Toros kurbağası: Revizyonlar arasındaki fark

'''Toros kurbağası'''<ref>[http://www.turkherptil.org/IcerikDetay.asp?IcerikKatId=19&TurId=471 www.turkherptil.org] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20120529202106/http://www.turkherptil.org/IcerikDetay.asp?IcerikKatId=19&TurId=471 |tarih=29 Mayıs 2012 }} by [[Bayram Göçmen]]</ref> (''Rana holtzi''), [[Su kurbağasıgiller|Ranidae]] familyasından ortalama boyları 6 &nbsp;cm ile 7,.5 &nbsp;cm arasında değişen [[Türkiye]]'yede [[endemik]] bir [[kurbağa]] [[tür]]üdür<ref name="refGöçmen2012">Mehmet Zülfü Yıldız & [[Bayram Göçmen]] (2012), [http://fen.ege.edu.tr/~bgocmen/103.pdf Population dynamics, reproduction, and life history traits of Taurus Frog, Rana holtzi Werner, 1898 (Anura: Ranidae) in Karagöl (Ulukışla, Niğde), Turkey], ''Herpetologica Romanica'', Vol. 6, 2012, pp.1-40</ref>.Toros kurbağası, Dünya’da yalnızca [[Niğde (il)|Niğde]] ili [[Ulukışla]] ilçesi sınırları içerisindeki [[Toros Dağları]]'nda bulunan 2560 metre yükseklikteki Eğrigöl, [[Karagöl]] ve [[Çiniligöl]]'de yaşamaktadır. Ayrıca dünyada ötmeyen tek kurbağa türü de Torostoros kurbağasıdır.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.defterk.com/haber_detay.asp?haberID=180 | başlık = Niğde'yi sevmek için birkaç sebep... | erişimtarihi = 26 Kasım 2010 | çalışma = Defterk | tarih = 17 Ekim 2009 | ilk = Uğur | son = Arıbaş | arşivurl = https://web.archive.org/web/20110830074717/http://www.defterk.com/haber_detay.asp?haberID=180 | arşivtarihi = 30 Ağustos 2011 | ölüurl = evet }}</ref> Yalnızca [[Orta Toroslar]]'da bulunan [[Bolkar Dağları]]ndaki [[Çiniligöl]] (2600 m.) ve [[Karagöl, Toros|Karagöl]]'de (2500 m.) yaşadığı sanılırken, 2007 yılında yapılan bir araştırma<ref name="araştırma">{{Web kaynağı | url = http://journals.tubitak.gov.tr/zoology/issues/zoo-07-31-3/zoo-31-3-7-0603-8.pdf | başlık = On new population of Rana Holtzi and Rana macrocnemis (Ranidae:Anura) | erişimtarihi = 26 Kasım 2010 | çalışma = TÜBİTAK Turk J Zool. 31 (2007) 241-247 | tarih = 13 Mart 2006 | yazar = İbrahim BARAN, Çetin ILGAZ, Yusuf KUMLUTAŞ, Kurtuluş OLGUN, Aziz AVCI & Fatma İRET (2007) | arşivurl = https://web.archive.org/web/20111027131200/http://journals.tubitak.gov.tr/zoology/issues/zoo-07-31-3/zoo-31-3-7-0603-8.pdf | arşivtarihi = 27 Ekim 2011 | ölüurl =evet}}</ref> ile bu dağın yaklaşık 3000 m. yüksekliğinde Eğrigöl mevkiinde de yaşamakta olduğu ilk kez tespit edilmiştir.

