Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Khutuck Bot (mesaj | katkılar) k Bot v3: Kaynak ve içerik düzenleme (hata bildir) |
|||
105. satır:
=== Kuruluş ===
Rusya'daki [[Ekim Devrimi]]'nden sonra 28 Kasım 1917'de [[Tiflis]]'te bir [[Transkafkasya Komiserliği]] kuruldu. 22 Nisan'da [[Transkafkasya Demokratik Federatif Cumhuriyeti]] ilan edildi, ancak federasyon yerini üç yeni devlete bırakana kadar sadece bir ay sürdü: [[Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti]], [[Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti]] ve [[Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti]]. 1919 parlamento seçimleri ile Gürcistan'da Sosyal Demokrat Parti iktidara geldi. Gürcistan, Ermenistan'a ve [[Osmanlı İmparatorluğu]]'na karşı savaşlara sürüklenirken, devrimci sosyalizm fikirlerinin kırsal bölgelerde hızla yayılması, [[Raça]], [[Samegrelo]] ve [[Duşeti]]'deki bazı Sovyet destekli köylülerin isyanlarına sebep oldu. 1921'de kriz doruk noktasına ulaştı. [[Kızıl Ordu]] güneyden Gürcistan'ı işgal ederek Tiflis'e yöneldi. Kızıl Ordu'nun bir haftalık saldırısının ardından 25 Şubat'ta Tiflis Bolşeviklerin eline geçti.<ref>{{
13 Ekim 1921'de Türkiye ile Sovyetler Birliği'nin üç Transkafkasya cumhuriyeti arasındaki ortak sınırları oluşturan [[Kars Antlaşması]] imzalandı. Gürcistan SSC, Sovyet yönetimi altında Gürcistan SSC içinde [[Acara Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti|siyasi özerklik]] verilen [[Acaristan|Acara]] karşılığında Gürcülerin çoğunlukta olduğu [[Artvin|Artvin Okrug]]u'nu Türkiye'ye bırakmak zorunda kaldı.
122. satır:
=== 2. Dünya Savaşı ===
[[Adolf Hitler]]'in Haziran 1941'de [[Barbarossa Harekâtı|SSCB'yi işgalinin]] ana hedeflerinden biri Kafkas petrol sahalarına ulaşmaktı, ancak [[Mihver Devletleri|Mihver güçleri]]nin orduları hiçbir zaman Gürcistan'a ulaşamadı. Ülke, Kızıl Ordu'ya yaklaşık 700.000 asker (350.000'i hayatını kaybetti) sağladı ve hayati bir tekstil ve cephane kaynağıydı. Bu dönemde [[Josef Stalin]] (etnik bir Gürcü), [[Çeçen]], [[İnguş]], [[Karaçay]] ve [[Balkar]] halklarının Kuzey [[Kafkasya]]'dan sürülmesini emretti; [[Naziler]]le işbirliği yaptıkları iddiasıyla [[Sibirya]] ve [[Orta Asya]]'ya [[Sovyetler Birliği'nde sürgünler|nakledildiler]]. Özerk cumhuriyetleri kaldırıldı. Topraklarının bir kısmı 1957'ye kadar kısa süreliğine Gürcistan SSC'ye verildi.<ref>{{
=== Stalin sonrası dönem ===
129. satır:
9 Mart 1956'da, [[Nikita Kruşçev]]'in [[Gizli söylev|Stalin karşıtı konuşmasının]] sonunda Gürcüler hakkında yaptığı düşüncesizce açıklamanın eşlik ettiği de-Stalinizasyon politikasına karşı patlak veren gösterilerde [[1956 Gürcistan protestoları|yaklaşık yüz Gürcü öğrenci hayatını kaybetti]].
