Süleyman Demirel: Revizyonlar arasındaki fark

{{Makam sahibi bilgi kutusu

|title = 1965-77 – [[Isparta]]

|frame_style = border:none; padding: 0;

|4 = [[1977 Türkiye genel seçimleri|1977]] – [[Isparta'da 1977 Türkiye genel seçimleri|Isparta]]

}}

|title = 1987-91 – Isparta

|frame_style = border:none; padding: 0;

|2 = [[1991 Türkiye genel seçimleri|1991]] – [[Isparta'da 1991 Türkiye genel seçimleri|Isparta]]

}}

}}

 

 

 

 

== İlk yılları ==

 

== Görevleri ==

 

== Siyasi kariyeri ==

=== 1960'lar ===

 

 

Haziran 1964'te AP Genel Başkanı [[Ragıp Gümüşpala]]'nın beklenmeyen ölümü üzerine baş gösteren parti içi bunalım sırasında yeniden siyasete döndü. 28 Kasım 1964 tarihinde yapılan Adalet Partisi genel kongresinde [[Sadettin Bilgiç]], [[Tekin Arıburun]] ve [[Ali Fuat Başgil]]'in de yarıştığı seçimde 1679 oydan 1072'sini alarak genel başkan seçildi.<ref>{{Haber kaynağı|başlık=Demirel, Ezici Bir Farkla Başkan Oldu|tarih=30 Kasım 1964|yayımcı=Milliyet Gazetesi, Haftasonu ilavesi|sayfa=7|dil=Türkçe|erişimtarihi=25 Ağustos 2011}}</ref> [[28. Türkiye Hükûmeti|İsmet İnönü hükûmetinin]] düşürülmesinden sonra Şubat 1965'te [[Suat Hayri Ürgüplü]] başkanlığında AP, [[Yeni Türkiye Partisi (1961)|Yeni Türkiye Partisi]] (YTP), [[Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi]] (CKMP) ve [[Millet Partisi (1962)|Millet Partisi]] (MP) katılımıyla kurulmasını sağladığı [[29. Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti|29. Türkiye Cumhuriyeti]] [[koalisyon hükûmeti]]'nde [[Türkiye Büyük Millet Meclisi|TBMM]] dışından başbakan yardımcısı ve devlet bakanı olarak görev aldı. Aynı yıl babası Yahya Demirel memleketi [[Isparta (il)|Isparta]]'nın [[İslamköy, Atabey|İslamköy]] beldesinde belediye başkanı seçildi.<ref>{{Haber kaynağı|başlık=Demirel'in Babası Belediye Başkanı Oldu|tarih=20 Temmuz 1965|yayımcı=Miliyet Gazetesi|sayfa=1|dil=Türkçe|erişimtarihi=25 Ağustos 2011}}</ref>

[[1965 Türkiye genel seçimleri|1965 genel seçimleri]]nde, [[Yeni Türkiye Partisi (1961)|Yeni Türkiye Partisi]]'nin silinmesiyle [[Demokrat Parti (1946)|Demokrat Parti]] (DP) çizgisinin tek mirasçısı durumuna gelen Adalet Partisi aldığı %52,8 oy ile tek başına iktidar oldu. Demirel de bu seçimlerde [[Isparta (il)|Isparta]] milletvekili olarak ilk kez [[Türkiye Büyük Millet Meclisi|TBMM]]'ye seçildi. 27 Ekim 1965'te, [[27 Mayıs Darbesi|27 Mayıs]] sonrasının ilk koalisyonsuz hükûmeti olan [[30. Türkiye Hükûmeti|30. Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti]]'ni kurdu ve Türkiye'nin 12. başbakanı oldu.

