Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Otorite kontrolü şablonu eklendi |
k düzeltme |
||
96. satır:
}}
'''Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti ''' ([[Gürcüce]]: საქართველოს საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა ''Sakartvelos Sabçota Sotsialisturi Respublika''; [[Rusça]]: Грузинская Советская Социалистическая Республика ''Gruzinskaya Sovetskaya Sotsalistiçeskaya Respublika''), kısaca '''Gürcistan SSC''' olarak da bilinir, eski [[Sovyetler Birliği]] cumhuriyetlerinden biriydi. 25 Şubat 1921’de, [[Kızıl Ordu]]'nun [[Demokratik Gürcistan Cumhuriyeti]]'ni işgal etmesinin ardından Gürcistan SSC adıyla kuruldu.<ref>{{Kitap kaynağı | başlık = Kafkasya'nın Etnik Ve Kültürel Yapısının Oluşumunda Türklerin Rolü | url = https://acikarsiv.ankara.edu.tr/browse/407/703.pdf | soyadı = Tombuloğlu | ad = Tuba | sayfa = 226 | sayfalar = 43 | yayıncı= Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Bölümü | yıl = 2003 |}</ref> 12 Mart 1922’den 5 Ekim 1936 tarihine kadar, [[Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti|Ermenistan SSC]] ile [[Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti|Azerbaycan SSC]] ile birlikte [[Transkafkasya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti|Transkafkasya Federal Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti]]’nin bir parçası olarak kaldı.<ref>{{Kitap kaynağı | başlık = The Europa World Year Book 2004, Volume I | basım = 45. | seri = Europa World Year Book | yıl = 2004 | özgünyıl = 1928 | yayıncı = Europa Publications | yer = Londra | isbn = 1-85743-254-1 | sayfa =1806 | alıntı=However, Georgia was invaded by Bolshevik troops in early 1921, and a Georgian Soviet Socialist Republic (SSR) was proclaimed on 25 February. }}{{İng}}</ref><ref>{{Kitap kaynağı | başlık = Notes of a Contemporary | yazar = Geronti Kikodze | özgünyıl = 1954 | yıl = 1989 | yer = Mnatobi, Tiflis, Gürcistan. }}{{İng}}</ref><ref>{{Kitap kaynağı | başlık = The Lesser Terror: Soviet State Security, 1939-1953 | soyadı = Parrish | ad = Michael | yıl = 1996 | yayıncı = Greenwood Publishing Group | isbn = 0-275-95113-8 | sayfalar =102| url= https://books.google.com/books?id=NDgv5ognePgC&pg=PA102&lpg=PA102&dq=deportations+Chechens+Georgia+Klukhori&source=web&ots=ntwqpmC2Nm&sig=oAD8XG1z2T1Fz_HuePGoqPNebk0&hl=ru&sa=X&oi=book_result&resnum=3&ct=result }}{{İng}}</ref><ref>{{Kitap kaynağı | başlık = ''Autonomy and Conflict: Ethnoterritoriality and Separatism in the South Caucasus - Case in Georgia'' | yazar = Gregory Grossman | yıl = 1977 | yazar2 = Svante E. Cornell | url = http://www.silkroadstudies.org/new/inside/publications/0419dissertation.pdf | arşivurl = https://web.archive.org/web/20070630141309/http://www.silkroadstudies.org/new/inside/publications/0419dissertation.pdf | çalışma = ‘The "Second Economy" of the USSR’, Problems of Communism, vol. 26 no. 5 | arşivtarihi = 30 Haziran 2007 | yayıncı = University of Uppsala | sayfalar =149| isbn = 91-506-1600-5 |erişimtarihi= 17 Nisan 2017 | ölüurl =evet}}{{İng}}</ref><ref>{{Kitap kaynağı | başlık =Armenia, Azerbaijan, and Georgia| soyadı = Suny| ad = Ronald G.| yazar2 = James Nichol | yazar3 = Darrell L. Slider | yıl = 1996 | yayıncı = DIANE Publishing | isbn = 0-7881-2813-2 | sayfalar =186| url=https://books.google.com/books?id=B2W1YOG3N10C&pg=PA174&dq=Abkhazia&lr=&as_brr=1&ei=zMnASIOSF4GCywTcu_mHDg&hl=ru&sig=ACfU3U2iixOMMLYJ18EoByKWyqUSaKvN2A#PPA186,M1 }}{{İng}}</ref>
[[Dosya:Order of Red Banner, Georgian SSR, 1923.png|küçükresim|
Bir [[Gürcüler|Gürcü]] olan [[Josef Stalin|Stalin]] döneminde pek çok Gürcü Sovyet yönetiminin önemli mevkilerinde bulundu. [[Kruşçev]] döneminde merkezi yönetimin iktidarı cumhuriyetlere paylaşması sonucunda Gürcistan Komünist Partisi’nin gücü artarken, ülkede karaborsa ve yolsuzluk da arttı. [[Eduard Şevardnadze]], 1960’lardan, Sovyet Dışişleri Bakanı olarak atandığı 1985 yılına kadar karaborsa ve yolsuzluklarla mücadele etmek zorunda kaldı.
129. satır:
9 Mart 1956'da, [[Nikita Kruşçev]]'in [[Gizli söylev|Stalin karşıtı konuşmasının]] sonunda Gürcüler hakkında yaptığı düşüncesizce açıklamanın eşlik ettiği de-Stalinizasyon politikasına karşı patlak veren gösterilerde [[1956 Gürcistan protestoları|yaklaşık yüz Gürcü öğrenci hayatını kaybetti]].
