VIII. Ptolemaios: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Cesika123 (mesaj | katkılar)
"Ptolemy VIII Physcon" sayfasının çevrilmesiyle oluşturuldu.
Etiketler: İçerik Çevirmeni İçerik Çevirmeni 2
 
Cesika123 (mesaj | katkılar)
yayımladığım metinde düzenleme yaptım
1. satır:
'''Ptolemy VIII Euergetes II Tryphon''' (Yunanca: Πτολεμαῖος Εὐεργέτης Τρύφων, Ptolemaĩos Euergétēs Tryphon "Hayırsever Ptolemy, lüks M.Ö. 184 - M.Ö. 28 Haziran 116), takma adı '''Physcon''' (Φύσκων "Fatty"), [[Mısır|Mısır'daki]] [[Ptolemaios Hanedanı|Ptolemaios hanedanının]] kralıydı. [[V. Ptolemaios|Ptolemy V. Epiphanes]] ve [[I. Cleopatra|Cleopatra I. Syra'nın]] küçük oğluydu. [[VI. Ptolemaios|Saltanatı, ağabeyi Ptolemy VI. Philometor]] ve kız kardeşi [[II. Kleopatra]] ile şiddetli siyasi ve askeri çatışmalarla karakterize edilmiştir.
{{Infobox pharaoh|name=Ptolemy VIII Physcon|mother=[[Cleopatra I Syra]]|prenomen_hiero=<hiero>nTr\-N8-nTr-F44:n-p:t-H-stp:n-ir:Aa11-C2\-C12-sxm-anx</hiero>|prenomen=''jwꜤ-n-nṯrwj-prwj stp.n-ptḥ jrj-mꜢꜤt-rꜤ sḫm-Ꜥnḫ-n-jmn''<br/>''Iwaennetjerwyperwy setepenptah irymaatre sekhemankhenamun''<br/> Heir of the two gods, chosen by Ptah, who has accomplished the Maat (of?) Ra, the living image of Amun|golden_hiero=<hiero>wr:r-F9*F9:nb-O23-mi-t:f:Z1:f-p:t-H-C18-t:f:nTrw-A21-x:Z1-mi</hiero>|golden=''wr-pḥtj nb-ḥbw-sd-mj-jt.f-ptḥ-tꜢ-ṯnn-jt-nṯrw-jty-mj-rꜤ''<br/>''Werpehty nebhabusedmitefptahtatjenenitnetjeruitymire''<br/>The one great of strength, a possessor of Sed festivals like his father Ptah Tatenen, <br/>the father of the gods, and a sovereign like Ra|nebty=''shrw-jb-tꜢwj''<br/>''Seheruibtawy''<br/>Who has pleased the Two Lands{{Infobox pharaoh/Nebty|Nebty=<hiero>s-h:r-ib:Z1-M13-wAD</hiero>}}{{Infobox pharaoh/Nebty|Nebty=<hiero>z:h:r-ib*Z1:N17:N16:N21\*N21</hiero>}}|horus=''ḥwnw ḥkn.tw-m-Ꜥnḫ.f-ḥr-nst-jt.f mꜤr-zpw ḏsr-msḫꜤw.f-ḥnꜤ-ḥpw-Ꜥnḫ''<br/>''Hunu hekentuemankhefhernesetitef marzepu djesermeskhauefhenahapuankh''<br/>The youthful one, about whose life on his father’s throne one is joyful,<br/> successful of deeds, and whose appearances with the living Apis bull are sacred{{Infobox pharaoh/Serekh|Horus=<hiero>H-wn:n-W:nw-A17-F18:k:n-D19:t*</hiero>[[File:Egyptian-M.png]]<hiero>*anx:f-nw:x-D2:T28-Z1:pr-t:f:Z1:f-M30-O48:Z2-D45:r-ms-xa:Z2:f-H-n:a-H-p:Aa5-anx-E1</hiero>}}<br/>
Second Horus name:<br/>''ḥwnw ḥkn.tw-ḥr-nst-jt.f tjt-ḏsr(t)-nt-nsw-nṯrw stp-n-jmn-ḏs.f''<br/>''Hunu hekentuhernesutitef titdjeser(et)netnesunetjeru setepenamundjesef''<br/>The youthful one, about whose father’s throne one is joyful, <br/>the sacred image of the king of the gods, chosen by Atum himself
