Cemal Süreya: Revizyonlar arasındaki fark

'''Cemalettin Seber''' veya tanınan adıyla '''Cemal Süreya''' (1931, [[Erzincan]] - 9 Ocak 1990, [[İstanbul]]), Türk [[şair]], [[yazar]] ve [[çevirmen]]. Türk şiirinde modernist bir hareket olan [[İkinci Yeni]] şiirinin öncü şairlerinden biridir. İlk şiir denemelerini ortaokulda eskizlerle, lisede [[Aruz ölçüsü|aruzla]] yapsa da asıl şiir çalışmaları üniversite yıllarında başlamıştır. ''[[Üvercinka]]'' (1958), ''[[Göçebe (Cemal Süreya kitabı)|Göçebe]]'' (1965), ''[[Beni Öp Sonra Doğur Beni]]'' (1973), ''[[Uçurumda Açan]]'' (1984), ''[[Sıcak Nal]]'' (1988), ''[[Güz Bitigi]]'' (1988) ve ''[[Sevda Sözleri]]'' (1990){{#tag:ref|''Sevda Sözleri'', ilkin ''[[Uçurumda Açan]]'' kitabını da içine alarak 1984'te yayımlanmış ve ardından "Bütün Şiirleri" alt başlığıyla 1990'da piyasaya sunulmuştur.|group="not"|name="Sevda Sözleri"}} adlarındaki şiir kitaplarının yanı sıra deneme, eleştiri, günlük ve antoloji türlerinde de yazmıştır. Eserlerinde en sık işlediği temalar aşk, kadın, yalnızlık, sosyal ve siyasal eleştiriler, ölüm, tanrı düşüncesi, portreler ve manzum poetikadır. Ayrıca [[Fransızca]]dan kırka yakın kitabı [[Türkçe]]ye [[Cemal Süreya bibliyografyası#Çeviri|çevirmiştir]]. ''[[Onüç Günün Mektupları]]'' (1990) dışında hiçbir yazısı veya şiiri, dergi ve gazetede yayımlanmadan kitaba dönüşmemiştir. [[Sosyalizm|Sosyalist]] bir dünya görüşüne sahip olan Süreya, ''[[Papirüs (dergi)|Papirüs]]'' dergisini çıkarmış ve bu dergide edebî görüşlerini açıklamasının yanı sıra dergiyi bir aydın olarak fikirlerini ortaya koymak için araç olarak kullanmıştır.

 

 

Yazdığı kitaplarla 1959'da [[Yeditepe Şiir Armağanı]] (''Üvercinka''), 1966'da [[Türk Dil Kurumu Şiir Ödülü]] (''Göçebe'') ve 1988'de [[Necatigil Şiir Ödülü]] (''Sıcak Nal'' ile ''Güz Bitigi'') kazanmıştır. ''[[Kitap-lık]]'' dergisinin [[Türkiye'de cumhuriyetin ilanı|Türkiye'nin kuruluşunun]] 75. yıldönümü sebebiyle 1998'de hazırladığı "[[75 Yılda 75 Kitap listesi]]"nde iki kitabıyla (''Üvercinka'' ve ''Sevda Sözleri'') yer almıştır. Ayrıca çocuklar için ele aldığı yazılardan oluşan ve daha sonra kitaplaştırılan ''[[Aritmetik İyi Kuşlar Pekiyi]]'', [[Türkiye Cumhuriyeti Millî Eğitim Bakanlığı]] tarafından hazırlanan [[MEB 100 temel eser listesi (ilköğretim)|100 temel eser listesinde]] 30. sırada yer almıştır. 1991'den itibaren Cemal Süreya Kültür ve Sanat Derneği tarafından [[Cemal Süreya Şiir Ödülü]] verilmektedir.

 

=== Dünya görüşü ===

Süreya, kendini "[[Solculuk|sol]] sempatizanı [[Demokrasi|demokrat]] aydın" olarak nitelerken düşünce olarak da "[[Biçimcilik (felsefe)|formalist]]" olarak tanımlamıştır.{{Kdş|Koçman|2002|s=219}} Herhangi bir siyasi partiye dâhil olmayan veya herhangi bir eylemde bulunmayan Süreya, düşüncesini daima koruduğunu ve Türkiye'nin sosyalizmle kurtulup gelişeceğini dile getirmiştir.{{Kdş|Koçman|2002|s=219}} Kendini [[Feminizm|feministlerden]] yana hissetmiş ve feminizm sorununun dünyada ancak sosyalizmle ve kendiliğinden çözüme kavuşacağı kanısında olduğunu fakat "dünyanın hiçbir yerinde gerçek anlamda bir sosyalist toplum kurulamadığı için kendi payına bu umudumu yitirdiğini" açıklamıştır.{{kdş|Süreya|2002b|loc="Feminizm Bir Devrimdir"|ss=90-91}} Devlet, aydın, halk, politika, sanat, sanatçı gibi konuları sosyalist bir perspektifle ele almış ve iktidar sahibi olarak itham ettiği devlet, sağ görüşlü, gerici, demokrasiyi "burjuvanın estrümanı" olarak sunan, kültürü ve sanatı baltalayan kişilerden oluşmuştur.{{kdş|İlhan|2010|s=40}} [[Demokrat Parti (1946)|Demokrat Parti]], [[Adalet Partisi (Türkiye)|Adalet Partisi]] ve [[Anavatan Partisi]] eleştirdiği hükûmetlerin başında gelmiştir.{{kdş|İlhan|2010|s=40}}