 

 

AP hükûmetinin işbaşı yapmasından kısa süre sonra, Süleyman Demirel'in karşılaştığı ilk kriz, 27 Mayıs 1960'ta devlet başkanlığını, 1961 Anayasası'nın kabul edilmesinden sonra da cumhurbaşkanlığını üstlenen [[Cemal Gürsel]]'in, sağlık durumunun görevini sürdürmesine engel olduğu yolundaki rapor üzerine cumhurbaşkanlığının sona ermesiydi. Ordu komuta kademesini altüst ederek yapılan ve üzerinden henüz altı yıl geçmiş olan 27 Mayıs Darbesi'nin [[Türk Silahlı Kuvvetleri]] (TSK) içindeki etkilerinin sürdüğü bir ortamda TSK içindeki güç dengelerini çok iyi bilen ve bu nedenle çok önemli bir konumda olan Genelkurmay Başkanı Orgeneral [[Cevdet Sunay]], Demirel tarafından ordunun AP'ye karşı olan tavrının yumuşatılması için cumhurbaşkanlığına aday gösterildi.<ref>[http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=208018 Demirel 1966'da neden cumhurbaşkanı olmadı?], [[İsmet Berkan]], ''Radikal'', 22 Aralık 2006.</ref> 15 Mart 1966 tarihinde kendi isteği ile emekli olan ve kısa süre sonra kontenjan senatörü yapılan Sunay, 28 Mart 1966'da [[Türkiye Büyük Millet Meclisi]] tarafından Türkiye'nin beşinci Cumhurbaşkanı seçildi.

Bu gelişmelere karşın Adalet Partisi iktidarı toplumun aydın kesimleri ve özellikle öğrenci örgütlerince DP iktidarının 27 Mayıs sonrasındaki devamı olarak görüldü. [[1961 Anayasası]]'nın sağladığı bazı temel haklar ve bunların kullanılması iktidarın giderek artan tepkileriyle karşılaşınca, 27 Mayıs 1960 öncesindeki gençlik protestolarının benzerlerini AP iktidarı da yaşamaya başladı. Öte yandan 1968'de Avrupa ve ABD'de yaygınlaşan gençlik hareketleri [[Sosyalizm|sosyalist]] düşünceyle yeni yeni ilişki kuran Türkiye'deki üniversite gençliğini de etkilemişti. Türkiye'deki ilk önemli öğrenci eylemi Haziran 1968'de [[Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi]]ndeki boykotla başladı. Bunu, öteki üniversite ve fakültelerde hızla yaygınlaşan boykot ve işgaller izledi. Akademik amaçlarla başlatılan bu eylemler daha sonra giderek siyasi içerik kazandı ve AP iktidarı için tedirginlik kaynağı oldu. Bunun ardından sağ ve sol görüşlü öğrenci grupları arasındaki çatışmalarda kan dökülmeye başladı. Huzursuzluğun, AP'yi DP'nin ardılı olarak gören [[Türk Silahlı Kuvvetleri]] (TSK) içinde de yankılanmasının ardından "askerî müdahale" söylentileri yaygınlık kazandı. Kuvvet komutanlarının hükûmet başkanı Demirel'e ülkenin içinde bulunduğu duruma ilişkin mektup göndermeleri, sıradan gelişmeler hâline geldi.

 

 

