İki kutsal caminin hizmetkârı: Revizyonlar arasındaki fark

[[Suudi Arabistan]] kralları resmî yazışmalarda ve hitaplarda {{Dil|ar|خادم الحرمين الشريفين|dil_adı=e}} (''{{Harf çevirisi|ar|DIN|Ḫādim al-Ḥaramayn aš-Šarīfayn}}''), [[Türkçe]] karşılığı olarak "İki Şerefli Haremin Hizmetkârı" ifadesini kullanmaktadırlar.<ref name=Cumhurbaşkanlığı>{{Web kaynağı | başlık = Suudi Arabistan Kralı Selman’a Devlet Nişanı Verildi | url = http://www.tccb.gov.tr/haberler/410/42514/suudi-arabistan-krali-selmana-devlet-nisani-verildi.html | yayıncı = [[Türkiye cumhurbaşkanı|Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı]] | erişimtarihi = 22 Haziran 2016 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20160716231029/http://tccb.gov.tr/haberler/410/42514/suudi-arabistan-krali-selmana-devlet-nisani-verildi.html | arşivtarihi = 16 Temmuz 2016 | ölüurl = hayır }}</ref> Bunun yanında, "İki Ulu Mâbed'in Hizmetkârı", "Mekke ve Medine'nin Hizmetkârı", "İki Kutsal Hareme Hizmet Eden" ve "İki Kutsal Şehrin Koruyucusu" gibi birçok ifade şekli ve yazılış biçimleri de bulunmaktadır.<ref name=Hürriyet/> <ref name="ATAM"/> Unvana ait en eski yazılı kayıt, Selahaddin Eyyübi'nin öldüğü yıl olan 1193 ([[Hicrî takvim|hicrî]] 589) tarihli, [[Kudüs]]'teki [[Tapınak Tepesi]]'nde yer alan Kubbetü Yûsuf'un restorasyon kitabesinde bulunmaktadır. <ref name="TDVİslam"/>

Unvanın ilk kez [[Eyyûbîler|Eyyûbîler Hanedanlığı]]'nın kurucusu ve sultanı [[Selahaddin Eyyubi]] tarafından kullanıldığına inanılmaktadır.<ref name="Arab News">{{haber kaynağı|soyadı1=Fakkar|ad1=Galal|başlık=Story behind the king’s title|url=http://www.arabnews.com/saudi-arabia/news/695351|erişimtarihi=7 Temmuz 2018|yayıncı=[[Arab News]]|tarih=27 Ocak 2015|arşivurl=https://web.archive.org/web/20160804084234/http://www.arabnews.com/saudi-arabia/news/695351|arşivtarihi=4 Ağustos 2016|ölüurl=evet}}</ref> Unvana ait en eski yazılı kayıt, Selahaddin Eyyübi'nin öldüğü yıl olan 1193 ([[Hicrî takvim|hicrî]] 589) tarihli, [[Kudüs]]'teki [[Tapınak Tepesi]]'nde yer alan Kubbetü Yûsuf'un restorasyon kitabesinde bulunmaktadır. Daha sonra [[Memlûk sultanları listesi|Memlûk sultanları]] da Hâdimü'l-Haremeyn sıfatını benimsemişlerdir.<ref name="TDVİslam">{{web kaynağı |soyadı1=Yavuz |ad1=Hulusi |başlık=HÂDİMÜ’l-HAREMEYN |url=https://islamansiklopedisi.org.tr/hadimul-haremeyn |yayıncı=[[TDV İslâm Ansiklopedisi]] |erişimtarihi=20 Ocak 2021}}</ref>

Mekke ve [[Medine]]'nin kontrolünün Osmanlılara geçmesinin ardından bu unvan ilk kez I. Selim tarafından kullanılmaya başlandı.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.haberturk.com/yazarlar/murat-bardakci/791847-ilter-turkmene-dusen-gorev | başlık = İlter Türkmen'e düşen görev | soyadı1 = Bardakçı | ad1 = Murat | yayımcı = [[Haberturk.com]] | tarih = 7 Kasım 2012 | erişimtarihi = 29 Mart 2015 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20160305110358/http://www.haberturk.com/yazarlar/murat-bardakci/791847-ilter-turkmene-dusen-gorev | arşivtarihi = 5 Mart 2016 | ölüurl = hayır }}</ref> Unvan daha sonra [[Osmanlı İmparatorluğu]]'nun 36. ve son padişahı [[VI. Mehmed]]'e kadar, sonraki bütün Osmanlı Sultanları tarafından kullanıldı.<ref>{{kitap kaynağı|soyadı1=Şimşirgil|ad1=Ahmet|başlık=Kayı 3: Harameyn Hizmetinde - Yavuz|tarih=2013|yayıncı=Timaş Tarih|isbn=9786050812992|sayfa=336|url=https://books.google.com/books?id=M7pVDwAAQBAJ&pg=PT183&dq=Hâdimü%27l-haremeyni%27ş-şerîfeyn&hl=tr&sa=X&ved=0ahUKEwjY9ub9_43cAhUHr6QKHTzKDQgQ6AEIJjAA#v=onepage&q=Hâdimü'l-haremeyni'ş-şerîfeyn&f=false|erişimtarihi=7 Temmuz 2018|dil=Türkçe}}</ref> Mekke ve Medine'nin Osmanlı hakimiyetinden çıkmasından sonra da "halife" ile birlikte "iki kutsal caminin hizmetkârı" unvanının kullanılmasına devam edildi. 1922 yılında [[saltanatın kaldırılması]]nın ardından [[Türkiye Büyük Millet Meclisi]] tarafından halife seçilen [[Abdülmecid Efendi]]'ye "Halife-i Müslimîn" (Müslümanların Halifesi) ve "Hâdimü'l -Harameyn'ş-şerifeyn" unvanları ile hitap edilmeye devam edildi. 3 Mart 1924'te [[hilâfetin kaldırılması]] ile birlikte bu unvanlarda kaldırıldı.<ref name="ATAM">{{web kaynağı |başlık=Abdülmecit Efendi’ıin Büyük Millet Meclisi’nce Halife seçilmesi |url=https://www.atam.gov.tr/nutuk/abdulmecit-efendiiin-buyuk-millet-meclisince-halife-secilmesi |yayıncı=[[Atatürk Araştırma Merkezi]] |erişimtarihi=20 Ocak 2021}}</ref>