{{Infobox pharaoh/Serekh|Horus=<hiero>H-M42:nw-A17-D19:t-D2:Z1-st-t:f:Z1:f-t:D17-D45:r-y*t:n-sw-Z2-nTr-stp:n-t:U15-D:z:f</hiero>}}<br/>
Third Horus name:<br/>'' ḥwnw ḥri-tp-pḏt zꜢ-wsjrj msj-n-Ꜣst šzp-n.f-nsyt-rꜤ-mꜤ-jt.f''<br/>''Hunu heryteppedjet zausiry mesyenaset shesepenefnesytramaitef''<br/>The youthful one, leader of the Nine Bows, the son of Osiris, <br/>whom Isis has borne, who has received for himself the kingship of Ra from his father’s hand
{{Infobox pharaoh/Serekh|Horus=<hiero>H-M42:nw-A17-D2:D1-pD:Z3*Z3:Z3-zA:Z1-st-nTr-B3-n:st*t:H8-O42:n:f-sw-i-i-t:D12-G20-t:f:Z1:f</hiero>}}|death_date=28 June 116 BC (aged around 68)<ref name="Tyndale"/><ref name=H204/>|birth_date=c. 184 BC<ref name="Tyndale"/>|father=[[Ptolemy V Epiphanes]]|role=[[Pharaoh]] from the [[Ptolemaic Dynasty]] of [[Ancient Egypt|Egypt]]|dynasty=[[Ptolemaic Dynasty|Ptolemaic]]|children='''By Cleopatra II:'''<br />Ptolemy Memphites<br />'''By Cleopatra III:'''<br />[[Ptolemy IX Lathyros]]<br />[[Ptolemy X Alexander I]]<br />[[Cleopatra IV of Egypt|Cleopatra IV]]<br />[[Tryphaena]]<br />[[Cleopatra Selene I]]<br />'''By Eirene(?):'''<br />[[Ptolemy Apion]]|spouse=[[Cleopatra II of Egypt]]<br />[[Cleopatra III of Egypt]]|successor=[[Ptolemy IX]] and Cleopatra III|predecessor=Ptolemy VI and Cleopatra II|alt_name='''Ptolemy VIII Euergetes II'''|reign=c. 169–164 BC with [[Ptolemy VI]] and [[Cleopatra II]]<br />c. 144–132/1 BC with Cleopatra II and [[Cleopatra III]]<br />c. 126–116 BC with Cleopatra II and Cleopatra III|caption=Coin of Ptolemy VIII|image=Ptolemy VIII.jpg|nomen=''ptwlmjs Ꜥnḫ-ḏt mrj-ptḥ''<br/>''Ptolemys ankhdjet meryptah''<br/> Ptolemaios, living forever, beloved of Ptah{{Infobox pharaoh/Nomen|Nomen=<hiero>p:t-wA-l:M-i-i-s-anx-D:t:N17-p:t-H-mr-i-i</hiero>}}{{Infobox pharaoh/Nomen|Nomen=<hiero>p:t-wA-l:M-i-i-s-anx-D*t:N17-p:t*H:N36</hiero>}}}}'''Ptolemy VIII Euergetes II Tryphon''' (Yunanca: Πτολεμαῖος Εὐεργέτης Τρύφων, Ptolemaĩos Euergétēs Tryphon "Hayırsever Ptolemy, lüks M.Ö. 184 - M.Ö. 28 Haziran 116), takma adı '''Physcon''' (Φύσκων "Fatty"), [[Mısır|Mısır'daki]] [[Ptolemaios Hanedanı|Ptolemaios hanedanının]] kralıydı. [[V. Ptolemaios|Ptolemy V. Epiphanes]] ve [[I. Cleopatra|Cleopatra I. Syra'nın]] küçük oğluydu. [[VI. Ptolemaios|Saltanatı, ağabeyi Ptolemy VI. Philometor]] ve kız kardeşi [[II. Kleopatra]] ile şiddetli siyasi ve askeri çatışmalarla karakterize edilmiştir.
 