12 Ekim 1969 tarihindeki [[1969 Türkiye genel seçimleri|genel seçimlerde]] de AP yüzde 47 oy alarak yine tek başına iktidar oldu ve Demirel ikinci hükûmetini kurdu (3 Kasım 1969). Ancak, halktan gelen bu destek AP'nin bölünmesini önleyemedi; partisi dışından gelen eleştiriler karşısında hoşgörülü, liberal bir siyaset izleyen Demirel, Adalet Partisi içinde başlayan muhalefete karşı aynı hoşgörüyü göstermedi. Kendisine bağlı "Yeminliler" hizibindeki kişilerin kayırılması, ülkede günden güne artan toplumsal, iktisadi, siyasi karışıklıklara son verilmesi ve eski [[Demokrat Parti (1946)|Demokrat Parti]] mensuplarının siyasi haklarının iadesi sorununun çözülmesi gibi istekleri dile getiren milletvekilleri partiden çıkarıldı. Bunun üzerine 72 AP'li senatör ve milletvekili, aynı istekleri içeren bir muhtırayı Demirel'e verdi (12 Ocak 1970). Demirel'in, "Biz muhtırayla iş görmeyiz." diyerek belirtilen istekleri göz ardı etmesi karşısında, 11 Şubat 1970'te, [[Saadettin Bilgiç]] ve [[Faruk Sükan]]'ın başını çektiği 41 AP'li milletvekili bütçe görüşmeleri sırasında, CHP ve öteki muhalefet partileriyle beraber ret oyu vererek Demirel'i istifaya zorladı. 41 milletvekilinin karşı oy vermesi üzerine bütçe 214 kabul oyuna karşılık 224 ret oyuyla güvenoyu alamadı ve Demirel ertesi gün başbakanlıktan istifa etti. Bu olaylardan sonra [[Celâl Bayar]] çevresindeki AP milletvekilleri istifa ederek eski [[Demokrat Parti (1946)|Demokrat Parti]]'nin gerçek mirasçısı olma savındaki [[Demokratik Parti (1970)|Demokratik Parti]]'yi kurdular. Aynı dönemde AP'nin [[İslamcı]] kanadının önemli bir bölümü partiden ayrılıp [[Necmettin Erbakan]]'ın kurduğu [[Millî Nizam Partisi]]'ne katıldı. Adalet Partisi'nde meydana gelen bu kopmalar, hükûmetin zayıflığından yakınanlar için önemli bir dayanak oluşturdu.

Demirel, Mart 1970'te yeni bir hükûmet kurdu ve aynı yıl yapılan 5. Kongre'de yeniden genel başkan seçildi.

 

 

=== 12 Mart Dönemi ===

 

 

=== 1973'ten 12 Eylül 1980'e ===

 

Adalet Partisi'nin bu başarısızlığının ardında 1972'de CHP liderliğine seçilen Ecevit'in halk nezdindeki popülaritesi kadar, Adalet Partisi içindeki bölünmeler de büyük rol oynamıştı. 1965 seçimlerinde oyların yarısını alan AP sağ siyasetin her rengini, küçüğünden büyüğüne ülkedeki sermaye sahibi tüm kesimlerin çıkarlarını temsil eden bir koalisyondu. Ancak gelişen [[kapitalist]] ekonominin yol açtığı toplumsal sonuçlar 1960'ların sonlarında Türk sağında parçalanmalara neden olmuştu. AP’nin, 1960'ların sonlarına doğru git gide salt büyük sermayenin çıkarlarını savunarak, ithalata dayanan bir sanayileşme politikası gütmeye başlaması, özellikle İstanbul merkezli olarak [[Marmara Bölgesi]]’ndeki sanayileri desteklemesi, yabancı sermaye uzantısı büyük kartellerin oluşmasına neden olmuş, bunun sonucu olarak piyasanın rekabet koşullarıyla baş edemez hâle gelen Anadolulu küçük tüccar, esnaf ve toprak sahipleri

büyük bir yıkım yaşamıştır.<ref>"[http://acikerisimarsiv.selcuk.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/123456789/1590/331826.pdf?sequence=1&isAllowed=y 27 Mayıs'tan 12 Mart'a Adalet Partisi ve Türkiye]", acikerisimarsiv.selcuk.edu.tr</ref>

 

 

