Nikolay Çernışevski: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
YBot (mesaj | katkılar)
Otorite kontrolü şablonu eklendi
Baroqueviolin (mesaj | katkılar)
kDeğişiklik özeti yok
15. satır:
'''Nikolay Gavriloviç Çernışevski''' ({{dil|ru|Николай Гаврилович Чернышевский|dil_adı=e}}; 12 Temmuz 1828 - 17 Ekim 1889) Rus devrimci demokrat, [[materyalist]] filozof, eleştirmen ve [[Sosyalizm|sosyalist]]. Bazıları tarafından bir [[Ütopyacı sosyalizm|ütopyacı]] (ütopist) [[Sosyalizm|sosyalist]] olarak değerlendirilmiştir. 1860'larda devrimci demokratik hareketin önderi konumundaydı. [[Vladimir Lenin|Lenin]], [[Emma Goldman]] gibi önemli isimleri etkilemiştir.
 
Yoksul bir papazın oğlu olarak [[Saratov]]'da 1828'de doğdu. 1846'ya kadar burada kaldı. Toprak köleliğinin Tanrısal bir kökene dayandırıldığının anlatıldığı, felsefenin tamamen yasaklandığı ve baskıcı bir tutumu benimseyen Petersburg Üniversitesinde eğitim alırken büyük bir hayal kırıklığı yaşadı. Bu nedenle kendi imkanlarıyla bilhassa felsefe alanında okumalar yapan Çernişevski, Belinski ve Hertsen’in eserleriyle yakından ilgilenmiştir. Bu farkındalıklar ışığında Çernişevski, dönemin Rus toplumundaki yozlaşmışlıkları ve adaletsizlikleri daha iyi anlamış, bu nedenle devrimin kaçınılmaz bir tercih olduğuna inanmıştır. Bu düşüncelerini paylaştığı yazılarla Çernişevski, [[II. Aleksandr|Çar II. Aleksandr]]’ın ve yönetimin dikkatini çekmiştir.<ref>{{Kitap kaynağı|url=https://www.siyasalkitap.com/19-yuzyil-rus-edebiyati-uzerine-yazilar|başlık=19. Yüzyıl Rus Edebiyatı Üzerine Yazılar|erişimtarihi=1 Mayıs 2021|yazarlar=Ö. Aydın Süer|tarih=1994|dil=tr|sayfalar=87-88|yayıncı=İstanbul: Evrensel Basım Yayın}}</ref> 1850'de [[Sankt-Peterburg]] Üniversitesi'nden mezun olduktan sonra, [[Saratov]]'da bir lisede (jimnazyum) öğretmenlik yapmıştır. 1853'ten 1862'ye kadar [[Sankt-Peterburg]]'da yaşamış, ''Sovremennik''`te (''Çağdaş'') baş editör olmuştur. 1862'de yılında hiçbir geçerli sebep olmadan tutuklanmış ve hapsedilmiştirsürgüne gönderilmiştir. Hapiste olduğu sırada ''Nasıl Yapmalı?'' isimli ünlü romanını yazmıştır. Daha sonra birçok Rus devrimcisine ilham kaynağı olacak roman, barındırdığı düşünceler açısından [[Robert Owen|Owen]], [[Fourier]] ve [[Godwin]] gibi isimlerin etkilerini taşır denilebilir.
 
1862 yılında 'sivil idam' (alay(cı) idam) hükmü verilmiştir, ardından cezai kölelik ve daha sonra [[Sibirya]]'ya sürgün. 17 Ekim 1889'da, 61 yaşındayken ölmüştür.