Vikipedi

Pşımaho Kotse: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Khutuck Bot (mesaj | katkılar)
Botlar
1.111.817 değişiklik
k Bot v3: Kaynak ve içerik düzenleme (hata bildir)
VT Bot (mesaj | katkılar)
69.657 değişiklik
k düzeltme
1. satır:
 
{{Makam sahibi bilgi kutusu
| isim = Pşımaho Kotse
Satır 10 ⟶ 9:
| resim = Коцев Пшемахо.jpg
| doğum_yeri = [[Nalçik]], [[Rusya İmparatorluğu]]
}}'''Pşımaho Kotse''' (Kabardeyce: Куэцэ Пщымахуэ, Rusça: Пшемахо Коцев), [[Çerkesler|Çerkes]] yazar, aktivist ve [[Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti|Kuzey Kafkasya Dağlık Cumhuriyeti]] hükümetinin ikinci lideri. 1917-1920'de Kuzey Kafkasya'nın en önde gelen siyasî figürlerinden biriydi. <ref name=":0">{{Web kaynağı|url=https://www.kuzeykafkasyacumhuriyeti.org/biyografi/psimaho-kotse.html|başlık=PŞIMAHO KOTSE|erişimtarihi=3 Şubat 2021|dil=tr-tr|çalışma=www.kuzeykafkasyacumhuriyeti.org}}</ref> <ref name=":1">Berzeg, Sefer E. (2011). ''Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti Devlet Başkanı Pşımaho Kotse (Kosok), Yaşamı ve Gurbet Yazıları''. Ankara : Kuban Yayıncılık.</ref> <ref name=":2">Karmov, A.X. (2013). ДОРЕВОЛЮЦИОННАЯ ПУБЛИЦИСТИКА П.Т. КОЦЕВА. ''Известия Кабардино-Балкарского научного центра РАН'', No : 4 (54), S:190-196. (DEVRİM ÖNCESİ GAZETECİ P.T. KOTSEVA''.'' ''Rusya Bilimler Akademisi Kabardey-Balkar Bilim Merkezi'nin İzvestiyası'').</ref> <ref name=":3">Karmov, A.X. (2017). ДОРЕВОЛЮЦИОННАЯ ЭМИГРАНТСКАЯ ПУБЛИЦИСТИКА П.Т. КОЦЕВА. ''Вестник Института гуманитарных исследований Правительства Кабардино-Балкарской Республики и Кабардино-Балкарского Научного центра Российской академии наук.'' No : 3 (34), S: 19-33''.'' (DEVRİMCİ GÖÇMEN GAZETECİ P.T. KOTSEVA''.'' ''Kabardey-Balkar Cumhuriyeti Hükümeti İnsani Araştırma Enstitüsü ve Rusya Bilimler Akademisi Kabardey-Balkar Bilim Merkezi Bülteni'')</ref> <ref name=":4">Berzeg, Sefer E. (Ocak 2006). ''Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti 1917-1922, Sovyet Karanlığına Girerken'' (III. Cilt). İstanbul : Birleşik Kafkasya Derneği.</ref>
 
== Biyografi ==
Satır 17 ⟶ 16:
1910'da St. Petersburg Üniversitesi hukuk fakültesinden, imparatorluk Rus üniversitelerinin genel tüzüğünün sağladığı tüm haklara sahip bir birinci derece diploması sunarak mezun oldu. 22 Kasım 1910'da, Yekaterinodar şehrinin Novoçerkassk semtinde küçük bir adaydan avukata kadar çeşitli kademelerde bir saha düzenlediği Yekaterinodar şehrinde (şimdi [[Krasnodar]]) adlî memur olarak çalışmaya başladı.
 
Kuzey Kafkasya'daki sosyal ve politik olayların aktif bir katılımcısı ve dağ halklarının ulusal kurtuluş hareketinin organizatörlerinden biriydi. <ref name="Каз">[http://www.doc.knigi-x.ru/22istoriya/353326-1-voprosi-kazachey-istorii-kulturi-vipusk-maykop-udk-008-4706082-bbk-63529-2357-redaktori.php Вопросы казачьей истории]</ref> 1920'nin sonunda Türkiye'ye sürgün edildi ve daha sonra tarihî eserler yazdı: "Kuzey Kafkasya'da Devrim ve Sovyetleşme", "Kuzey Kafkasya: özgürlük ve bağımsızlık mücadelesinin tarihinin sayfaları".
 