Bu türün [[morfolojik]] yapısı sırt bölgesi sarı, yeşil siyah desenli gözlenebilirken karın pembe veya sarımsı olabilmektedir. Temel besinleri, göl kenarındaki çayırlıklarda yaşayan [[böcek]]ler ve diğer [[eklem bacaklılar|eklembacaklılar]]dır. 1990'lı yıllarda Toros kurbağasının ürediği göllere bilinçsizce sonradan getirilen ''aynalı [[sazan]]'' balıkları yüzünden nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya kalmıştır.<ref>{{Web kaynağı | url = http://yesilatlas.kesfetmekicinbak.com/yesil_barometre/00217/index.php | başlık = Toros kurbağası tehlikede | erişimtarihi = 26 Kasım 2010 | çalışma = Hürriyetim (Yeşil Atlas) | ilk = Turan | son = Çetin | arşivurl = https://web.archive.org/web/20160705182157/http://yesilatlas.kesfetmekicinbak.com/yesil_barometre/00217/index.php | arşivtarihi = 5 Temmuz 2016 | ölüurl =evet}}</ref>

2007 yılının Ekim ayında [[Niğde (il)|Niğde]] İl Çevre ve Orman Müdürü Metin Süzgeç, Torostoros kurbağalarının sayısında önemli bir artış gözlemlediklerini açıkladı.<ref name="artış">{{Web kaynağı | url = http://www.kentselhaber.com/V2/News/52635/Toros-kurbagasi-sayisinda-artis | başlık = Toros kurbağası sayısında artış | erişimtarihi = 26 Kasım 2010 | çalışma = Kentselhaber | tarih = 5 Ekim 2007 | ilk = Muhammet | son = Yılmaz | arşivengelli = evet | arşivurl = https://web.archive.org/web/20110911160031/http://www.kentselhaber.com/V2/News/52635/Toros-kurbagasi-sayisinda-artis | arşivtarihi = 11 Eylül 2011 | ölüurl =evet}}</ref> Süzgeç, “'''''Rana holtziHoltzi''', [[endemik]] bir tür olmasından dolayı Çevre ve Orman Bakanlığınca koruma altına alınmış türlerdendir. Son günlerde yapılan kontrollerde kurbağa yavrularının göl çevresinde çok sayıda olduğu tespit edilmiştir''<ref name="artış"/>” dedi.

İlk başlarda, 1984 yılında doğadaki canlıların ve yaşadıkları ortamların korunması amacı ile düzenlenen ''Uluslararası BERN sözleşmesi'' ile Torostoros kurbağası koruma altına alındı.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.balikavi.net/forum/showpost.php?p=295812&postcount=29 | başlık = Yok oluşun başlangıcı başladı mı? | erişimtarihi = 26 Kasım 2010 | çalışma = Milliyet | tarih = 16 Temmuz 2006 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20160705182212/http://www.balikavi.net/forum/showpost.php?p=295812&postcount=29 | arşivtarihi = 5 Temmuz 2016 | ölüurl = evet }}</ref> 1999 senesinden beri bu kurbağalar [[Türkiye Cumhuriyeti Tarım ve Orman Bakanlığı|Tarım ve Orman Bakanlığı]], [[Niğde (il)|Niğde]] Valiliği ve Uluslararası Çevre Örgütleri tarafından korunma altında tutuluyor. [[Niğde (il)|Niğde]], [[Ulukışla]]'ya bağlı Maden köyünde, Maden-Der adıyla ''Kurbağaları Koruma Derneği'' kuruldu Derneğin amacı Torostoros kurbağalarının korunmasını sağlamak. Niğde Valiliği ise bu bölgede piknik yapılmasını, hatta Karagöl'den su alınmasını bile yasakladı. Geçtiğimiz yıl Niğde Valiliği Çevre Koruma Kurulu [[Bolkar Dağları]]'nı özel koruma alanı ilan etmiş ve bölgenin bitki örtüsünü, Coğrafi yapısın ve görünümünü bozacak her türlü etkinliği engellemek için çalışmalar başlatmıştı.

