Ebulfez Elçibey: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Gerekçe: + nedensiz içerik silinmesi + vandalizm amaçlı değişiklik Etiket: Elle geri alma |
Değişiklik özeti yok |
||
24. satır:
| milliyeti = [[Azeriler|Azerbaycanlı]]
}}
'''Ebulfez Elçibey''' ve ya '''Ebulfez Aliyev''' ({{Dil|az|Əbülfəz Qədirqulu oğlu Əliyev (Elçibəy)|dil_adı=e}}, 24 Haziran 1938 - 22 Ağustos 2000), 2. [[Azerbaycan cumhurbaşkanı]]
==Hayatı==
Gerçek adı Ebulfez Aliyev
Ebulfez Elçibey eğitimini Nahçıvan'da almıştır. 1957-1962 yılları arasında [[Bakü Devlet Üniversitesi|Azerbaycan Devlet Üniversitesi]] Doğu Dilleri Enstitüsü, Arapça bölümünde okumuştur. Öğrencilik yıllarında Azerbaycan tarihini ve Azerbaycan devrim tarihini öğreten dernekler kurmuştur.
1963-1964'lü yıllarda [[Mısır]]'da tercüman olarak çalışmıştı.
1963-1964'te Mısır'da tercüman olarak çalışmıştı. 1970'lerde ise ülkesinin bağımsızlığı için çalışmaya başladı. Bu yüzden 1975'te 'milliyetçilik suçu'ndan bir buçuk yıl hapis yattı.<ref>{{Web kaynağı | başlık = Milliyetçilik Suçundan bir buçuk yıl hapis yattı. | url = http://www.kimkimdir.gen.tr/kimkimdir.php?id=6 | erişimtarihi = 16 Eylül 2016 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20151010023952/http://www.kimkimdir.gen.tr/kimkimdir.php?id=6 | arşivtarihi = 10 Ekim 2015 | ölüurl =evet}}</ref>▼
▲
Azerbaycan'ın [[Rus İmparatorluğu]] içinde bir sömürge olduğuna ve elbet bir gün bağımsız, demokratik bir cumhuriyet olacağına inanmıştır. Kendisini "Ben Atatürk'ün esgeriyim"<ref>{{Web kaynağı | başlık = Atatürk'ün askeri | url = https://www.erepublik.com/tr/article/ebulfez-el-ccedil-ibey-kimdir-biyografi--1835784/1/20 | erişimtarihi = 16 Eylül 2016 | arşivengelli = evet}}</ref> diye tabir etmiş ve [[Mustafa Kemal Atatürk|Atatürk]]'ten, [[Mohandas Karamçand Gandi|Gandhi]]'den ve 1918-1920 yıllarında kurulmuş [[Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti]]'nin kurucusu [[Mehmet Emin Resulzade]]'den etkilenmiştir. Kuzey ve Güney Azerbaycan'ın mutlaka birleşmesi ve [[Dağıstan]]'a, [[Gürcistan]]'a ve [[Ermenistan]]'a verilen "Türk toprakları"'nın tekrar Azerbaycan'a geri verilmesini savunmuştur. "Turan'ın yolu birleşik Azerbaycan'dan geçer" diyordu.▼
Serbest bırakıldıktan sonra, 1977'den itibaren, [[Azerbaycan Millî İlimler Akademisi El Yazmaları Enstitüsü|Azerbaycan Milli İlimler Akademisi El Yazmaları Enstitüsü]]`nde çalıştı.