[[Dağıstan]]'ın, Dağlık Cumhuriyet'in bağımsızlık savaşına yardım etmek üzere Osmanlı tarafından atanan [[Yusuf İzzet|Yusuf İzzet Paşa]] komutasındaki [[Kuzey Kafkasya Ordusu]]'nun desteğiyle Sovyet Rusya'dan alınmasının ardından [[Tiflis]]'ten Dağıstan'a geçerek millî heyetin çalışmalarına katıldı. Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı [[Tapa Çermoyev|Abdülmecid Çermoy'un]] istifası üzerine Cumhuriyet Birliği Parlamentosu tarafından yeni lider olarak seçildi. Hem [[Kızıl ordu|Kızılların]] hem de [[Beyaz ordu|Beyazların]] saldırdığı çok ağır bir dönemde istifa ettiği 12 Mayıs 1919'a kadar sürdü. Kızıl Ordu'nun ülkeyi işgalinden sonra 1920 yılının Mayıs ayında birçok aydın gibi [[Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti|Gürcistan]]'a kaçmak zorunda kaldı. 13 Ekim 1920'de Sovyet Hükümetinin isteği üzerine Gürcistan Hükümeti tarafından tutuklandı. <ref name=":0">{{Web kaynağı|url=https://www.kuzeykafkasyacumhuriyeti.org/biyografi/psimaho-kotse.html|başlık=PŞIMAHO KOTSE|erişimtarihi=3 Şubat 2021|dil=tr-tr|çalışma=www.kuzeykafkasyacumhuriyeti.org}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFkkc">kkc. [https://www.kuzeykafkasyacumhuriyeti.org/biyografi/psimaho-kotse.html "PŞIMAHO KOTSE"]. ''www.kuzeykafkasyacumhuriyeti.org'' (in Turkish)<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2021-02-03</span></span>.</cite>
[[Kategori:CS1 Turkish-language sources (tr)]]</ref> <ref name=":1">Berzeg, Sefer E. (2011). ''Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti Devlet Başkanı Pşımaho Kotse (Kosok), Yaşamı ve Gurbet Yazıları''. Ankara : Kuban Yayıncılık.</ref> <ref name=":2">Karmov, A.X. (2013). ДОРЕВОЛЮЦИОННАЯ ПУБЛИЦИСТИКА П.Т. КОЦЕВА. ''Известия Кабардино-Балкарского научного центра РАН'', No : 4 (54), S:190-196. (DEVRİM ÖNCESİ GAZETECİ P.T. KOTSEVA''.'' ''Rusya Bilimler Akademisi Kabardey-Balkar Bilim Merkezi'nin İzvestiyası'').</ref> <ref name=":3">Karmov, A.X. (2017). ДОРЕВОЛЮЦИОННАЯ ЭМИГРАНТСКАЯ ПУБЛИЦИСТИКА П.Т. КОЦЕВА. ''Вестник Института гуманитарных исследований Правительства Кабардино-Балкарской Республики и Кабардино-Балкарского Научного центра Российской академии наук.'' No : 3 (34), S: 19-33''.'' (DEVRİMCİ GÖÇMEN GAZETECİ P.T. KOTSEVA''.'' ''Kabardey-Balkar Cumhuriyeti Hükümeti İnsani Araştırma Enstitüsü ve Rusya Bilimler Akademisi Kabardey-Balkar Bilim Merkezi Bülteni'')</ref> <ref name=":4">Berzeg, Sefer E. (Ocak 2006). ''Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti 1917-1922, Sovyet Karanlığına Girerken'' (III. Cilt). İstanbul : Birleşik Kafkasya Derneği.</ref>
 
Haydar Bammate ve Alihan Kantemir gibi Kafkas milliyetçi yoldaşlarının çabalarıyla Tiflis'te serbest bırakıldı. Bir süre Trabzon ve Samsun'da yaşadıktan sonra 1921'in sonlarında Fransa'ya gitti ve bir süre orada yaşadı. 1923'ten sonra Türkiye'ye döndü ve İstanbul'a yerleşti. Kafkasya ile ilgili yazıları "Mücahit" (Ankara), "Kafkas Dergisi" ([[Münih]]) gibi dergilerde yayınlandı. Cumhuriyet döneminden uzun bir aradan sonra İstanbul'da kurulan ilk Kafkas örgütlerinden biri olan "Kuzey Kafkasya-Türk Kültür ve Dayanışma Derneği" nin (Bugünkü Birleşik Kafkasya Derneği) kurucularındandır. Bu dernek tarafından “Kuzey Kafkasya Özgürlük ve Kurtuluş Savaşı Tarihinden Sayfalar” adlı bir kitapçık yayınlandı. <ref name=":0">{{Web kaynağı|url=https://www.kuzeykafkasyacumhuriyeti.org/biyografi/psimaho-kotse.html|başlık=PŞIMAHO KOTSE|erişimtarihi=3 Şubat 2021|dil=tr-tr|çalışma=www.kuzeykafkasyacumhuriyeti.org}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFkkc">kkc. [https://www.kuzeykafkasyacumhuriyeti.org/biyografi/psimaho-kotse.html "PŞIMAHO KOTSE"]. ''www.kuzeykafkasyacumhuriyeti.org'' (in Turkish)<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2021-02-03</span></span>.</cite>
[[Kategori:CS1 Turkish-language sources (tr)]]</ref> <ref name=":1">Berzeg, Sefer E. (2011). ''Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti Devlet Başkanı Pşımaho Kotse (Kosok), Yaşamı ve Gurbet Yazıları''. Ankara : Kuban Yayıncılık.</ref> <ref name=":2">Karmov, A.X. (2013). ДОРЕВОЛЮЦИОННАЯ ПУБЛИЦИСТИКА П.Т. КОЦЕВА. ''Известия Кабардино-Балкарского научного центра РАН'', No : 4 (54), S:190-196. (DEVRİM ÖNCESİ GAZETECİ P.T. KOTSEVA''.'' ''Rusya Bilimler Akademisi Kabardey-Balkar Bilim Merkezi'nin İzvestiyası'').</ref> <ref name=":3">Karmov, A.X. (2017). ДОРЕВОЛЮЦИОННАЯ ЭМИГРАНТСКАЯ ПУБЛИЦИСТИКА П.Т. КОЦЕВА. ''Вестник Института гуманитарных исследований Правительства Кабардино-Балкарской Республики и Кабардино-Балкарского Научного центра Российской академии наук.'' No : 3 (34), S: 19-33''.'' (DEVRİMCİ GÖÇMEN GAZETECİ P.T. KOTSEVA''.'' ''Kabardey-Balkar Cumhuriyeti Hükümeti İnsani Araştırma Enstitüsü ve Rusya Bilimler Akademisi Kabardey-Balkar Bilim Merkezi Bülteni'')</ref> <ref name=":4">Berzeg, Sefer E. (Ocak 2006). ''Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti 1917-1922, Sovyet Karanlığına Girerken'' (III. Cilt). İstanbul : Birleşik Kafkasya Derneği.</ref>
 