1950'lerin ortalarında Kruşçev tarafından uygulamaya konulan [[adem-i merkeziyetçilik]] programı, kısa süre sonra Gürcistan Komünist Partisi yetkilileri tarafından kendi bölgesel güç üslerini inşa etmek için kullanıldı. Devletin sahip olduğu resmi ekonominin yanı sıra gelişen bir sözde kapitalist gölge ekonomi ortaya çıktı. Gürcistan ekonomisinin resmi büyüme oranı SSCB'deki en düşükler arasında yer alırken, tasarruf seviyesi, araba ve ev sahipliği oranları gibi göstergeler Birlik'teki en yüksek seviyelerdeydi<ref>[[Gregory Grossman]], ‘The "Second Economy" of the USSR’, Problems of Communism, vol. 26 no. 5, 1977, ''quoted from'' Cornell, Svante E., [http://www.silkroadstudies.org/new/inside/publications/0419dissertation.pdf ''Autonomy and Conflict: Ethnoterritoriality and Separatism in the South Caucasus – Case in Georgia''] {{webarchive |url=https://web.archive.org/web/20070630141309/http://www.silkroadstudies.org/new/inside/publications/0419dissertation.pdf |date=June 30, 2007 }}. Department of Peace and Conflict Research, ''Report No. 61''. p. 149. University of Uppsala, {{ISBN|91-506-1600-5}}.</ref> ve bu da Gürcistan'ı ekonomik açıdan en başarılı Sovyet cumhuriyetlerinden biri haline getirdi. Yolsuzluk üst düzeydeydi. Tüm birlik cumhuriyetleri arasında, Gürcistan yüksek veya özel orta öğrenim görmüş en yüksek sayıda insanın ikamet ettiği ülkeydi.<ref>{{
Sovyetler Birliği'ndeki yolsuzluk pek bilinmese de, yolsuzluk Gürcistan'da o kadar yaygın ve açık hale geldi ki, Moskova'daki yetkililer için bir utanç kaynağına dönüştü. 1964 ve 1972 yılları arasında ülkenin içişleri bakanı olan [[Eduard Şevardnadze]], yolsuzlukla mücadelesiyle ün kazandı ve Gürcistan Komünist Partisi'nin yozlaşmış Birinci Sekreteri [[Vasil Mjavanadze]]'nin görevden alınmasını sağladı. Şevardnadze, Moskova'nın takdirleriyle Birinci Sekreterlik görevine yükseldi. 1972'den 1985'e kadar Gürcistan'ın etkili ve muktedir bir lideriydi, resmi ekonomiyi iyileştirdi ve yüzlerce yozlaşmış yetkiliyi görevden aldı.
142. satır:
28 Ekim 1990'da demokratik parlamento seçimleri yapıldı. 14 Kasım'da Gürcistan'ın bağımsızlığını yeniden kazanmasına kadar bir geçiş dönemi ilan edildi ve bu bağlamda cumhuriyet adını "[[Gürcistan Cumhuriyeti]]" olarak değiştirdi.<ref>[https://constitutions.ru/?p=2898 Закон Республики Грузия от 14.11.1990 Об объявлении переходного периода в Республике Грузия]</ref> Gürcistan (Abhazya hariç), [[Ermenistan SSC|Ermenistan]], [[Moldova SSC|Moldova]] ve [[Baltık Devletleri]] ile birlikte Mart 1991'deki [[1991 Sovyetler Birliği referandumu|birlik çapında birliğin bütünlüğünü koruma referandumuna]] katılımı boykot eden altı cumhuriyetten biriydi.<ref name="ria.ru">[https://ria.ru/20110331/354518467.html Референдум о восстановлении независимости Грузии 31 марта 1991 г.]</ref> 31 Mart 1991'de Gürcistan'ın bağımsızlığının yeniden sağlanması için 26 Mayıs 1918 tarihli Bağımsızlık Akti temelinde bir referandum yapıldı. Seçmenlerin çoğunluğu Gürcistan'ın yeniden bağımsızlığı için oy kullandı.<ref name="ria.ru" />
Gürcistan, ağustos ayında azalan sayıda radikal tarafından desteklenen [[1991 Sovyetler Birliği darbe girişimi|Gorbaçev'e karşı başarısız darbeden]] sadece dört ay önce birlikten ayrılacak cumhuriyetlerden biri olarak 9 Nisan 1991'de [[Zviad Gamsahurdia]] yönetiminde bağımsızlığını ilan etti.<ref>{{
== Eski Bayraklar ==
|