Tasavvuf edebiyatı: Revizyonlar arasındaki fark

Dinî -Tasavvufî Türk edebiyatında asıl olan sanat yapmak değil, dinî-tasavvufi düşünceyi yaymaktır. Mecazi aşk ile hakiki aşk arasında kuvvetli bağlar kuran, ortak mazmunların bulunduğu bir şiir çizgisinde gelişimini sürdüren tasavvuf edebiyatında tekke şairlerinin çoğu tarikatlarda yetişmiş şeyh ve dervişlerdir. Dili Aşık Edebiyatı'na göre ağır, divan edebiyatına göre sadedir. İlahi, nefes, nutuk, devriye, şathiye, deme gibi nazım şekilleri kullanılmıştır. Tekke şiiri anlam yönüyle olduğu gibi şekil ve tür bakımından da zengindir.<ref>Erman Artun, Dinî-Tasavvufî Halk Edebiyatı, Akçağ Yayınları, 2002</ref> Örneğin en yaygın konulardan biri olan içkili eğlenceler konu edinirken meyhaneler [[tekke]]yi, şarap ve [[mey]] ilâhî aşkı, meyhaneci [[tarikat]] [[şeyh]]ini, mahbûb ve mâşuk Allah'ı simgeliyordu. Tekke edebiyatı, kitleleri birleştiren bir edebiyat ve kültür köprüsü vazifesini üstleniyordu.<ref>Bekir Şahin, ''Osmanlı ansiklopedisi: tarih, medeniyet, kültür'', Ağaç Yayıncılık, 1993</ref> Ancak [[Tekke edebiyatı]] bu konuları tarikatlara bağlanan halk topluluklarının anlayabileceği dilde konu edinmiştir.<ref>Abdülbâkî Gölpınarlı, ''Mevlana, Hayatı, Eserlerinden Seçmeler'', Varlık Yayınları, İstanbul 1963</ref>

 

Anadolu’da 19'uncu yüzyıla değin çeşitli tarikatlarla gelişen bu edebiyat geleneğinin sürmesinde en önemli rolü Alevi-Bektaşi ve Melami-Hamzavi şairler oynadı.

Tasavvuf edebiyatı şairleri, yalın bir dille, hece ölçüsüyle ya da aruzun heceye yakın yalın kalıplarıyla şiirler yazdılar. Tasavvuf şiirinin genel adı, özel bestelerle okunan ve tarikatlara göre değişik isimlerle anılan ilahilerdi. Nazım birimi dörtlüktü. Ama gazel biçimde yazılmış ilahiler de vardır. Bu edebiyatın düzyazı biçimini ise evliya menkıbeleri, [[efsane]]ler, [[masal]]lar, [[fıkra]]lar ve [[tarikat]] büyüklerinin yaşamlarını konu alan yapıtlar oluşturur.