Vikipedi

Kemal Tahir: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
YBot (mesaj | katkılar)
Botlar
1.760.315 değişiklik
Otorite kontrolü şablonu eklendi
Bazı yazım ve noktalama yanlışları düzeltildi.
31. satır:
 
== Yaşamı ==
13 Mart 1910’da [[İstanbul]]’da dünyaya geldi. Gerçek adı İsmail Kemalettin Demir'dir. Babası, [[II. Abdülhamit]]’in yaverlerinden ''Yüzbaşı Tahir Bey''; annesi, Osmanlı sarayında [[II. Abdülhamit|Abdülhamit]]’in kızı [[Naile Sultan (II. Abdülhamid'in kızı)|Nâile Sultan]]’ın hizmetinde bulunan ''Nuriye Hanım''’dır. (Saraydaki adı “''Hubser''” idi)<ref name=karaca>[http://kitapzamani.zaman.com.tr/kitapzamani/newsDetail_getNewsById.action?newsId=2182 Alâattin Karaca, '''Dragomanlar Ülkesinde Bir Aydın:Kemal Tahir''', ''Kitap Zamanı Dergisi, Sayı 50, 01-07 Mart 2010'']{{Ölü bağlantı|date=Nisan 2020 }}</ref> . Kemal, âilenin ilk çocuğu idi.
 
Babasının görevleri nedeniyle ilk öğrenimini imparatorluğun değişik yerlerinde sürdürdü. Ailenin 1923’te [[İstanbul]]’a yerleşmesinden sonra eğitimine [[Galatasaray Lisesi|Mekteb-î Sultânî]]’de devam etti. Annesinin 1926 yılında veremden ölümü ve babasının ikinci bir evlilik yapması üzerine öğrenimini 10. sınıfta iken bıraktı. Önce İstanbul’da avukat kâtipliği, sonra [[Zonguldak]]’taki kömür işletmelerinde ambar memurluğu yaptı.
39. satır:
 
=== İlk kitapları ===
İlk kitabı, 1936’da yayımladığı “''Namık Kemal için diyorlar ki''” adlı kitapçık oldu. Kitapçık, [[Namık Kemal]] hakkında yaptığı yedi soruluk ankete çeşitli şair ve yazarlar tarafından verilen yanıtlardan oluşmaktaydı.<ref name=tgc>{{Web kaynağı |url=http://www.tgc.org.tr/yazi.asp?gid=4195 |başlık=İskender Özsoy, '''Kemal Tahir’in İlk İki Kitabı''', ''26.03.2010'' |erişimtarihi=29 Şubat 2012 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20160130020132/http://www.tgc.org.tr/yazi.asp?gid=4195 |arşivtarihi=30 Ocak 2016 |ölüurl=evet }}</ref> [[Falih Rıfkı Atay]], [[Vâlâ Nureddin]], [[Hüseyin Cahit Yalçın]], [[Peyami Safa]], [[Ercüment Ekrem Talu]], [[Sadettin Nüzhet Ergun]], [[Kerim Sadi Cerrahoğlu]], Dr. Fuad Sabit, [[Nâzım Hikmet]], [[Hüseyin Avni Şanda]] ve [[Suat Derviş]]’in yanıtlarını ve Kemal Tahir’in onlar hakkındaki saptamalarını içeren kitapçık, edebiyat dünyasında geniş yankı buldu<ref name=karaca/>. 1937’de ikinci kitabı olan “''Bir Çalgıcının Seyahatı''” adlı romanı yayınlandı.
 
[[Suat Derviş]]'in 1937 yılında [[Tan Gazetesi]]'nde [[tefrika]] edilmesi için yazmaya başladığı [[Bu Roman Olan Şeylerin Romanıdır]] isimli çalışmasını Kemal Tahir bitirmiştir. Tan gazetesi Suat Derviş’i muhabir olarak [[Sovyetler Birliği]]'ne gönderdiğinde romanı yarım kalmış, Derviş hazırladığı taslakları Kemal Tahir’e bırakmış, yolculuğu sırasında iki defter ile romanın devamını yazdıysa da gazete, tefrikanın yeterince ilgi görmediğini söyleyerek Kemal Tahir romanın sonunu yazmasını istemiştir. Son kısmını Kemal Tahir tamamladığı roman 81 yıl sonra İthaki Yayınları tarafından ktiap olarak basılmıştır.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.ithaki.com.tr/urun/bu-roman-olan-seylerin-romanidir/ | başlık = Bu Roman Olan Şeylerin Romanıdır | erişimtarihi = 29 Temmuz 2020 | tarih = | çalışma = | yayıncı = | arşivurl = https://web.archive.org/web/20181013194232/http://www.ithaki.com.tr/urun/bu-roman-olan-seylerin-romanidir/ | arşivtarihi = 13 Ekim 2018 | ölüurl = evet }}</ref>
 
