Osmanlıcılık: Revizyonlar arasındaki fark

Osmanlıcılık akımı, Tanzimatla Osmanlı’nın siyasi ideolojisi haline gelmiştir; fakat Osmanlıcılık fikri her ne kadar tüm tebaa arasındaki ayrıcalıkları kaldırmayı bir nebze başarsa da müslim-gayrimüslim arasındaki ayrılığı arttırmıştır ve bu dönemdeki Osmanlıcılık akımı pek başarılı olamamış; yeni tavizler, yeni arayışlar ve yeni ideolojiler ortaya çıkmıştır.<ref>Şaban H. Çalış,''Neoosmanlılık, Özal ve Balkanlar'', Çizgi Yayınevi, Konya 2006, s. 33.</ref>

[[Islahat Fermanı]], Osmanlıcılık faaliyetlerine bakacak olursak; daha sistemli ve donanımlı bir Osmanlılık fikri çıkar karşımıza. Azınlık haklarının batılı devletler tarafından savunulmak istenmesi, kanun önünde eşitlik ve tam bir din serbestliği konularında Osmanlı üzerinde baskılar artmıştı. Tanzimat fermanıyla ortaya atılan istek ve imtiyazlar ıslahat fermanıyla Osmanlılık fikri üzerinde gerçekleştirilmeye çalışılmıştır. Islahat fermanı yabancıların hazırladığı ve Osmanlının imzalamak zorunda kaldığı bir fermandır. Osmanlıcılık fikri ilk kez ıslahat fermanında belirmeye başladı. Bu fermanla tüm ülke topraklarında bir Osmanlı vatandaşlığı kurulması hedeflenmişti. [[Gayrimüslim|Gayrimüslimler]] kendilerine tanınan mali,siyasi, sosyal imtiyazlar ve batılıların desteğiyle [[Müslüman]] tebaayı geride bırakmaya başlamışlardı. Islahat fermanı HıristiyanlaraHristiyanlara verdiği imtiyazlarla ülkede ulusların birliğini kurmaya çalışıyordu; fakat verilen imtiyazlar azınlıkların ulusçuluk faaliyetlerine destek olmuştur ve imparatorluğun yıkılmasını hızlandırmıştır.<ref>Selçuk Akşin Somer, ''Modern Türkiye'de Siyasi Düşünce'', İletişim Yayınları, cilt 1, s. 96.</ref>[[Dosya:Mehemet aali.jpg|200px|küçükresim|sol|[[Islahat Fermanı|Islâhat Hatt-ı Hümâyûn-û]]'nun baş mimarı ''Mehmed Emin Âli Paşa'']]

Osmanlı devleti, Osmanlılık ilkesi çerçevesinde yabancı uyruklar üzerinde [[asimilasyon]] politikası gütmemiştir. Tüm tebaayı memnun etmek için ve bir Osmanlı birliği sağlamak için egemenliğine aykırı haklar bile vermiştir. Bu dönemde Osmanlı aydın kesimi ortaya çıkmaya başlamış ve tanzimatın verdiği imtiyazları Osmanlı devlet bürokrasisini ve devletin kötü gidişatını eleştirmeye başlamışlardır. İlk büyük tepki ise Genç Osmanlılar adında bir cemiyetin kurulması oldu.<ref>Selçuk Akşin Somer, ''Modern Türkiye'de Siyasi Düşünce'', İletişim Yayınları, cilt 1, s. 97-98.</ref>

II. Meşrutiyet dönemi Osmanlılık politikası gelecek açısından umutsuz bir süreç içine girmişti. Bu dönem Osmanlılık politikası, daha çok [[İttihat ve Terakki Cemiyeti]]’nin merkeziyetçi, [[Türkçü]] ve liberal muhalefeti bastırıcı uygulamaları karşısında muhalefetin bir tür çoğulculuğu savunma hizmetiydi. Bu dönemde [[Ahrar Fırkası]], [[Osmanlı Demokrat Fırkası]], [[Mutedil Hüriyetperveran Fırkası]], [[Hürriyet ve İtilaf Fırkası]] gibi partiler de Osmanlılık fikrini kendi programlarına almışlardı. Bu partiler genel itibarıyla Osmanlılar arasında eşitlik kardeşlik karşılıklı sevgi ve saygının olması gerektiği, devletin ancak bu sayede ayakta kalabileceğini savunuyorlardı. Fakat bu muhalif partilerin Osmanlıcı yaklaşımları Balkan Savaşları sırasında meydana gelen [[Bab-ı Ali]] baskını ve İttihatçı askerlerin faaliyetleriyle son bulmuştur. İttihat ve Terakki'nin baskıcı politikaları, bu dönemde ortaya çıkan [[İslamcılık]] ve [[Türkçülük]] akımları karşısında Osmanlılık akımının fazla bir siyasal ağırlığının kalmadığını görüyoruz. Bu dönemdeki bir diğer önemli alan da basında görülen Osmanlıcı ve Türkçü aydınlar arasındaki tartışmalardır. Osmanlılar Türkçülüğü devletin sonunu getirecek bir politika olarak gördükleri için onlara şiddetle kaşı çıkıyor ve kendilerini onlardan her konuda soyutlamaya gitmişlerdir.