Elçilerin İşleri: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Yohaim (mesaj | katkılar)
→‎İlk Hristiyanların faaliyeti: Yeni bir resim ekledim.
Yohaim (mesaj | katkılar)
kDeğişiklik özeti yok
21. satır:
Eski devirlerden beri Luka İncili ile Elçilerin İşleri kitabının aynı yazarın kaleminden çıktığı kabul edilmektedir. İlk olarak Hierapolisli Papias (M.S. 60-163) Luka'yı yazar olarak tanıtır. Muratori Fragmanında da Luka aynı ad taşıyan İncili'nin ve Elçiler İşleri kitabının yazarı olarak geçer.<ref>The New Schaff-Herzog Encyclopedia of Religious Knowledge, 1956, Cilt VIII, sayfa 56</ref>
 
Yunanca Kutsal Yazıların eldeki en eski papirüs el yazmaları arasında bu kitabın bazı kısımları da bulunur. Bunlardan üçüncü ya da dördüncü yüzyıla ait 1571 numaralı Michigan (P38[[Papirüs 38|<math>\mathfrak{P}^{38}</math>]]) el yazmasıyla üçüncü yüzyıla ait 1 numaralı Chester Beatty (P45[[Papirüs 45|<math>\mathfrak{P}^{45}</math>]]) el yazması özellikle dikkat çeker. Her iki el yazması da Elçiler kitabının Kutsal Yazıları oluşturan diğer kitaplarla birlikte elden ele dolaştığını, dolayısıyla da oldukça erken bir tarihte Kutsal Metinler listesine dahil olduğunu gösterir. Luka’nın, incilinde göze çarpan titizliğini Elçiler kitabında da görürüz. Arkeolog Sir William M. Ramsay Elçiler kitabının yazarını “birinci sınıf bir tarihçi” olarak niteler ve bu sözünü şöyle açıklar: “Büyük bir tarihçinin ilk ve en önemli özelliği doğru bilgiler vermesidir. Söyledikleri güvenilir olmalıdır.”<ref>Sir William M. Ramsay: St. Paul the Traveller, 1895, sayfa 4.</ref>
 
== Tarih ve Yer ==
27. satır:
=== Kutsal Kitap'ın tanıklığı ===
 
Pavlus, Porcius Festus Romalı vali olarak Antonius Feliks'in yerini aldığı zaman Sezar'a başvurdu (Elçilerin İşleri 24:27). Bu olay M.S. 58'de olduğu düşünülür. A New Standard Bible Dictionary şunu yazar: : „58 yılı onun [Festus'un] göreve başlaması söz konusudur.“ Bu yıl Encyclopædia Britannica'da da desteklenir: „İki kanıtın karşılaştırması, Feliks'in geri çağrılması ve Festus'un gelişinin 58 yılına düştüğü tahminine yol açar. Aziz Pavlus 56'da tutuklandıysa, Festus'un gelişinden sonra 58'da Sezarda temyiz ettiyse, gelecek yılın ilk yarısında Roma'ya geldiyse ve orada 2 yıl hapishanede kaldıysa, Elçilerin İşlerinde anlatılan zaman 61 yılının başlangıcında sona ermiş olmalı.“ (Elçilerin İşleri 27:1-28:1, 11-16, 30)<ref> Encyclopædia Britannica (baskı 1959), Cilt 3, s. 528</ref>
 
Luka’nın Elçiler kitabını Roma’da Pavlus’un yanındayken, muhtemelen orada kaldığı iki yılın sonuna doğru, M.S. 61 yılı civarında tamamladığı anlaşılıyor. Luka o yıla dek yaşananları anlattığından kaydını daha önce tamamlamış olamaz. Öte yandan Pavlus’un Sezar’a yaptığı başvurunun sonucunu belirtmemesi kitabı o yıl bitmeden tamamladığını gösterir.
33. satır:
=== Dinbilimcilerin görüşü ===
 
Dinbilimcilerin baskın görüşüne göre Elçilerin İşleri kitabı M.S. 90 civarında yazıldı. Onlar, Yeruşalim'in yıkılışı (M.S. 70) raporunda geçmediği halde yazar Luka'nın bu olaydan haberdar olduğunu tahmin ederler. Elçilerin İşleri kitabında imparator Domitian'ın hükümet süresinde (M.S. 81-96) Yahudilere yapılan zulme değinmediği için en geç M.S. 90'da yazıldığı düşünülür.<ref> Eckhard J. Schnabel: Urchristliche Mission. R. Brockhaus, Wuppertal 2002, ISBN 3-417-29475-4, S. 31–33 </ref><ref>Jürgen Roloff: Die Apostelgeschichte. Das Neue Testament Deutsch, Teil 5, Vandenhoeck & Ruprecht, Göttingen 1981, ISBN 978-3-525-51361-3. </ref>
 
Başka uzmanlar Luka raporunu M.S. 62-65 yıllarında yazıldığına inanıp şu sebepleri ileri sürerler: <ref>Eckhard J. Schnabel: Urchristliche Mission. R. Brockhaus, Wuppertal 2002, ISBN 3-417-29475-4, S. 31–33 </ref>
39. satır:
• M.S. 70'ten önce olup bitmiş olan birçok önemli olaylar Elçilerin İşleri'nde söz edilmiyor: İsa'nın kardeşi olan Yakup'un ölümü (M.S. 62), İmparator Neron'un hükümet zamanında Hristiyanlara yapılan zulüm (M.S. 64), Pavlus'un ölümü, Yahudilerin Roma'ya karşı olan ayaklanması (M.S. 66) ve nihayet Yeruşalim'in yıkılışı (M.S. 70).
 
• Elçilerin İşleri kitabının dörtte biri elçi Pavlus'un davasını içerir. Fakat Luka'nın raporu Luka ve Pavlus'un iki yıl (M.S. 59-60) Roma'da bekledikleri halde davasının sonucunu anlatmadan sona ermektedir.<ref> Craig L. Blomberg: Where do we Start Studying Jesus? In: Michael J. Wilkins, J. P. Moreland: Jesus Under Fire: Modern Scholarship Reinvents the Historical Jesus. Zondervan, Grand Rapids 1996.</ref><ref>Colin J. Hemer (1930–1987): The Book of Acts in the Setting of Hellenistic History (WUNT 49). Mohr Siebeck, Tübingen 1989, S. 365–410.</ref>
 
== Kanon Dizileri ve El Yazmaları ==