=== Özel hayatı ve evliliği ===
47. satır:
 
=== Donanma Davası ===
Kemal Tahir, bahriyede görevli kardeşi Nuri Tahir, [[Nâzım Hikmet]], Hamdi Alev, Emine Alev, [[Hikmet Kıvılcımlı]], [[Fatma Nudiye Yalçı]], [[Kerim Korcan]], Mehmet Ali Kantan, Seyfi Tekbilek ve Hüseyin Durugün'le beraber “askeri isyana tahrik ve teşvik” suçlaması ile 13 Haziran 1938’de tutuklandı.
 
Tutuklanma gerekçesi, astsubay olan kardeşi Nuri Tahir’e [[Sabahattin Ali]]’nin bir kitabını vermek idi.<ref name=erem>Erem Sarıkıca, '''Kemal Tahir Düşüncesinde Batılılaşma Olgusu''', ''Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Erzurum 1996'']</ref> “''Donanma Davası''” veya “''Bahriye Olayı''” diye adlandırılan bu dava nedeniyle askerî mahkemede yargılandı, 15 yıl ağır hapis cezasına çarptırıldı.
 
=== Cezaevi yılları ===
57. satır:
=== Cezaevinden çıktıktan sonraki yaşamı ===
Yazar, 1950’de çıkan aftan yararlanıp serbest kaldı. Cezaevinden çıkar çıkmaz ikinci eşi Semiha Sıdıka Hanım ile evlendi. Çiftin evliliği, Kemal Tahir’in 1973’teki vefatına kadar sürdü; çocukları olmadı. 1950’li yıllarda Körduman, Bedri Eser, Samim Aşkın, F. M. İkinci, Nurettin Demir, Ali Gıcırlı gibi müstear isimlerle kitaplar yayımlamayı sürdüren Kemal Tahir’in Amerikalı yazar Mickey Spillane'den çevirdiği “[[Mayk Hammer]]” dizisi büyük ilgi gördü. Kemal Tahir'in [[F. M. İkinci]] takma adıyla tercüme ettiği [[Kanun Benim]] isimli roman 1954 yılında [[Çağlayan Yayınları]] tarafından yayınlanmış ve 100 binin üzerinde satış yapmıştır. Kemal Tahir, Mayk Hammer'in orijinal kitapların tamamını çevirdikten sonra "''Mayk Hammer'in Yeni Maceraları''"'nı yazmaya devam etti; böylece Kemal Tahir’in kaleminden dört yeni Mayk Hammer romanı ortaya çıktı.<ref name=tgc/> Kemal Tahir'in [[F. M. İkinci]] ismiyle yazdığı Mayk Hammer romanları şunlardır: [[Derini Yüzeceğim]], [[Ecel Saati]], [[Kara Nara]] ve [[Kıran Kırana]].<ref>{{Web kaynağı | url = https://blog.perapalace.com/kent-kulturu-ve-tarihi/mike-hammer-hakkinda-bilmediginiz-8-bilgi/ | başlık = Mike Hammer Hakkında Bilmediğiniz 8 Bilgi | erişimtarihi = 29 Temmuz 2020 | tarih = | çalışma = | yayıncı = | arşivurl = https://web.archive.org/web/20200729062826/https://blog.perapalace.com/kent-kulturu-ve-tarihi/mike-hammer-hakkinda-bilmediginiz-8-bilgi/ | arşivtarihi = 29 Temmuz 2020 | ölüurl = evet }}</ref>
 
