06.005 | url = http://epubs.surrey.ac.uk/813219/1/Riha%20accepted%20MS%202016.pdf }}</ref><ref>{{Kitap kaynağı |soyadı1=Faraone |ad1=Stephen V. | name-list-style = vanc |başlık=ADHD: Non-Pharmacologic Interventions, An Issue of Child and Adolescent Psychiatric Clinics of North America, E-Book |tarih=2014 |yayıncı=Elsevier Health Sciences |isbn=9780323326025 |sayfa=888 |url=https://books.google.com/books?id=lNSlBAAAQBAJ&pg=PA888}}</ref> Bir [[besin takviyesi]] olarak, genellikle [[jet lag]] veya [[vardiyalı çalışma]] gibi kısa süreli [[uykusuzluk]] tedavisi için kullanılır ve genellikle ağızdan alınır.<ref name="Buscemi_2004">{{Akademik dergi kaynağı|vauthors=Buscemi N, Vandermeer B, Pandya R, Hooton N, Tjosvold L, Hartling L, Baker G, Vohra S, Klassen T |yazarlarıgöster=6 |başlık= Melatonin for treatment of sleep disorders | url = http://archive.ahrq.gov/downloads/pub/evidence/pdf/melatonin/melatonin.pdf |yayıncı= Agency for Healthcare Research and Quality (AHRQ), US Department of Health and Human Services |erişimtarihi= 5 Haziran 2013 |tarih=November 2004 |dergi= Evidence Report/Technology Assessment No. 108. (Prepared by the University of Alberta Evidence-based Practice Center, Under Contract No. 290-02-0023.) AHRQ Publication No. 05-E002-2. Rockville, MD: Agency for Healthcare Research and Quality |sayı= 108 |sayfalar=1-7|doi= 10.1037/e439412005-001 | pmid = 15635761 | pmc = 4781368 }}</ref><ref name="AFP2017">{{Akademik dergi kaynağı | vauthors = Matheson E, Hainer BL |başlık= Insomnia: Pharmacologic Therapy |dergi= American Family Physician |cilt= 96 |sayı= 1 |sayfalar=29-35|tarih= July 2017 | pmid = 28671376 }}</ref><ref name="BNF76">{{Kitap kaynağı|başlık=British national formulary : BNF 76|tarih=2018|yayıncı=Pharmaceutical Press|isbn=9780857113382|sayfalar=482-483|basım=76}}</ref> Bununla birlikte, bu amaçla kullanım için faydalı olup olmadığı kesin olarak kanıtlanmamıştır.<ref name="Bra2015">{{Akademik dergi kaynağı | vauthors = Brasure M, MacDonald R, Fuchs E, Olson CM, Carlyle M, Diem S, Koffel E, Khawaja IS, Ouellette J, Butler M, Kane RL, Wilt TJ |yazarlarıgöster= 6 |başlık= Management of Insomnia Disorder[Internet] |dergi= AHRQ Comparative Effectiveness Reviews |cilt= 15 |sayı= 16 |sayfalar=EHC027-EF|yıl= 2015 | pmid = 26844312 |alıntı= Evidence for benzodiazepine hypnotics, melatonin agonists in the general adult population, and most pharmacologic interventions in older adults was generally insufficient }}</ref> 2017'de yapılan bir araştırmada Melatonin kullanımıyla uyku başlangıcının altı dakika daha çabuk gerçekleştiğini, ancak toplam uyku süresinde hiçbir değişiklik olmadığı tespit edildi.<ref name="AFP2017"/> [[Melatonin reseptör agonisti]] ilacı [[ramelteon]], bazı uyku durumları için daha yüksek maliyetle ancak farklı yan etkilerle diğer melatonin takviyeleri kadar işe yarayabilir.<ref name=AFP2017/><ref name=Adams2014>{{Akademik dergi kaynağı
|soyadı1=Adams
|ad1=Katie S.
15. satır:
Kısa süreler için düşük dozlarda melatonin takviyelerinin yan etkileri çok azdır. Melatonin, uyku basması ([[Uyuklama|uykulu olma]]), baş ağrısı, [[mide bulantısı]], [[ishal]], anormal rüyalar, çabuk öfkelenme, sinirlilik, huzursuzluk, uykusuzluk, anksiyete, [[migren]], letarji, [[Ajitasyon|psikomotor hiperaktivite]], baş dönmesi, [[hipertansiyon]], karın ağrısı, [[Reflü|mide yanması]], [[ağız ülseri]], ağız kuruluğu, [[Sarılık|hiperbilirubinemi]], [[egzama]], [[gece terlemeleri]], [[kaşıntı]], kızarıklık, cilt kuruluğu, ekstremitelerde ağrı, [[menopoz]] semptomları, göğüs ağrısı, [[glikozüri]] (idrarda şeker), [[proteinüri]] (idrarda protein), anormal karaciğer fonksiyon testleri, kilo artışı, yorgunluk, ruh hali değişimleri, saldırganlık ve [[Akşamdan kalmalık|akşamdan kalma]] hissi gibi yan etkilere neden olabilir. Hamilelik veya emzirme döneminde ya da karaciğer hastalığı olanlarda kullanılması önerilmez.
 
