Kullanıcı:SAİT71/Çalışma5: Revizyonlar arasındaki fark

İçerik silindi İçerik eklendi
SAİT71 (mesaj | katkılar)
k ++
SAİT71 (mesaj | katkılar)
k düzen
116. satır:
Bayezid, yanlardan ve arkadan bir saldırıya uğramamak amacıyla, düşmanın süvari kuvvetlerinin osmanlı birliklerinin cephesine gelecek şekilde veya onların görülüp hızlı bir şekilde cephe alınabilecek kadar müsait bir alanı muharebe için seçti.{{kdş|Bıyıktay|1934|s=71}} Bu nedenle ordu, cephesi [[Melikşah, Çubuk|Melikşah Köyü]]'nün hemen güney kısmına bakacak şekilde konuşlandırıldı. [[Yeniçeri]]lerin tuttuğu yer yüksek olmasının yanı sıra, tahkim ve savunma içinde uygundu.{{kdş|Bıyıktay|1934|s=71}} Muharebe alanında Osmanlı ordusunun; 10.000 kişilik yeniçeri birliklerinin önünde [[Azap]]lar ve tımarlı [[sipahi]]lerden oluşan merkez kuvvetlerine Bayezid kumanda etmekteydi.{{kdş|Şimşirgil|2017|s=179}} Sadrazam [[Çandarlı Ali Paşa]], Mustafa Çelebi, [[İsa Çelebi]] ve [[Musa Çelebi]] onun yanında ve arkasında yer almaktaydılar.{{kdş|Şamî|1987|s=305}} Sağ cenahta{{efn|Savaş düzenindeki ordunun (sağ ya da sol) iki yanından her biri.}} [[Kara Timurtaş Paşa]] komutasındaki Anadolu eyalet askerleri ve onların sağında okçular vardı.{{kdş|Uzunçarşılı|1998|s=311}} Yine Bayezid'in kayınbiraderi de olan [[Sırbistan Prensliği (Orta Çağ)|Sırbistan]] Despotu [[Stefan Lazarević]]'in kumandası altında tamamı zırhlı ve siyah giysili 20.000 asker de sağ cenahtaydı.{{kdş|Şamî|1987|s=305}}{{kdş|Solakzade|1989|s=99}} Sağ cenahta bir miktar Arnavut kuvveti de mevcuttu.{{kdş|Uzunçarşılı|1998|s=311}} Sol cenah ise [[Süleyman Çelebi (emir)|Süleyman Çelebi]] komutasındaki Rumeli askerlerinden meydana gelmekteydi.{{kdş|Uzunçarşılı|1998|s=311}}{{kdş|Şamî|1987|s=305}} Bunların gerisinde ise [[Kara Tatarlar]] ve ihtiyat kuvvetleri ile [[I. Mehmed|Mehmed Çelebi]] yer almaktaydı. Sadrazam Çandarlı Ali Paşa'nın girişimiyle Anadolu ve Rumeli'den toplanan [[cerehor]] adıyla anılan bir askeri birlikte muharebede yer almaktaydı.{{kdş|Çetin|2012|s=152}} Saldırının Böyrek ve Mire dağları bölgesinde bulunan askerler tarafından yapılması plânlandı.{{kdş|Alexandrescu|1942|s=65}} Osmanlı ordusunun sah cenahı Mire Dağı'na ve sol cenahı ise ova tarafına düşmekteydi.{{kdş|Uzunçarşılı|1998|s=311}}{{kdş|Bıyıktay|1934|s=72}} Bayezid'in komutasındaki merkez kuvvetleri ise Melikşah Köyü'nün güneyindeki tepede bulunmaktaydı.{{kdş|Uzunçarşılı|1998|s=312}} Bayezid ayrıca, herhangi bir kuşatma girişimini önlemek için yaklaşık 4 kilometre uzaklıktaki Çataltepe'de takviye birlikleri bıraktı.{{kdş|Alexandrescu|1942|s=65}}
 
Timur ise Ankara Kalesi'nin kuşatmasını kaldırdıktan sonra, ordusuyla kuzeye ilerledi ve nehrin karşı yakasındaki Çubuk Çayı ovasında kampını kurdu. Bu sayede ordusunun su ihtiyacını da temin etmiş oldu.{{kdş|Öztuna|1946|s=21}} Ayrıca civardaki çeşmelere, Çubuk Çayı'nın Kızılcaköy, İncesu ve Bent derelerine zehir dökerek Osmanlıları susuz bırakırken, bölgedeki çeşme, [[sebil]], kuyu, [[sarnıç]], tarla, [[değirmen]], depo, sürü ve çiftlikleri Bayezid'in kullanmaması için tahrip ettirdi.{{kdş|Öztuna|1946|s=21}} Timur ordusunun Çubuk ovasındaki savaş düzeninde merkezde yer almaktaydı. Sağ cenahta Timur'un oğlu [[Miranşah]] bulunurken, onun yanında tamamiyletamamıyla zırhlı süvari birlikleriyle [[Muhammed Mirza]],{{kdş|Egemen|Orhan|1995|s=69}} [[Pir Muhammed]], Şeyh Nureddin, Ali Sultan, Ali Kavçin, Emir Mübeşşir ve Mutahharten vardı. Sol cenahta ise yine Timur'un oğlu [[Şahruh]], [[Halil Sultan]], Emirzade Rüstem, Sultan Hüseyin, Emir Süleyman Şah, Emir Şahmelik, Emir Burunduk, Sevincek Bahadır, Devlet Timur, Emir Musa ve Emir Bisteri vardı.{{kdş|Yezdi|2019|s=304}} Hindistan'dan getirilen zırhlı 32 [[savaş fili]] İsen Buga komutası altında ordunun önünde yer almaktaydı. Birbirlerine zincirlerle bağlanan bu fillerin sırtlarında bir kule yer almakta ve bu kulelerden düşman askerlere oklar ve ateşler atıldığı rivayet edilmektedir.{{kdş|Danişmend|1971|s=130}}
 