Seçimlerden sonra kurulan [[37. Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti|CHP-MSP koalisyonu]] [[Kıbrıs Harekâtı|Kıbrıs Barış Harekâtı]]'nı gerçekleştirmesine rağmen, Kıbrıs başta olmak üzere birçok konuda kendi içinde anlaşmazlığa düşmüştü. Başbakan Ecevit erken seçime gidebilmek için 18 Eylül 1974'te istifa etmesine rağmen bu istifa erken seçimin yapılmasını sağlayamadığı gibi Eylül 1974'ten Mart 1975'e kadar 200 günü aşkın süren bir hükûmet krizine neden oldu. Sonunda güvenoyu alamayan [[38. Türkiye Hükûmeti|Sadi Irmak hükûmetinin]] ardından 31 Mart 1975'te AP Genel Başkanı Süleyman Demirel'in başkanlığında [[Adalet Partisi (Türkiye)|Adalet Partisi]] (AP), [[Millî Selamet Partisi]] (MSP), [[Milliyetçi Hareket Partisi]] (MHP) ve [[Cumhuriyetçi Güven Partisi]]'nden (CGP) oluşan koalisyon hükûmeti kuruldu. Sola karşı hemen hemen bütün sağ partilerin birliğini oluşturan Demirel hükûmeti, "[[Milliyetçi Cephe hükûmetleri|I. Milliyetçi Cephe Hükûmeti]]" olarak anıldı. Dört yıl aradan sonra başbakanlık koltuğuna oturan Demirel, koalisyonu yürütebilmek için MSP ve MHP'nin yandaşlarının devlet örgütü içinde kadrolaşmalarına göz yumdu. Bu hükûmet döneminde ülkede yeniden yoğun terör olayları ve toplumsal hareketler başladı; ülke dış ödemeler açığı ve hızlı enflasyondan kaynaklanan bir ekonomik bunalıma girdi.

1975 yılında kardeşi Hacı Ali Demirel'in oğlu [[Yahya Kemal Demirel]]’in adı hayali mobilya ihracatı yaptığı iddiasıyla gündeme geldi. Yurt dışına mobilya yerine sunta gönderdiği, devletten haksız [[vergi iadesi]] aldığı iddia edildi. Bu iddia gazeteci [[Uğur Mumcu]] tarafından haberleştirildi ve [[Altan Öymen]]'le birlikte hazırladıkları ''Mobilya Dosyası'' adlı kitapta belgeleriyle yayınlandı. Yahya Demirel kısa bir süre de cezaevinde yattı.<ref>[http://haber.gazetevatan.com/yahya-demirel-hayatini-kaybetti/492015/1/gundem Yahya Demirel hayatını kaybetti!] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20121112095420/http://haber.gazetevatan.com/yahya-demirel-hayatini-kaybetti/492015/1/Gundem |tarih=12 Kasım 2012 }}, Vatan 8 Kasım 2012.</ref>

 

 

AP, [[1977 Türkiye genel seçimleri|1977 seçimleri]]nde bir derece güçlenmesine karşın, aldığı 36,9 oy oranıyla, oylarını 8 puan artırarak yüzde 41,4 oy alan CHP'nin ardından ikinci parti olabildi. Seçim sonrasında kurulan [[40. Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti|Ecevit hükûmeti]] güvenoyu alamayınca, Ağustos 1977'de MSP ve MHP'nin de katılımıyla oluşan [[Milliyetçi Cephe hükûmetleri|II. Milliyetçi Cephe Hükûmeti']]nin başbakanı oldu. Bu hükûmet, [[Güneş Motel Olayı]] diye anılan operasyonla CHP'nin Adalet Partisi'nden seçilmiş 13 milletvekilini bakanlık vaadiyle transfer etmesinin üstüne 31 Aralık 1977'de CHP'nin gensoru önergesiyle düşürüldü. 1978 başında Ecevit tek başına iktidar oldu. AP'den transfer edilen milletvekillerinin çoğuna bakanlık verildi. İktidarı yitiren Demirel, CHP ağırlıklı hükûmetle diyalog kurmayı reddedip, Ecevit'e karşı hırçın bir muhalefet yürüttü. 21 Şubat 1979 Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk'e, sıkıyönetimin uzatılmasına karşı olduklarını açıkladı.