1923'te İstanbul'da, eski bir Beyaz Muhafız subayı olan Ahmedhan Avarski ve Pşımaho Kotse, Anatoly ticaret şirketini kurdu. Firma, Kuzey Kafkasya'daki isyancılara (Gotsinsky liderliğindeki) maddî ve teknik yardım sağlamaya çalıştı. Sovyet hükümeti, Kotse'nin çeşitli Bolşevik karşıtı göçmen komiteleriyle işbirliği yaptığına inanıyordu. Bolşevikler Eylül 1925'te Gotsinsky ayaklanmasını tasfiye ettikten sonra Pşımaho Kotse, Sovyet iktidarına karşı silahlı mücadeleye katılmayı bıraktı.
 
8 Ocak 1962'de İstanbul'da öldü. [[Şişli Camii|Şişli Camii'ndeki]] [[Cenaze (İslam)|cenaze namazının]] ardından eski cumhurbaşkanları için düzenlenen resmî ve askerî törenle Kafkas kökenli kişilerin omuzlarında [[Feriköy Mezarlığı|Feriköy Mezarlığı'na]] defnedildi. <ref name=":0">{{Web kaynağı|url=https://www.kuzeykafkasyacumhuriyeti.org/biyografi/psimaho-kotse.html|başlık=PŞIMAHO KOTSE|erişimtarihi=3 Şubat 2021|dil=tr-tr|çalışma=www.kuzeykafkasyacumhuriyeti.org}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFkkc">kkc. [https://www.kuzeykafkasyacumhuriyeti.org/biyografi/psimaho-kotse.html "PŞIMAHO KOTSE"]. ''www.kuzeykafkasyacumhuriyeti.org'' (in Turkish)<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2021-02-03</span></span>.</cite>
[[Kategori:CS1 Turkish-language sources (tr)]]</ref> <ref name=":1">Berzeg, Sefer E. (2011). ''Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti Devlet Başkanı Pşımaho Kotse (Kosok), Yaşamı ve Gurbet Yazıları''. Ankara : Kuban Yayıncılık.</ref> <ref name=":2">Karmov, A.X. (2013). ДОРЕВОЛЮЦИОННАЯ ПУБЛИЦИСТИКА П.Т. КОЦЕВА. ''Известия Кабардино-Балкарского научного центра РАН'', No : 4 (54), S:190-196. (DEVRİM ÖNCESİ GAZETECİ P.T. KOTSEVA''.'' ''Rusya Bilimler Akademisi Kabardey-Balkar Bilim Merkezi'nin İzvestiyası'').</ref> <ref name=":3">Karmov, A.X. (2017). ДОРЕВОЛЮЦИОННАЯ ЭМИГРАНТСКАЯ ПУБЛИЦИСТИКА П.Т. КОЦЕВА. ''Вестник Института гуманитарных исследований Правительства Кабардино-Балкарской Республики и Кабардино-Балкарского Научного центра Российской академии наук.'' No : 3 (34), S: 19-33''.'' (DEVRİMCİ GÖÇMEN GAZETECİ P.T. KOTSEVA''.'' ''Kabardey-Balkar Cumhuriyeti Hükümeti İnsani Araştırma Enstitüsü ve Rusya Bilimler Akademisi Kabardey-Balkar Bilim Merkezi Bülteni'')</ref> <ref name=":4">Berzeg, Sefer E. (Ocak 2006). ''Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti 1917-1922, Sovyet Karanlığına Girerken'' (III. Cilt). İstanbul : Birleşik Kafkasya Derneği.</ref>
 
== Kaynakça ==
 
 
[[Kategori:CS1 Turkish-language sources (tr)]]
[[Kategori:1884 doğumlular]]
[[Kategori:1962 yılında ölenler]]
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Pşımaho_Kotse" sayfasından alınmıştır