== MorfolojiBiçimsel özellikleri ==

Vücut boyu 7.5&nbsp;cm kadar olabilen Toros kurbağalarının derisi yumuşak, düz ve incedir. Nadiren dişilerde siğillisiilli bir deri de görülebilmektedir. Başlarının yanında belirgin bir şekilde temporal (şakak) şeritler bulunmaktadır. Erkek olanlarda iç ses kesesi bulunduğu için, bunlar ova kurbağaları gibi ötmezler. Sırt kısımlarındaki renkler sarımsı, kirli yeşil veya sarımsı pembe olmakla birlikte siyaha yakın lekeleri de vardır. Bu lekeler arka bacaklarının üzerinde de bulunabilir. Karın bölgeleri genelliklegenellkikle lekesizdir ve pembe, sarı, nadiren de griye yakın bir renkte olabilir.<ref name="tübitak">{{Web kaynağı | url = http://www.biltek.tubitak.gov.tr/bilgipaket/canlilar/TR_tur_listesi/rana_holtzi.htm | başlık = Rana holtzi Werner, 1898 | erişimtarihi = 27 Kasım 2010 | çalışma = TÜBİTAK - Bilim ve Teknik | tarih = 2002 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20120831092702/http://www.biltek.tubitak.gov.tr/bilgipaket/canlilar/TR_tur_listesi/rana_holtzi.htm | arşivtarihi = 31 Ağustos 2012 | ölüurl =evet}}</ref>

Toros kurbağaları kenarları çayırlık dağ göllerinde yaşamaktadır. Nadiren suyun içinde bulundukları gözlemlenmiştir.<ref name="tübitak"/> İlk olarak [[Dünya]]'da yaşadığı bilindiği tek yerin [[Ulukışla]] Torosları'ndatoroslarında 2560 m. yükseklikteki [[Karagöl]] olduğu biliniyordu. Fakat 2007 yılında yapılan bir araştırma<ref name="araştırma"/> ile bu dağın yaklaşık 3000 m. yüksekliğinde Eğrigöl mevkiinde de yaşamakta olduğu ilk kez tespit edilmiştir. Ayrıca Karagöl'den 100 m. daha yüksekte bulunan ve daha küçük olan [[Çiniligöl]]’de de çok ender olarak yaşadığı bilinmektedir. Bu gölde ender olarak görülmesinin sebebi ise göl etrafındaki çayırlık yerlerin yok oluşudur. Bu yüzden çok sıcak yaz aylarında bile, hayatta kalma koşulları için uygun serinlikte olan bu yüksek yayla gölünde yaşamlarını milyonlarca yıldan beri sürdürmektedirler.

Toros kurbağası, yaşadığı [[Çiniligöl|Çinigöl]] ve [[Karagöl]]’ün yüksekliği nedeniyle kısa dönem bir etkin yaşam sürdürmektedir. Bu dönemlerdedöenemlerde gölün çevresini oluşturan çayırlık ve bitkili kısımların içinde yaşayan böcekleri yiyerek beslenirler. Beslenmek amacıyla çayırlık alanda böcek bulabilmek için sudan zaman zaman 30-4030–40 metrem. uzağa gidebilmektedirler. Gölün çevresinde yapılan araştırmalarda bitki türlerinin çok iyi gelişmiş olduğu kısımlarda, diğer bölgelere göre daha fazla kurbağa örneği saptanmıştır. Bu sebeple göl kenarında çayırların ve bitki türlerinin iyi gelişmesi, buradaki Torostoros kurbağasınınkurbağası’nın yaşaması için büyük önem taşımaktadır. Göl kenarındaki bitki türlerinin iyi gelişmesi, bu çayırlıklarda keçi sürülerinin dolaşarak buraları gübrelemesine bağlıdır. Bu nedenle keçi ve koyun sahiplerine sürülerini gölün etrafında dolaştırmasını teşvik etmek, Torostoros kurbağasının yaşamanı sürdürebilmesi için iyi bir ortam oluşturacaktır.

[[Üreme]] duyusu, Mayıs ayının sonundan Ekim ayına kadar olan yaklaşık 4 aylık bir süre içinde aktif olan Torostoros kurbağası, üreme biyolojisini tamamlamak zorundadır. Yani bu 4 aylık zaman dilimi içinde, Torostoros kurbağası çiftleşip yumurta bırakmak zorundadır. MevsimSezon bitene kadar da [[iribaş]] denilen yavruların, kuyruklarını kaybedip küçük kurbağa haline gelmeleri gerekmektedir.