1950'lerin ortalarında Kruşçev tarafından uygulamaya konulan [[adem-i merkeziyetçilik]] programı, kısa süre sonra Gürcistan Komünist Partisi yetkilileri tarafından kendi bölgesel güç üslerini inşa etmek için kullanıldı. Devletin sahip olduğu resmi ekonominin yanı sıra gelişen bir sözde kapitalist gölge ekonomi ortaya çıktı. Gürcistan ekonomisinin resmi büyüme oranı SSCB'deki en düşükler arasında yer alırken, tasarruf seviyesi, araba ve ev sahipliği oranları gibi göstergeler Birlik'teki en yüksek seviyelerdeydi<ref>[[Gregory Grossman]], ‘The "Second Economy" of the USSR’, Problems of Communism, vol. 26 no. 5, 1977, ''quoted from'' Cornell, Svante E., [http://www.silkroadstudies.org/new/inside/publications/0419dissertation.pdf ''Autonomy and Conflict: Ethnoterritoriality and Separatism in the South Caucasus – Case in Georgia''] {{
Sovyetler Birliği'ndeki yolsuzluk pek bilinmese de, yolsuzluk Gürcistan'da o kadar yaygın ve açık hale geldi ki, Moskova'daki yetkililer için bir utanç kaynağına dönüştü. 1964 ve 1972 yılları arasında ülkenin içişleri bakanı olan [[Eduard Şevardnadze]], yolsuzlukla mücadelesiyle ün kazandı ve Gürcistan Komünist Partisi'nin yozlaşmış Birinci Sekreteri [[Vasil Mjavanadze]]'nin görevden alınmasını sağladı. Şevardnadze, Moskova'nın takdirleriyle Birinci Sekreterlik görevine yükseldi. 1972'den 1985'e kadar Gürcistan'ın etkili ve muktedir bir lideriydi, resmi ekonomiyi iyileştirdi ve yüzlerce yozlaşmış yetkiliyi görevden aldı.
136. satır:
=== Sovyet döneminin sonu ===
[[Dosya:Flag of Georgia (1990-2004).svg|küçükresim|
Şevardnadze'nin 1985'te Sovyet Dışişleri Bakanı olarak atanması, Gürcistan'daki yerine [[perestroyka]]'nın zorlamasıyla zayıf bir şekilde başa çıkan muhafazakar ve genellikle etkisiz bir Komünist olan [[Cumber Patiaşvili]]'yi getirdi. 1980'lerin sonlarına doğru, Komünist otoriteler ve yeniden dirilen Gürcü milliyetçi hareketi ve Gürcistan'ın azınlık nüfuslu bölgelerindeki (özellikle [[Güney Osetya Özerk Oblastı|Güney Osetya]]) milliyetçi hareketler arasında giderek daha şiddetli çatışmalar yaşandı. 9 Nisan 1989'da Sovyet birlikleri, Tiflis'teki hükümet binasında barışçıl bir gösteriyi dağıtmak için kullanıldı. Yirmi Gürcü öldürüldü ve yüzlercesi yaralandı. Olay, Gürcü siyasetini radikalleştirdi ve birçok kişiye - hatta bazı Gürcü komünistlere - bağımsızlığın Sovyet birliğinden daha tercih edilebilir olduğu ve Gürcistan'a halkları Birliğe hâlâ sadık olan Güney Osetya ve Abhazya'yı tam anlamıyla entegre etme şansı vereceği sonucuna varmalarına neden oldu.
28 Ekim 1990'da demokratik parlamento seçimleri yapıldı. 14 Kasım'da Gürcistan'ın bağımsızlığını yeniden kazanmasına kadar bir geçiş dönemi ilan edildi ve bu bağlamda cumhuriyet adını "[[Gürcistan Cumhuriyeti]]" olarak değiştirdi.<ref>[https://constitutions.ru/?p=2898 Закон Республики Грузия от 14.11.1990 Об объявлении переходного периода в Республике Грузия]</ref> Gürcistan (Abhazya hariç), [[Ermenistan SSC|Ermenistan]], [[Moldova SSC|Moldova]] ve [[Baltık Devletleri]] ile birlikte Mart 1991'deki [[1991 Sovyetler Birliği referandumu|birlik çapında birliğin bütünlüğünü koruma referandumuna]] katılımı boykot eden altı cumhuriyetten biriydi.<ref name="ria.ru">[https://ria.ru/20110331/354518467.html Референдум о восстановлении независимости Грузии 31 марта 1991 г.]</ref> 31 Mart 1991'de Gürcistan'ın bağımsızlığının yeniden sağlanması için 26 Mayıs 1918 tarihli Bağımsızlık Akti temelinde bir referandum yapıldı. Seçmenlerin çoğunluğu Gürcistan'ın yeniden bağımsızlığı için oy kullandı.<ref name="ria.ru" />
Gürcistan, ağustos ayında azalan sayıda radikal tarafından desteklenen [[1991 Sovyetler Birliği darbe girişimi|Gorbaçev'e karşı başarısız darbeden]] sadece dört ay önce birlikten ayrılacak cumhuriyetlerden biri olarak 9 Nisan 1991'de [[Zviad Gamsahurdia]] yönetiminde bağımsızlığını ilan etti.<ref>{{Web kaynağı|url=http://www.rrc.ge/law/Akt_1991_04_09_R.htm?lawid=1525&lng_3=ru|başlık=АКТ о Восстановлении Государственной Независимости Грузии|yayıncı=www.rrc.ge|erişimtarihi=10 Aralık 2019}}</ref> Ancak, bu Sovyet hükümeti tarafından tanınmadı ve Gürcistan, Aralık 1991'de SSCB'nin çöküşüne kadar Sovyetler Birliği'ne dahildi.
| |||