VIII. Ptolemy, Altıncı Suriye Savaşı öncesinde büyük kardeşleriyle birlikte hükümdar olmuştur. Bu savaş sırasında, VI.Ptolemy ele geçirilmiştir ve bunun sonucunda VIII. Ptolemy, Mısır'ın tek kralı olmuştur. Savaş sona erdiğinde ve VI.Ptolemy M.Ö. 168 yılında tahta oturduğunda, iki kardeş tartışmaya devam etmiştir. M.Ö. 164 yılında VIII. Ptolemaios, kardeşini kovdu ve Ptolemaios imparatorluğunun tek kralı oldu, ancak M.Ö. 163 yılında sınır dışı edildi. [[Roma Cumhuriyeti|Roma]] müdahalesinin bir sonucu olarak, VIII. Ptolemy, [[Sirenayka|Cyrenaica'nın]] kontrolünü aldı. Sonrasında ise Romalılar tarafından kendisine söz verilen [[Kıbrıs Cumhuriyeti|Kıbrıs'ı kardeşinden ele geçirmeye çalışmıştır.]]
Satır 47 ⟶ 43:
 
; Roma ile ilişkiler
 
[[Dosya:Laurent_de_la_La_Hyre_001.jpg|sağ|küçükresim|273x273pik| [[Laurent de La Hyre]], Cornelia Ptolemy'nin tacını itiyor.]]
Cyrene'de kral olarak geçirdiği süre boyunca, VIII. Ptolemy, Roma ile son derece yakın ilişkiler sürdürmüştür. M.Ö. 162 yılından itibaren'', Roma Cumhuriyeti'nin resmi bir amicus etocius'uydu'' (dost ve müttefik). Roma'da bulunduğu süre boyunca [[Cornelia Africana|Cornelia ile]] tanıştığı söylenir. M.Ö. 152 yılında, kocası Tiberius Sempronius Gracchus'un ölümü sonrasında bir iddiaya göre VIII. Ptolemy evlenmeyi reddetmiştir. <ref>[[Plutarch]] ''Life of Tiberius Gracchus'' 1.</ref> Bu karşılaşma neoklasik sanatta popülerdi ancak gerçekten gerçekleşmiş olması pek olası değildir. <ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Cornelia und Ptolemaios VIII. Zur Historizität des Heiratsantrages (Plut. TG 1, 3)|yazarlar=Günther|tarih=1990|sayfalar=124–128|çalışma=Historia|cilt=39}}</ref> Doğru olmasa bile, hikaye VIII. Ptolemy İle [[Gens|centilmen]] Cornelia ve Sempronia arasındaki yakın bağları yansıtıyor olabilir. Bunun aksine, VI. Ptolemy, [[Marcus Porcius Cato|Cato the Elder]] ile bağlarını korumuş gibi görünüyordur. <ref name="H1879">{{Harvard citation no brackets|Hölbl|2001}}</ref>
 
Suikast girişiminin ardından kurulan M.Ö. 155 yılına ait bir yazıt, VIII. Ptolemy'in vasiyetini kaydeder ve burada çocuksuz ölürse Sirenayka'yı Roma'ya miras bırakır. <ref name="IGCyr">''IG Cyr.'' 011200: text and translation at {{Web kaynağı|url=https://igcyr.unibo.it/igcyr011200|başlık=Will of Ptolemy VIII Euergetes II|erişimtarihi=4 October 2019|çalışma=Inscriptions of Greek Cyrenaica|yayıncı=CRR-MM, Alma Mater Studiorum Università di Bologna}}</ref> Bu eylem herhangi bir edebi kaynakta belirtilmemiştir, ancak edebi kaynaklarda onaylanan VIII. Ptolemy ile Romalılar arasındaki çok yakın uyuşmaya uymaktadır. Benzer vasiyetler, diğer çağdaş hükümdarlardan, özellikle de [[Pergamon|Bergama]] [[III. Attalos|III. Attalus'ten]] bilinmektedir. Genellikle hükümdarlar tarafından kendilerini suikast veya darbeden koruma girişimi amacıyla kullanmışlardır. VIII. Ptolemaios, bu uygulamanın en eski örneği olacaktı. <ref name="H1879">{{Harvard citation no brackets|Hölbl|2001}}</ref> Bununla birlikte, L. Criscuolo, Ptolemy'nin vasiyetinin yazısının aslında Romalılar tarafından M.Ö. 96 yılında Cyrenaica'nın kontrolünü ele geçirdikten sonra üretilmiş bir sahtecilik olduğunu iddia etmiştir. <ref>{{Kitap kaynağı|başlık=Ägypten zwischen innerem Zwist und äusserem Druck: die Zeit Ptolemaios' VI. bis VIII.: internationales Symposion Heidelberg 16.-19.9.2007, Wiesbaden|kısım=I due testamenti di Tolemeo VIII Evergete II|tarih=2011|sayfalar=132–150|editor2-first=J.Fr.|editor2-last=Quack}}</ref>
 
[[Dosya:Laurent_de_la_La_Hyre_001.jpg|sağ|küçükresim|273x273pik| [[Laurent de La Hyre]], Cornelia Ptolemy'nin tacını itiyor.]]
; Gösteri ve inşaat
 