 

=== 12 Eylül Darbesi ===

Genelkurmay Başkanı [[Kenan Evren]] ve kuvvet komutanlarının 1979 yılının son günlerinde cumhurbaşkanına verdikleri "uyarı mektubu"ndan sonra askerî darbenin beklenir duruma gelmesine karşın, ana muhalefet partisi başkanı Ecevit ile tırmanan teröre (eski başbakan [[Nihat Erim]], eski Tekel Bakanı MHP'li [[Gün Sazak]] ve [[Maden-İş]] Genel Başkanı [[Kemal Türkler]] gibi önemli kişiliklerin suikastlarla öldürülmesi) karşı ortak bir çözüm üzerinde anlaşmaktan kaçındı. Cumhurbaşkanı [[Fahri Korutürk]]'ün süresini doldurarak görevinden ayrılmasından (Nisan 1980) sonra ortaya çıkan cumhurbaşkanı seçim sorununun çözülmesini geciktirdi.

 

 

[[Doğru Yol Partisi]] (DYP) kurulunca onu destekledi. 6 Eylül 1987'deki [[1987 Türkiye anayasa değişikliği referandumu|halk oylaması]] sonucunda siyaset yasağı kalkan Demirel, DYP'nin o tarihteki genel başkanı [[Hüsamettin Cindoruk]]'un istifası ile 24 Eylül 1987'de DYP'nin genel başkanlığa seçildi. [[1987 Türkiye genel seçimleri|29 Kasım 1987 seçimleri]]nde Isparta'dan milletvekili seçilerek [[Türkiye Büyük Millet Meclisi|TBMM]]'ye girdi. 1988 ve 1990 yıllarında yapılan büyük kongrelerde DYP genel başkanlığına yeniden seçildi. Bu dönemde, 24 Ocak Kararları'nı beraber hazırladığı Turgut Özal'a karşı sert bir muhalefet yürüttü.

 

=== Son başbakanlığı ===

[[1991 Türkiye genel seçimleri|20 Ekim 1991 genel seçimleri]]nde DYP oyların yüzde 27'sini alarak çıkardığı 178 milletvekiliyle [[Türkiye Büyük Millet Meclisi|TBMM]]'de birinci parti durumuna gelince Demirel, hükûmeti kurmakla görevlendirildi. 20 Kasım 1991'de [[Sosyaldemokrat Halkçı Parti]] (SHP) ile bir [[49. Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti|koalisyon hükûmeti]] kurdu.

 

Koalisyonun iki ortağı da geçmişte [[Güneydoğu Anadolu Bölgesi]]'nde [[Olağanüstü Hâl Bölge Valiliği|olağanüstü hâlin]] ve koruculuk sisteminin kaldırılmasını, [[Çekiç Güç]]'ün görevine son verilmesini savundukları hâlde, DYP-SHP hükûmeti bu uygulamaları sürdürdü.

 

17 Nisan 1993 tarihinde 8. Cumhurbaşkanı [[Turgut Özal]] kalp ve koroner yetmezliğine bağlı tansiyon düşmesi sonucunda yaşamını yitirdi. Süleyman Demirel 4 Mayıs tarihinde, Turgut Özal'ın beklenmeyen ölümüyle boşalan Cumhurbaşkanlığına adaylığını ilan etti. 8 Mayıs günü [[Türkiye Büyük Millet Meclisi|TBMM]]'de yapılan seçimin ilk turunda Demirel 234 oyda kalarak yeterli çoğunluğu sağlayamadı. İkinci turda Demirel 225, öteki partilerin adayları [[Kamran İnan]] (ANAP) 95, [[Lütfi Doğan (1930 doğumlu siyasetçi)|Lütfi Doğan]] (RP) 49, [[İsmail Cem]] (CHP) 25 oy aldı. 16 Mayıs'taki üçüncü turda Doğru Yol Partisi dışında koalisyon ortağı [[Sosyaldemokrat Halkçı Parti]] (SHP) ile [[Milliyetçi Hareket Partisi]]'nin (MHP) desteğiyle 244 oy olan Demirel Türkiye'nin 9. Cumhurbaşkanı olarak seçildi.<ref>[http://gazetearsivi.milliyet.com.tr/Ara.aspx?&ilkTar=01.04.1993&sonTar=31.05.1993&ekYayin=&drpSayfaNo=&araKelime=demirel%20cumhurba%C5%9Fkan%C4%B1%20dyp%20shp%20mhp&gelismisKelimeAynen=&gelismisKelimeHerhangi=&gelismisKelimeYakin=&gelismisKelimeHaric=&Siralama=RANK%20DESC&SayfaAdet=20&isAdv=true Demirel rahat ilk turda:234 ], Milliyet, 9 Mayıs 1993.</ref>