Melatonin [[omurgalılar]]da, uyku-uyanıklık döngüsü ve [[kan basıncı]]<nowiki/>nı düzenleme de dahil olmak üzere [[Biyolojik saat|sirkadiyen ritim]]<nowiki/>lerin senkronize edilmesinde ve üreme, besi, tüy dökme ve kış uykusu dahil olmak üzere mevsimsel ritmikliğin kontrolünde rol oynar. Etkilerinin çoğunluğu [[Melatonin reseptörü|melatonin reseptörlerinin]] aktivasyonu ile olurken, diğerleri bir antioksidan olmasından kaynaklanmaktadır. Bitkilerde [[oksidatif stres]]<nowiki/>e karşı savunma işlevi görür. Ayrıca çeşitli yiyeceklerde bulunur.
 
Melatonin 1958'de keşfedildi. Kanada ve Amerika Birleşik Devletleri'nde reçetesiz satılır; Birleşik Krallık'ta ise sadece reçeteyle satılan bir ilaçtır. ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) tarafından herhangi bir tıbbi kullanım için onay almamıştır. Avustralya ve Avrupa Birliği'nde 54 yaşın üzerindeki kişilerde uyku güçlüğü tedavisinde kullanılır. Avrupa Birliği'nde çocuklarda ve ergenlerde uykusuzluk tedavisi için kullanılır. 2007 yılında Avrupa Birliği'nden tıbbi kullanım için onay aldı.
23. satır:
 
=== Uyku bozuklukları ===
[[Uykusuzluk]] için melatoninin yararları konusundaki görüşler karışıktır. 2015 yılında [[Sağlık Araştırmaları ve Kalite Kurumu]] (AHRQ) tarafından yapılan bir incelemede, genel popülasyonda faydalarının belirsiz olduğunu belirtti. 2017 yılında yapılan bir incelemede ise, uykuya dalana kadar geçen süre üzerine makul bir etki buldu. Yine 2017 yılından bir başka incelemede, uykuya dalana kadar geçen süreyi 6 dakikaya kadar kısalttığını ortaya koydu, ancak toplam uyku süresinde hiçbir fark bulamadı. Melatonin, [[Gecikmiş uyku fazı bozukluğu|gecikmiş uyku fazı sendromu]]<nowiki/>nda da faydalı olabilir. Melatonin, ramelteon ilacı kadar iyi bir ilaç gibi görünüyor, ancak maliyeti çok daha düşük.
 
=== Demans ===
2020 yılında yapılan bir Cochrane araştırması, melatoninin [[Alzheimer hastalığı]]<nowiki/>na bağlı orta-şiddetli demansı olan kişilerde uyku problemlerine yardımcı olduğuna dair hiçbir veri elde edemedi. 2019'da yapılan başka bir inceleme, melatoninin minimal bilişsel bozuklukta uykuyu iyileştirebileceğini, ancak Alzheimer'ın başlangıcından sonra çok az etkisinin olduğunu ya da hiç olmadığını buldu. Bununla birlikte, Melatonin [[gün batımı sendromu]]<nowiki/>na da yardımcı olabilir.
 
=== Jet lag ve vardiyalı çalışma ===
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Melatonin" sayfasından alınmıştır