=== İki ordunun karşılaşması ===
146. satır:
Timur muharebenin ardından [[Muhammed Mirza]]'yı 30.000 kişilik bir ordu ile Bursa'ya, Sultan Hüseyin, Emir Süleyman Şah ve Rüstem Togay Buğa'yı da Konya, [[Akşehir]] ve [[Karahisar, Beyşehir|Karahisar]] taraflarına takip ve istila amacıyla gönderdi.{{kdş|Yezdi|2019|s=394}}{{kdş|Şamî|1987|ss=311-312}}{{kdş|Bıyıktay|1934|s=92}} Daha sonra [[Sivrihisar]]'a{{kdş|Şamî|1987|ss=312}} oradan [[Kütahya]]'ya geçen Timur burada bir eğlence düzenledi ve Bayezid'e bir çok hediyeler verdi.{{kdş|Şamî|1987|ss=313}} Bunun yanında Bayezid'e devletini geri iade edeceği vaadinde de bulundu.{{kdş|Başar|2017|s=151}} Üç günlük bir yolculuktan sonra ulaşan Bursa'ya Muhammed Mirza şehrin kontrolünü eline aldı. Daha sonra o tarihe kadar toplanan Osmanlı hazinesini ele geçirerek Timur'a yolladı. Bu yağmanın ardından şehir ateşe verilerek yakıldı.{{kdş|Şamî|1987|ss=313}}{{kdş|Egemen|Orhan|1995|s=80}} Bursa'ya giren Şeyh Nureddin ise burada şehri yağmalayıp [[Ahmed Celâyir]]'in kızını, [[Stefan Lazarević]]'in kız kardeşi aynı zamanda Bayezid'in eşi [[Olivera Despina Hatun]]'u ve Bayezid'in iki kızını esir aldı.{{kdş|Egemen|Orhan|1995|s=81}} Timur, Bayezid'in kızlarından büyüğünü, [[Ebu Bekir Mirza]] ile Paşa Melek adındaki küçüğünü de Emir Celaleddin'in oğlu Şemseddin Muhammed ile evlendirdi.{{kdş|Başar|2017|s=151}} Bir ila iki ay civarında Kütahya'da konaklayan Timur daha sonra [[Altıntaş]]'a hareket etti.{{kdş|Öztuna|1946|s=34}} Daha sonra muharebeyi terkeden [[I. Mehmed|Mehmed Çelebi]] Bayezid'i kurtarmak amacıyla Altıntaş'a casuslar gönderdi. Bu casuslar Bayezid'in bulunduğu otağa [[lağım]] kazarken yakalanıp idam edildi. Bayezid'i kaçırma girişiminde parmağı olduğu düşünülen Hoca Firuz'da idam edildi.{{kdş|Öztuna|1946|s=35}} Bu olaydan sonra ise Bayezid'in herhangi bir baskın ile kaçırılmaması için güvenlik önlemleri artırıldı.{{kdş|Egemen|Orhan|1995|s=83}} Bizans İmparatoru [[II. Manuil]] ve [[Süleyman Çelebi (emir)|Süleyman Çelebi]] Timur'a tabi olduklarını bildirdiler. Timur Süleyman Çelebi'ye hil'atla birlikte çeşitli hediyeler yolladı.{{kdş|Şamî|1987|ss=315-316}} Timur daha sonra [[Denizli]]'ye oradan da İzmir'e hareket etti. İzmir'de Hristiyanların elinde bir kalenin olduğu ve o tarihe kadar kimsenin orayı ele geçiremediğinin söylenmesi üzerine buraya Pir Muhammed ile Şeyh Nureddin'i elçi olarak gönderdi. Hristiyanları Müslümanlığa davet etti ancak Hristiyanlar kabul etmediler.{{kdş|Şamî|1987|s=318}} Bunun üzerine Timur kaleyi kuşatarak ele geçirdi ve [[Hospitalier Şövalyeleri|şövalyeleri]] kılıçtan geçirdi.{{kdş|Şamî|1987|ss=318-319}}{{kdş|Egemen|Orhan|1995|s=82}} Timur İzmir Kalesi'nden sonra Foça Kalesi'ne yöneldi ve kaledekilerin teslim olmasıyla burayı da ele geçirdi.{{kdş|Şamî|1987|ss=319-320}} Bu esnada Bayezid'in oğlu [[İsa Çelebi]]'de Timur'a hediyeler göndererek tabiiyetini bildirdi. İsa Çelebi Timur'un izni ile işgal ettiği Bursa'nın yönetimini eline aldı.{{kdş|Egemen|Orhan|1995|s=83}}
 