 

[[28 Şubat Süreci]] olarak bilinen dönemde bazı çevrelerce [[54. Türkiye Hükûmeti|Refahyol Hükûmeti]]'ne karşı oluşan cephenin başaktörü olmakla itham edilirken<ref>[http://www.ulusalkanal.com.tr/gundem/arinc-demireli-hedef-aldi-28-subatin-basaktoru-h9408.html Arınç Demirel’i hedef aldı: 28 Şubat'ın başaktörü], ulusalkanal.com.tr,</ref>, bazı çevrelerce de gerginliği yumuşatarak bir darbeyi engellediği öne sürüldü.<ref>[http://www.radikal.com.tr/turkiye/nazli_ilicak_demirel_daha_sicak_bir_darbeyi_engelledi-1092567Nazlı Ilıcak: Demirel daha sıcak bir darbeyi engelledi], Radikal, 28 Haziran 2012</ref>

 

 

Eşi Nazmiye Demirel, [[Alzheimer hastalığı]] tedavisi gördüğü hastanede 27 Mayıs 2013'te yaşamını yitirdi.

Demirel'in memurluktan cumhurbaşkanlığının sona erdiği döneme kadar geçen sürede kullandığı eşyaların sergilendiği Süleyman Demirel Demokrasi ve Kalkınma Müzesi Isparta'da 26 Ekim 2014 tarihinde açıldı.<ref>http://www.aa.com.tr/tr/haberler/410602--suleyman-demirel-demokrasi-ve-kalkinma-muzesi-acildi</ref>

 

 

{{Vikihaber|Süleyman Demirel 90 yaşında hayatını kaybetti}}

 

== Ödülleri ==

* Siyasi kariyeri boyunca, çocukluk yıllarında çobanlık yaptığı için "Çoban Sülü", 1950'li yıllardaki Devlet Su İşleri'ndeki çalışmaları için "Barajlar Kralı"<ref>[http://www.haberler.com/barajlar-krali-sifati-bana-ait-haberi/ 'Barajlar Kralı' Sıfatı Bana Ait-haberler.com]</ref>, 1960'ların başlarında çalıştığı Amerikalı Morrison Knudsen adlı mühendislik firması nedeniyle "Morrison Süleyman"<ref>[http://arsiv.sol.org.tr/?yazino=27960 arsiv.sol.org.tr]</ref>, [[12 Eylül Darbesi]] sonrasında siyasi yasaklı olduğu dönemde "Bir Bilen"<ref>[http://www.cihandergi.com/detay.php?id=563&did=39 cihandergi.com]</ref> gibi lakaplarla anılmıştır.