Kemal Tahir [[6-7 Eylül olayları]]'nın ertesinde, "Rum ve Ermeni azınlığa yönelik saldırıları komünistlerin tertiplediği iddiası" ile [[Aziz Nesin]], [[Hasan İzzettin Dinamo]] ve [[Asım Bezirci]]’nin de aralarında bulunduğu 60 şair, yazar ve aydın ile birlikte bir kez daha tutuklandı<ref>{{Haber kaynağı|url=|başlık=Nümayiş gecesi tahrikat yapan 30'dan fazla komünist yakalandı|erişimtarihi=29 Temmuz 2020|tarih=9 Eylül 1955|sayfa=1|çalışma=|yayıncı=[[Hürriyet Gazetesi]]|ad=|soyadı=}}</ref>, Harbiye Cezaevi’nde 6 ay yattı. Cezaevinden çıktıktan sonra, 14 ay kadar [[Aziz Nesin]] ile birlikte kurdukları Düşün Yayınevi'ni yönetti. [[Metin Erksan]], [[Halit Refiğ]], [[Atıf Yılmaz]] ile senaryo çalışmaları yaptı.
66. satır:
Göl İnsanları'nı yayımladığı 1955 yılında bir köy romanı olan ''Sağırdere'' yayımlandı. Sağırdere ve onun devamı olan ''[[Körduman]]''’da (1957) [[Çankırı]]'nın [[Yeşilören, Kurşunlu|Yamören]] köyünden Mustafa’nın serüvenini merkez alarak köylünün sorunlarını, etik değerlerini, köyün ekonomik yapısını, tarih içindeki bağlarından koparmadan sergiledi.
 
Mütareke dönemi İstanbul’unu konu alan [[Esir Şehrin İnsanları]]’ndan (1956) sonra yayımlanmış olan ''Körduman'''ı, eşkiyalık olgusuna eğildiği ''Rahmet Yolları Kesti'' (1957), Çorum bölgesi insanlarını anlatan roman üçlemesinin ilk iki kitabı ''[[Yediçınar Yaylası]]'' (1958) ve ''Köyün Kamburu'' (1959) izledi. (Üçlemenin son kitabı, 1970'te yayımlanan ''Büyük Mal'' adlı romandır).
 
1960’tan sonra tüm dikkatini Osmanlı tarihi ve toplum yapısına yönelterek, devlet, Doğu-Batı çatışması, Batılılaşma ve mülkiyet gibi sorunları derinden kavramaya uğraştı. Araştırmaları sonucu resmî tarih söyleminin karşısında, Osmanlı Devleti'nin kültürel ve siyasî mirasını sahiplenen bir romancı haline geldi.<ref name=karaca/>
 
Kemal Tahir’in kendisiyle, Osmanlı Devleti, cumhuriyet ve batılılaşma ile hesaplaşmasının sonucu olarak, 1965 yılında [[Yorgun Savaşçı (roman)|Yorgun Savaşçı]] adlı roman ortaya çıktı. Resmî tarih söylemine aykırı görüşler içeren bu eser, tarihi çarpıtmakla eleştirildi. 1979 yılında romanın [[Türkiye Radyo Televizyon Kurumu|TRT]] tarafından filme çekilmesi ile yeniden gündeme gelen eleştiriler, [[Yorgun Savaşçı (dizi, 1979)|1983’te filmin]] başbakan [[Bülent Ulusu]]’nun emri ile yakılmasına yol açtı.
 
1965 yılının nisan ayında [[Cumhuriyet (gazete)|Cumhuriyet]] gazetesinde tefrika edilen "''Bozkırdaki Çekirdek"'' romanı, Kemal Tahir’in çok tartışılan eserlerinden birisi oldu. Bu eserde [[Köy Enstitüleri|Köy enstitüleri]]'nin tepeden inmeci bir yaklaşımla kuruluşunu eleştirerek iktidarla ters düştü.
 
1967’de en önemli eserlerinden birisi olan "[[Devlet Ana (roman)|Devlet Ana]]" yayımlandı. Osmanlı Devleti'nin kuruluşunu ele aldığı bu romanda “''kerîm devlet''” kavramını ortaya attı. Batılılaşmayı eleştirdi. Yerli bir sosyalizm oluşturmaya çalışarak marksistlerin tepkisini çekti.
83. satır:
Yazarın “''Namuscular''”, “''Karılar Koğuşu''”, “''Hür Şehrin İnsanları''”, “''Dam Ağası''”, “''Bir Mülkiyet Kalesi''” romanları ölümünden sonra yayımlandı.
 
Kemal Tahir kitaplarının yayının devam etmesi için ölümünden sonra eşi tarafından "[[Kemal Tahir Vakfı]]" kuruldu. [[Kadıköy]]’deki hayatının son yıllarını geçirdiği ev, müze hâline getirilerek ziyarete açıldı.<ref name=muze>[http://kemaltahir.wordpress.com/iletisim/ Kemal Tahir bloğu, ''Erişim tarihi:29.02.2012] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20120223105743/http://kemaltahir.wordpress.com/iletisim/ |tarih=23 Şubat 2012 }}'</ref>
 
Yazarın kitapları, [[Halit Refiğ]], [[Metin Erksan]], [[Atıf Yılmaz]] gibi yönetmenler tarafından sinemaya aktarıldı.
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Kemal_Tahir" sayfasından alınmıştır