Dağlık Badahşan: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Arşiv bağlantısı eklendi |
Eren Evran (mesaj | katkılar) kDeğişiklik özeti yok |
||
140. satır:
[[Nâsır-ı Hüsrev]]'in mezarının da bulunduğu yer olan [[Afganistan]]'nın Kuzey-Doğu'sundaki [[Badahşan (il)|Badahşan İli]] ile [[Tacikistan]]'ın bu özerk ''"Dağlık Badahşan"'' yöresinde [[dîn|dini]]<nowiki/>çoğunluk [[İsmaililik|İsmailî]] kökenli [[Pamir Alevîliği]] ile [[Nizârîler]]'den meydana gelmektedir.<ref name=davlat>{{Web kaynağı | yazar = Suhrobsho Davlatshoev | yayıncı = School of Social Sciences of Middle East Technical University, Turkey (M.S. thesis) | yıl = 2006 | url = http://etd.lib.metu.edu.tr/upload/12607111/index.pdf | başlık = The Formation and Consolidation of Pamiri Ethnic Identity in Tajikistan. Dissertation | erişimtarihi = 25 Ağustos 2006 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20120205234958/http://etd.lib.metu.edu.tr/upload/12607111/index.pdf | arşivtarihi = 5 Şubat 2012 | ölüurl =evet}}</ref><ref>{{Web kaynağı |url=http://tajikistan.orexca.com/gorno_badakhshan_region.shtml |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=20 Ekim 2014 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20141020030957/http://tajikistan.orexca.com/gorno_badakhshan_region.shtml |arşivtarihi=20 Ekim 2014 |ölüurl=evet }}</ref>
1895 öncesinde Bugünkü Dağlık badahşan bölgesi Darvaz, Shugnon ve [[Vahan]] bölgelerini kapsayan birkaç yarı özerk devletçikten oluşmaktaydı. Bu bölgeler şu anda Dağlık Badahşan ve Afganistan’ın [[Bedahşan (il)|Badahşan]] vilayetine bağlıdır. Badahşan bölgesi günümüzde Tacikistana bağlı Dağlık Badahşan Özerk Bölgesi, Afganistana bağlı Badahşan Vilayeti ve Çin’in [[Taşkurgan Tacik Özerk İlçesi|Taşkurgan]] otonom bölgesine karşılık gelmektedir. Bölge Çin İmparatorluğu, Rus İmparatorluğu ve Afganistan Emirliği tarafından ele geçirilmiştir. [[Çing Hanedanı]]'nın yönetimdeki Çin İmparatorluğu [[Pamir Dağları]]'nın tamamını kontrol
19. yüzyılın ikinci yarısından sonra Orta Asya'da bulunan [[Hive Hanlığı|Hive]], [[Hokand Hanlığı|Hokand]] ve [[Buhara Emirliği|Buhara]] hanlıklarının Rusya egemenliğine girmesi ile Orta Asya [[Rus Türkistanı|Türkistan Valiliği]] ve Step Valiliği olarak ikiye bölündü. 1917 Bolşevik Devrimi sonrasında ise Orta Asya'da Sovyet Milliyetler Politikası çerçevesinde 1929 yılında Tacikistan'ın Birlik Cumhuriyeti olması ile bölge Dağlık Badahşan Özerk Bölgesi olarak [[Tacikistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti]]'ne bağlandı.<ref name=":1" /> 1950’li yıllarda İrani bir etnik grup olan [[Pamirler]] zorla Tacikistanın’ın güney batısına yerleşmeye zorlandılar. 1955 yılında ise Gharm bölgesinin dağıtılmasıyla bu bölgenin toprakları da Dağlık Badahşan bölgesine dahil edildi.
1992 yılında [[Tacikistan İç Savaşı]]'nın başlamasıyla Dağlık Badahşan bölgesi Tacikistan’dan bağımsızlığını ilan etti. Tacikistan iç savaşı esnasında bölgede yaşayan Pamirler iç savaştaki rakip gruplar tarafından hedef alındı ve Dağlık Badahşan iç savaş esnasında İslamcılar tarafından oluşturulan [[:en:United_Tajik_Opposition|Birleşik Tacik Muhalefeti]] için bir kale oldu. İç savaş sonrasında Rusya'nın desteğini alan hükümetin karşısında Dağlık Badahşan Hükümeti bağımsızlık kararından geri adım atmak zorunda kaldı. Dağlık Badahşan, Günümüzde Tacikistan içerisindeki otonom bölge statüsünü korumaktadır.<ref name="davlat" /> <ref>{{Web kaynağı | url = https://www.orexca.com/tajikistan/regions/gorno_badakhshan_region.htm | başlık = Gorno-Badakhshan Autonomous Oblast (GBAO) | erişimtarihi = 26 Aralık 2020 | tarih = | çalışma = www.orexca.com | yayıncı = | arşivurl = https://web.archive.org/web/20200128190203/https://www.orexca.com/tajikistan/regions/gorno_badakhshan_region.htm | arşivtarihi = 28 Ocak 2020}}</ref> 2011 yılında Tacikistan, Pamir Dağları'ndaki 1.000 km²'lik arazinin Çin Halk Cumhuriyeti'ne devredilmesine yönelik 1999 tarihli bir anlaşmayı onaylayarak 130 yıllık bir anlaşmazlığı sona erdirdi ve böylece Çin, 28.000 km²'nin üzerindeki Tacikistan toprakları üzerindeki iddialarından vazgeçti.<ref>{{Haber kaynağı|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-pacific-12180567|başlık=Tajikistan cedes land to China|erişimtarihi=26 Aralık 2020|tarih=13 Ocak 2011|dil=en-GB|çalışma=BBC News|yayıncı=|ad=|soyadı=}}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = https://timesofindia.indiatimes.com/world/china/Chinas-area-increases-by-1000-sq-km/articleshow/7269616.cms | başlık = China's area increases by 1000 sq km - The Times of India | erişimtarihi = 26 Aralık 2020 | tarih = 16 Ocak 2011 | çalışma = | yayıncı = | arşivurl = https://web.archive.org/web/20110114143849/https://timesofindia.indiatimes.com/world/china/Chinas-area-increases-by-1000-sq-km/articleshow/7269616.cms | arşivtarihi = 14 Ocak 2011}}</ref>
2012 yılında bölgede Tacik ordusu ile eski bir savaşçı lider Talip Ayombekov'a sadık militanlar arasında bir Tacik generalin öldürülmesi suçlamasıyla bir dizi çatışma yaşandı.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.refworld.org/docid/501fae012.html | başlık = Refworld {{!}} Tajikistan: Khorog Hard Hit by Gunbattles | erişimtarihi = 23 Aralık 2020 | tarih = 31 Temmuz 2012 | dil = İngilizce | çalışma = Refworld | yayıncı = | ad = United Nations High Commissioner for | soyadı = Refugees | arşivengelli = evet}}</ref>
| |||