 

 

== Adı verilen yerler ==

* Isparta Süleyman Demirel Bulvarı

* Isparta Süleyman Demirel Fen Lisesi

* [[Süleyman Demirel Üniversitesi]]<ref>[http://www.sdu.edu.tr/ Süleyman Demirel Üniversitesi]</ref>

* Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Süleyman Demirel Kültür Merkezi

* İzmir, Karşıyaka, Emlakbank Süleyman Demirel Anadolu Lisesi<ref>[http://mebk12.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/35/12/967436/okulumuz_hakkinda.html?CHK=978d5067a32a7cb12f43d2ba3d3a0d4f Emlakbank Süleyman Demirel Anadolu Lisesi]</ref>

* İzmir, Bornova, Süleyman Demirel Çok Programlı Lisesi<ref>[http://mebk12.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/35/06/868908/okulumuz_hakkinda.html İzmir, Bornova, Süleyman Demirel Çok Programlı Lisesi]</ref>

* Hatay, Dörtyol, Dörtyol Süleyman Demirel Anadolu Lisesi<ref>[http://mebk12.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/31/03/345284/okulumuz_hakkinda.html?CHK=2e31d3e4e721cc31c2d14388d492f0ec Dörtyol Süleyman Demirel Anadolu Lisesi]</ref>

* Ankara, Sincan, Süleyman Demirel Anadolu Lisesi<ref>[http://mebk12.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/06/22/280817/okulumuz_hakkinda.html?CHK=1baf871844d90158d7b0adaa13e4adc4 Sincan Süleyman Demirel Anadolu Lisesi]</ref>

* Edirne Süleyman Demirel Fen Lisesi

* Kahramanmaraş Süleyman Demirel İlköğretim Okulu

* Isparta Süleyman Demirel Eğitim Kompleksi

* Çankırı Süleyman Demirel Fen Lisesi

* Kdz. Ereğli Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel Orta Okulu

*Gebze Süleyman Demirel Anadolu Lisesi

 

== Kaynakça ==

{{başlangıç kutusu}}

{{s-off}}

{{sıra kutusu| önce= [[Bülent Ecevit]] | başlık= [[Türkiye ana muhalefet partisi liderleri listesi|TBMM Ana Muhalefet Partisi Lideri]] | yıllar= 5 Ocak 1978 - 12 Kasım 1979 | sonra= [[Bülent Ecevit]] }}

{{sıra kutusu| önce= [[Bülent Ecevit]] | başlık= [[Türkiye ana muhalefet partisi liderleri listesi|TBMM Ana Muhalefet Partisi Lideri]] | yıllar= 21 Haziran 1977 - 21 Temmuz 1977 | sonra= [[Bülent Ecevit]] }}

{{sıra kutusu| önce= [[İsmet İnönü]] | başlık= [[Türkiye ana muhalefet partisi liderleri listesi|TBMM Ana Muhalefet Partisi Lideri]] | yıllar= 26 Kasım 1974 - 17 Kasım 1974 | sonra= [[Bülent Ecevit]] }}

{{sıra kutusu| önce= [[Ragıp Gümüşpala]] | başlık= [[Türkiye ana muhalefet partisi liderleri listesi|TBMM Ana Muhalefet Partisi Lideri]] | yıllar= 29 Kasım 1964 - 20 Şubat 1965 | sonra= [[İsmet İnönü]] }}

{{s-ppo}}

|title=[[Türkiye Cumhuriyeti hükûmetleri listesi|Türkiye hükûmetleri]]

|list1=

}}

{{DYP Başkanları}}

 

{{DEFAULTSORT:Demirel, Süleyman}}

[[Kategori:Süleyman Demirel| ]]

[[Kategori:1924 doğumlular]]

[[Kategori:20. yüzyıl Türk siyasetçileri]]

[[Kategori:2015 yılında ölenler]]

[[Kategori:Ankara'da hastalıktan ölenler]]

[[Kategori:Doğru Yol Partisi genel başkanları]]

[[Kategori:Isparta'da defnedilenler]]

[[Kategori:İstanbul Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi'nde öğrenim görenler]]

[[Kategori:Türkiye Cumhuriyeti Devlet Şeref Madalyası sahipleri]]

[[Kategori:Türkiye'deki ana muhalefet partisi genel başkanları]]