Elçibey 22 Ağustos 2000’de 62 yaşında prostat kanseri nedeniyle tedavi gördüğü [[Ankara]]'da ölmüştür.▼
Cephedeki yanlış uygulamalardan ve yenilgilerden ötürü cephe komutanı [[Suret Hüseynov]]'u görevden almıştır. Fakat Rusya'nın Azerbaycan'ı terk ederken silahlarını Suret Hüseynov'a vermesinden sonra, Suret Hüseynov Azerbaycan'ın 2. büyük şehri [[Gence]]'de Haziran 1993'te ayaklanma başlatmıştır. Elçibey yardım için [[Haydar Aliyev]]'i [[Nahçıvan]]'dan [[Bakü]]'ye davet etti. Fakat Haydar Aliyev, Bakü'ye geldikten sonra Süret Hüseynov'u destekledi ve göstericilerin Bakü'ye yürümesi karşısında Elçibey halktan destek alamadı. Millî istihbaratın verdiği bilgiyi kullanarak kendisine karşı suikastın üstünü açmış ve iç savaşa yol vermemek için Haydar Aliyev ile konuşarak uçakla doğum yeri olan Nahçıvan'ın Keleki köyüne gitmiştir. 2 hafta sonra geri dönmeye çalışmasına rağmen şahsi koruması tarafından uçağı kurşunlanmış ve Nahçıvan'dan çıkış yolu kapalı kalmıştır. Ardından 4 yıl Keleki'nin abluka altında olması sebebiyle oradan ayrılamamış ve 4 yıl 4 aydan sonra Bakü'ye gelebilmiştir. Bu gelişmeler üzerine cumhurbaşkanlığı yetkileri [[Haydar Aliyev]]’e devredilmiştir. Ağustos 1993'te referandum ile Elçibey'in görevi resmen geri alınmış ve Ekim ayındaki seçimlerde Haydar Aliyev %99 oyla cumhurbaşkanı seçilmiştir.▼
Defin törenine sekiz yüz bin kişi katılmış ayrıca Haydar Aliyev'in törene geldiği an halk "En büyük Elçibey, başka büyük yok!" tarzında protesto sloganlarıyla karşılamışlardır. Bunun üzerine Haydar Aliyev bir süre sonra salonu terk etmek zorunda kalmıştır.▼
Kasım 1993'te [[Anıtkabir]]'i ziyaret etmiş ve Anıtkabir özel defterine şu cümleleri yazmıştır: "Ey büyük Türk'ün büyük komutanı! Seni ziyaret etmekle özüm ve milletim adına şeref duydum. Senin Askerin."<ref>https://www.dailymotion.com/video/x3nai71</ref>▼
== Siyasi kariyeri ==
1989'da [[Azerbaycan Halk Cephesi]]'ni kurdu ve AHC başkanı seçildi. Elçibey liderliğinde AHC [[1990 Azerbaycan SSC genel seçimleri]]<nowiki/>ne katıldı ve 45 milletvekili ile [[Azerbaycan SSC Yüksek Sovyeti 12. dönem milletvekilleri listesi|Azerbaycan SSC Yüksek Sovyeti]]<nowiki/>nde temsil hakkı kazandı. Yüksek Sovyette muhalif milletvekilleri AHC liderliğinde [[Bağımsız Azerbaycan Demokratik Bloku]]<nowiki/>nu (İttifakını) kısaca DEMBLOK`u oluşturdu. DEMBLOK`cular bağımsızlık için çalışmalar yürütmüş, ilk kez bağımsızlık için oylama düzenlemiş ve bu oylamada 47 milletvekili bağımsızlığın leyhine oy kullanmış ve tarihe [[Azerbaycan istiklâlci milletvekilleri listesi|istiklalci milletvekilleri]] olarak geçmiştir.
Ayaz Mütallibov yönetimine muhalif olan AHC [[15 Mayıs Darbesi]]<nowiki/>ni gerçekleştirerek yönetimi ele aldı. Geçici cumhurbaşkanı olan [[İsa Gamber]] 7 Haziran [[1992 Azerbaycan cumhurbaşkanlığı seçimi|1992 tarihinde 2. Azerbaycan cumhurbaşkanlığı seçimi]]<nowiki/>ni düzenledi. Seçimlerde geçerli oyların %59,4 alan Elçibey 2. [[Azerbaycan cumhurbaşkanı]] seçildi.
▲
Elçibey tam 4 yıl 4 ay sonra Bakü'ye geri dönüp, Azerbaycan muhalefetine katılmıştır. Bütün Azerbaycan Birliği'ni kurarak çalışmalarını Kuzey ile Güney Azerbaycan'ın birleşmesi üzerine yoğunlaştırmıştır.
== İdeolojisi ==
▲Elçibey 22 Ağustos 2000’de 62 yaşında prostat kanseri nedeniyle tedavi gördüğü [[Ankara]]'da ölmüştür.
▲Elçibey Azerbaycan
▲Kasım Azerbaycan cumhurbaşkanı olarak 1993'te [[Anıtkabir]]'i ziyaret etmiş ve Anıtkabir özel defterine şu cümleleri yazmıştır: "Ey büyük Türk'ün büyük komutanı! Seni ziyaret etmekle özüm ve milletim adına şeref duydum. Senin Askerin."<ref>https://www.dailymotion.com/video/x3nai71</ref>
▲Defin törenine sekiz yüz bin kişi katılmış ayrıca Haydar Aliyev'in törene geldiği an halk "En büyük Elçibey, başka büyük yok!" tarzında protesto sloganlarıyla karşılamışlardır. Bunun üzerine Haydar Aliyev bir süre sonra salonu terk etmek zorunda kalmıştır.
== Yazdığı kitaplar ==
| |||