Tropikal siklon: Revizyonlar arasındaki fark

[[Dosya:Cyclone Catarina from the ISS on March 26 2004.JPG|250px px|küçükresim|240 kilometre hızında giden bir kasırga (tropikal siklon).]]

'''Kasırga''' ya da '''tropikal siklon''', büyük çaplı ve çok şiddetli, [[Beaufort ölçeği]]ne göre saatte 118 [[km/s|km]]'den (75 [[mil]]den) fazla hızla ve dönerek esen [[tropik]] [[rüzgâr|rüzgârdır]].

Doğu [[Büyük Okyanus]] ve Güney [[Atlantik]] hariç [[Subtropikal iklim|subtropikal]] ve tropikal [[tropikal iklim]] kuşağındaki bütün sıcak denizlerde sık sık meydana gelir. Ağustos, Eylüleylül aylarında [[Antiller]]'de görülür. Batı Büyük Okyanus’unda Tayfun[[tayfun]] adını alır. Başlangıç ve mevsim sonu kasırgaları, [[Karayipler|Karayiplerin]] batısında görülür. [[Orta Amerika]] kıyılarının biraz açıklarında Büyük OkyanusundaOkyanus'ta ve [[Meksika Körfezi]]'nde de sık sık rastlanır.

''Kasırga'' kelimesi, [[Eski Türkçe|Eski Türkçedeki]] "kasırku" sözünün günümüze ulaşmış biçimidir.<ref name="TDK-DLT">{{Web kaynağı | url = http://www.tdkterim.gov.tr/dlt/sozluk/?kelime=kas%C4%B1rku&kategori=dltbul&hng=ltn&ayn=bas | başlık = Arama sonucu: ''Kasırku'' | çalışma = TDK: Dîvânu Lugâti't-Türk Veri Tabanı | yayımcı = [[Türk Dil Kurumu|TDK]], tdk.gov.tr | erişimtarihi = 23 Eylül 2013 | arşivengelli = evet }}{{Ölü bağlantı|tarih=Nisan 2020 }}</ref> ''Kasırku'' ise "titretmek, sallamak" anlamına gelen "kasmak" fiilinden türemiş "fırtına" anlamına gelen bir sözdür.<ref name="NES">{{Web kaynağı | başlık = Nişanyan Sözlük. Arama sonucu: ''Issız'' | url = http://www.nisanyansozluk.com/?k=Kas%C4%B1rga | yayımcı = Nişanyan Etimoloji Sözlüğü | erişimtarihi = 2012 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20160103162736/http://www.nisanyansozluk.com/?k=Kas%C4%B1rga | arşivtarihi = 3 Ocak 2016 | ölüurl =evet}}</ref>

Kasırga kelimesinin [[İngilizce]]deki karşılığı "Hurricane"dir. Bu kelimenin [[Orta Amerika]]'da yaşamış olan [[Mayalar]]ın kullandığı "Huracan" kelimesinden geldiği söylenir. [[Maya dilleri|Mayaların dilinde]] "Huracan", büyük rüzgârların (fırtınaların) ve kötü ruhların tanrısı anlamına gelirdi.<ref name="BÇD">{{Dergi kaynağı| yazarlink = | son = Özer | ilk = Zuhal | başlık = Neden Böyle Yaptın Katrina? | dergi = [[Bilim Çocuk]] Dergisi | cilt = Eylül 2005, Sayı: 93 | sayfalar =38-40|id= ISSN 212111}}</ref> "Hurricane", [[İspanyolca]] ''"Huracán"'' kelimesi üzerinden türetilmiştir.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.aoml.noaa.gov/phod/amo_faq.php | başlık = Frequently Asked Questions About the Atlantic Multidecadal Oscillation (AMO) | yayımcı = NOAA AOML Physical Oceanography Division (PHOD) | yazar = | dil = İngilizce | erişimtarihi = 17 Haziran 2009 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150506051855/http://www.aoml.noaa.gov/phod/amo_faq.php | arşivtarihi = 6 Mayıs 2015 | ölüurl = hayır }}</ref>

[[Dosya:Istanbul.jpg|340px|küçükresim|Kasırgalar o kadar güçlüdür ki her şeyi savurabilirler. 2002'de [[Avrupa]]'yı vuran [[Akdeniz Kasırgası]]'nın İstanbul'da savurarak kıyıya attığı bir gemi.]]

[[Atlantik]]te ortalama yılda yedi kasırga oluştuğundan doğuDoğu Büyük Okyanus'ta deda yaklaşık aynı sayıda kasırga meydana gelir. 1890-1910 arası çok, 1910-1930 arası az, 1930-1950 arası çok sık kasırga oluşmuştur. Kasırgaların ekseni kuzeybatı yönünde eser. Şu ana kadar [[Türkiye]]'de bir kere olup [[İzmir]]'in üstünden geçmiş ve 10-20 saat içinde Türkiye'yi terk etmiştir.{{Kaynak belirt}} Ayrıca [[İstanbul]]'da bazı siklonik depresyonların (45–50&nbsp;km hızla eser) 4–5 m dalgalara neden olduğu, demir direkleri devirdiği, basket potalarını parçaladığı ve hatta ağaçları yerinden söküp 150 metreye kadar kaldırdıkları bilinir.{{Kaynak belirt}}

Kuzey Atlantik'teki kasırgalar genellikle hazirandan ekime kadar sürer. Bu süre içinde deniz yüzeyinde sıcak ve nem en fazladır. Mayıs ve kasım aylarında daha az, diğer aylarda ise pek seyrek meydana gelir. Kuzey Atlantik bölgesinde yılda meydana gelen ortalama [[trohadi loopik siklon]] miktarı sekizdir. Bunun beşi ise kasırga tipindedir. Eylül ayında [[Atlantik Okyanusu]]'nun güneyindeki büyük [[subtropikal anti-siklon]] bölgesinde tropik fırtınalar eser. [[Antisiklon]] bölgesinin güneyinde esen doğu rüzgârları tarafından tahrik edilerek birkaç günlüğüne batı yönüne kayar. Fırtınaların çoğu antisiklon bölgesinin batı ucundan kıvrılarak bazıları [[Amerika]]'yı kasıp kavurur. Diğerleri ise kıyıdan geçer. Diğer fırtınalar kıvrılmadan batı yönünde doğruca eserek Meksika Körfezi'ni veya Orta Amerika'yı etkisi altına alır. Mevsimin başında ve sonunda patlak veren kasırgalar meydana geldikten sonra kuzey yönünde eserler. Fırtınaların hızı ortalama 80–240&nbsp;km'yi bulur.