Bayezid 8 Mart 1403'te [[Akşehir]]'deyken öldü. Bayezid'in ölüm nedeniyle ilgili farklı iddialar mevcuttur: Bunlardan ilki Bayezid'in yüzük taşında sakladığı [[Zehir|zehri]] içerek [[intihar]] ettiğidir. İkincisi ise [[gut]] hastalığı veya [[nefes darlığı]] sebebiyle eceliyle öldüğüdür.{{kdş|Öztuna|1946|s=39}}{{kdş|Köprülü|1937|s=598}} 16. yüzyıl [[:wikt:Vakayiname|vakayinameleri]] ve daha sonraki Osmanlı vakayinameleri ile [[Joseph von Hammer-Purgstall|Hammer]] ve [[Herbert Adams Gibbons|Gibbons]] gibi batılı Osmanlı tarihçileri Bayezid'in eceli ile öldüğünü kabul etmektedir. Timur ve sonraki İran tarihçileri de aynı görüşü paylaşmaktadır. Bunun yanında ilk dönem Osmanlı kaynaklarından; [[Oruç Bey]] ve [[Hadîdî]] ise Bayezid'in Timur tarafından Semerkant'a götürüleceğini anladıktan sonra yüzüğündeki zehri içerek intihar ettiğini iddia etmektedir.{{kdş|Köprülü|1937|s=598}}{{kdş|Öztuna|1946|ss=40-41}} Bayezid'in Timur tarafından öldürüldüğü iddiası ise zayıf bir iddia olarak kabul edilmektedir.{{kdş|Köprülü|1937|s=598}}{{efn|Bayezid'in ölümüyle ilgili detaylı bilgi için: Mehmed[[Mehmet Fuat Köprülü]]'nün [[Belleten]] dergisinde yayınlanan [[#Ek okumalar|''Yıldırım Bayezid'in Esareti ve İntiharı Hakkında: I. Demir Kafes Rivayeti. II. İntihar Meselesi'']] adlı makaleyi inceleyiniz.}}
 
== Sonuçları ==
154. satır:
 
== Notlar ==
{{not listesi|30em}}
 
== Kaynakça ==
178. satır:
* {{Kitap kaynağı |soyadı1=İnalcık |ad1=Halil |başlık=Devlet-i Aliyye Osmanlı İmparatorluğu Üzerine Araştırmalar - II |yıl=2017|yayıncı=İş Bankası Yayınları |yer=İstanbul|isbn=978-9944-88-645-1 |kaynak=harv}}
* {{Kitap kaynağı |soyadı1=Jorga |ad1=Nicolae |başlık= Osmanlı İmparatorluğu Tarihi 1300-1451|yayıncı=Yeditepe Yayınları |yer=İstanbul|isbn=978-605-2070-24-6 |yıl=2017|cilt=1|kaynak=harv}}
* {{Dergi kaynağı |soyadı1=Köprülü |ad1=MehmedMehmet Fuad |başlık=Yıldırım Bayezid'in Esareti ve İntiharı Hakkında: I. Demir Kafes Rivayeti. II. İntihar Meselesi |dergi=[[Belleten]] |tarih=1937 |cilt=I |sayı=2|sayfalar=591-603 |issn= 0041-4255 | kaynak=harv}}
* {{Kitap kaynağı |soyadı1=Neşrî |ad1=Mehmed|başlık=Kitâb-ı Cihan-Nümâ Neşrî Tarihi|yayıncı=[[Türk Tarih Kurumu]] |yer=Ankara |isbn=|yıl=1949|cilt= 1 |kaynak=harv}}
* {{Kitap kaynağı |soyadı1=Öztuna|ad1=Yılmaz|başlık=1402 Ankara Muharebesi - Bayazıt ile Timur'un Ölümü ve Fetret Devri|yayıncı=Refet Zaimler |yer=İstanbul |isbn=|yıl=1946|cilt= |kaynak=harv}}
189. satır:
== Ek okumalar ==
* {{Dergi kaynağı |soyadı1=Daş |ad1=Abdurrahman |başlık=Ankara Savaşı Öncesi Timur İle Yıldırım Bayezid'in Mektuplaşmaları |dergi=Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi |tarih=2004 |sayı=15 |yer=Konya}}
* {{Dergi kaynağı |soyadı1=Köprülü |ad1=MehmedMehmet Fuad |başlık=Yıldırım Bayezid'in Esareti ve İntiharı Hakkında: I. Demir Kafes Rivayeti. II. İntihar Meselesi |dergi=[[Belleten]] |tarih=1937 |cilt=I |sayı=2|sayfalar=591-603 |url=https://belleten.gov.tr/tam-metin-pdf/537/tur |issn= 0041-4255}}
 
== Dış bağlantılar ==