Satır 82 ⟶ 77:
Çaresizce büyüyen Kleopatra II, MÖ 129'da Mısır tahtını Seleukos kralı Demetrius II Nicator'a sundu. [[Part İmparatorluğu|Part]] esaretinde yıllar sonra Seleukos krallığında iktidara yeni dönmüştü ve Kleopatra Thea'nın (Kleopatra II ve Ptolemy VI'nın kızı) kocasıydı. Buna göre Demetrius, MÖ 128'de Mısır'ı işgal etti, ancak Kleopatra Thea'nın oğullarını, gelecekteki Antiochus VIII'i Suriye kralı olarak yerleştirdiği haberi geldiğinde, kuvvetleri hala doğu çölünde, Pelusium sınır kalesini kuşatıyordu. Selevkos birlikleri isyan etti ve II. Demetrius Suriye'ye dönmek zorunda kaldı. <ref>Justin, ''Epitome of Pompeius Trogus'' 38.9 & 39.1; Eusebius 1.257</ref> <ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Un premier règne d'Antiochos VIII à Antioche en 128|yazarlar=Houghton|tarih=1988|sayfalar=401–411|çalışma=Bulletin de Correspondance Hellénique|cilt=112|doi=10.3406/bch.1988.1752}}; {{Harvard citation no brackets|Chrubasik|2016}}</ref> <ref name="H1970">{{Harvard citation no brackets|Hölbl|2001}}</ref> Demetrius'un bu isyanlarla başa çıktıktan sonra geri dönmesini önlemek için, Ptolemy VIII, Suriye'deki bir grup isyancıdan kendilerine liderlik etmesi için onlara bir kraliyet taklidi göndermesini isteyen bir grup isyancıdan aldığı bir talebi kabul etti. Batlamyus seçilen Alexander II Zabinas o önceki bir Seleukos Kralı oğlu olarak sunulan, [[I. Aleksandros (Seleukos imparatoru)|Alexander I Balas]] {{Hükümdarlık dönemi|152|145}} BC). <ref>Eusebius, Chronographia I.257; Justin ''Epitome of Pompeius Trogus'' 39.1</ref> Selevkos diyarında ortaya çıkan çatışma yıllarca devam etti ve Seleukos'un Ptolemy VIII'e karşı müdahalesinin artık mümkün olmadığı anlamına geliyordu. <ref>{{Harvard citation no brackets|Grainger|2011}}</ref>
 
MÖ 127'de, Kleopatra II hazinesini aldı ve İskenderiye'den Demetrius II'nin mahkemesine kaçtı. <ref>Justin ''Epitome of Pompeius Trogus'' XXXIX.1</ref> <ref name="CII">{{Web kaynağı|url=http://www.instonebrewer.com/TyndaleSites/Egypt/ptolemies/cleopatra_ii_fr.htm|başlık=Cleopatra II|erişimtarihi=4 October 2019|yayıncı=Tyndale House}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">Chris Bennett. [http://www.instonebrewer.com/TyndaleSites/Egypt/ptolemies/cleopatra_ii_fr.htm "Cleopatra II"]. Tyndale House<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">4 October</span> 2019</span>.</cite></ref> Yokluğunda, Ptolemy VIII nihayet MÖ 126'da İskenderiye'yi yeniden fethetti. <ref>{{Harvard citation no brackets|Grainger|2011}}</ref> Bu yeniden keşif, Kleopatra II taraftarlarının kanlı bir tasfiyesi ile birlikte gerçekleşti. Ptolemy VIII'in başkanlık ettiği kanlı katliamı kaydeden çeşitli anekdotların bu olaya mı yoksa MÖ 145'teki önceki tasfiyeye mi ait olduğunu söylemek zor. <ref name="H1970">{{Harvard citation no brackets|Hölbl|2001}}</ref>
 
== Üçüncü saltanat (M.Ö. 126-116) ==
Satır 174 ⟶ 169:
| Belirsiz bir tarihten M.Ö. 96'ya kadar Sirenayka Kralı olmuştur.
|}
 
 
== Notlar ==
 
 
== Referanslar ==
 
 
== Kaynakça ==
 
* {{Kitap kaynağı|başlık=Kings and Usurpers in the Seleukid Empire: The Men who would be King|tarih=2016|yer=Oxford|yayıncı=Oxford University Press|isbn=9780198786924}}<bdi><cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFChrubasik2016">[[Special:BookSources/9780198786924|9780198786924]]</cite></bdi>
* Peter Green, ''Alexander'dan Actium'a'' ( [[University of California Press]], 1990){{ISBN|0-520-05611-6}}
Satır 193 ⟶ 181:
* [https://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Gazetteer/Places/Africa/Egypt/_Texts/BEVHOP/10*.html Ptolemy Euergetes&nbsp;LacusCurtius'ta II] &#x2014; (Bölüm&nbsp;E.&nbsp;R&nbsp;Bevan'ın ''Ptolemy Evi'', 1923)
* [https://www.livius.org/ct-cz/cyrene/cyrene_t_01.html Ptolemaios VIII'in İradesi]
 
== Referanslar ==
[[Kategori:MÖ 180'lerde doğanlar]]
[[Kategori:MÖ 2. yüzyıl liderleri]]